VOV4.Bahnar - J^ jơ\ng ti [ơ\r ‘no\h j^ tơ drong j^ tơ po\h đoa tơ [ơ\p tơ\ hơ io\h hơ la kơ 5 sơ năm. J^ đei [o#h prăt sơ năm lơ\m kơ plăh tơ pl^h pơ yan, ‘năr tơ ngie\t ‘no\h vi rus pơm ăn j^ to\k pran hlo\h dơ\ng. J^ păh lăp, j^ jơ\ng ti [ơ\r [ônh kơ hơ met klăih păng ư\h kơ đei [ơm tru\h j^ nai, mă lei mư\h j^ de#h, đei [o#h tru\h j^ nai ‘no\h hơ mơt kơ lôch ‘no\h j^ tôch kơ lơ. Hơ vơn kơ m^h ma duch nă păng bôl buăl vang mơ\ng dôm tơ roi găh j^ jơ\ng ti [ơ\r vă đei trong hơ met j^ jơ nei.
J^ jơ\ng ti [ơ\r yua đơ\ng 1 kơ loăi vi rus đei hơ năn Enterovirus pơm ăn. Lơ\m no\h tuýp Enterovirus 71 (EV 71) gơ\h pơm ăn dôm tơ drong j^ nai kơ tang nhen j^ tơ so\h, j^ ‘ngok. J^ đoa [o#h lơ\m pơ yan yă rak- pơ yan phang păng tơ po\h pran, yua thoi no\h hơ io\h oei lơ\m an^h lơ bơ ngai nhen hnam vei lăng hơ io\h, mẫu giáo đoa [ônh kơ tơ po\h j^ hlo\h.
{ak si chuyên khoa II Phạm Văn Lào, kơ dră vei lăng jang pơ gang tang găn j^ jăn de#h char Dak Lak tơ roi tơ băt: “Dang ei, vi rus pơm ăn j^ jơ\ng ti [ơ\r to\k bo\k oei đei lơ\m tơ pôl păng lăp kăl kơ tơ [ơ\p jơ rơ vơn hiôk ‘no\h sư lang să. Hơ io\h lăp kăl năm tru\h tơ\ an^h đei vi rus dăh mă hơ tu\t [ơm lơ\m dôm tơ mam yua đei vi rus pơm ăn j^ ‘no\h gô đei tơ po\h j^ hloi”.
Mă đơ\ng j^ jơ\ng ti [ơ\r đei hơ mơt kơ [o#h tru\h tơ drong j^ nai hơ nhăk tru\h lôch răm mă lei kơ so# bơ ngai [ơm tru\h j^ nai to\ se\t de#h. Tơ drong g^t kăl ‘no\h j^ rim đe me\ [a\ kăl kơ hlo#h vao [lep găh tơ drong j^ âu vă jang kiơ\ dôm trong jang tang găn jơ nei.
J^ jơ\ng ti [ơ\r tơ po\h đơ\ng bơ ngai tơ\ bơ ngai kiơ\ trong pơ ma dơ nu\h ngôi hơ dai kơ tă hăm đak hai, hơ lo\ng, mu\h, hmro\ng hmrônh dăh mă ^ch đơ\ng bơ ngai j^. {ơm đơ\ng tơ mam pơ ngôi, tơ mam yua đơ\ng bơ ngai j^ dăh mă sa, nhă [ơm tơ mam đei vi rus. Mư\h đei j^, hơ io\h đoa đei [o#h yu\h, j^ hơ lo\ng, hơ lăh kơ sa, le\ch hmro\ng hmrônh tơ\ lơ\m tơ pang ti, jơ\ng, lơ\m [ơ\r. Tơ dăh j^ de#h gô đei yu\h de#h hơ nơ\ng, ư\h kơ găt, nhâm, rơ mơ\n rơ mot, [ơ\t lăp kơ drăt hơ kâu.
J^ păh lăp, bơ ngai j^ gơ\h hơ met kơ tă tơ\ hnam hăm trong yua pơ gang paracetamol vă tơ jur yu\h. Tơ mơ\t đak hăm trong huch pơ gang oresol, đak ep plei ‘long. Sa dôm tơ mam đak, [ônh kơ hach. Tơ dăh hơ io\h đ^ ‘lo\ kăl kơ đei ăn ngôi hơ dro# hăm trong ăn hơ io\h pơ dơ\h ho\k. Lăng tru\h dôm đei [o#h j^ de#h vă ba hơ io\h năm tru\h tơ\ hnam pơ gang khăm păng hơ met tơ tom.
J^ jơ\ng ti [ơ\r dang ei oei tam ma\ đei pơ gang vaccine tang găn j^ păng pơ gang hơ met klăih. Mă lei vi rus tôch kơ [ônh đei pơ lôch hăm dôm kơ loăi pơ gang ôp rơ go\h pơ rang, yua thoi no\h trong ‘lơ\ng hlo\h vă vei lăng jơ hngơ\m pran hơ io\h ‘no\h j^ tang găn j^ kiơ\ trong 3 rơ go\h ‘no\h “ sa rơ go\h, oei rơ go\g, ngôi pơ chơt rơ go\h”. Rim đe me\ [a\ păng bơ ngai vei lăng hơ ioh kăl kơ hơ nơ\ng ôp ti hăm sơ [o\ng pơ lôch pơ rang ăn kơ d^h păng ăn hơ io\h, mă loi ‘no\h j^ mư\h pai sa tơ mam sa, ‘me hơ io\h păng đơ\ng ro\ng kơ chă pơ yơ\ng; sut hnam rơ go\h, hơ rơi, pơm rơ go\h tơ mam pơ ngôi hơ io\h hăm sơ [o\ng dăh mă đak hrau pơ gang hóa chất cloramin B.
{ak si chuyên khoa II Phạm Văn Lào, kơ dră vei lăng an^h jang pơ gang tang găn j^ jăn de#h char Dak Lak tơ roi tơ tă dơ\ng: “M^nh tơ drong g^t kăl dơ\ng ‘no\h jo# hloi bơ ngai ‘lo\ păng hơ io\h, mă loi ‘no\h j^ tơ\ tơ ring tơ rang athei năm chă pơ yơ\ng lơ\m hnam chă pơ yơ\ng, ư\h kơ gơ\h chă ^ch kư\ kă yua kơ trong tơ po\h găh lơ đơ\ng vi rus pơm ăn j^ jơ\ng ti [ơ\r ‘no\h j^ kiơ\ trong ^ch. Tơ dăh le# ^ch le\ch kư\ kă tơ\ cham char ‘no\h hơ mơt kơ tơ po\h tôch kơ lơ."
Âu ki, de#h char Dak Lak hlôi đei 1 ‘nu bơ ngai lôch yua đơ\ng j^ jơ\ng ti [ơ\r mă blu\ng lơ\m sơ năm ‘nâu. Bơ ngai j^ ‘no\h hơ io\h dro\ kăn (2 sơ năm) oei tơ\ khối 1, thị trấn Krông Kmar, apu\ng Krông Bông. Yua thoi no\h, an^h jang pơ gang pơ tho tơ tă ăn kơ đe me\ [a\ ne\ pơm pơ hơi mă kăl kơ bơ ngơ\t tru\h jang kiơ\ dôm trong tang găn tơ drong j^ âu, mă loi ‘no\h j^ lơ\m pơ yan ako\m tơ\ hnam trưng păng năr tơ pl^h tơ ngie\t nhen hrei ‘nâu.
Thuem tơ blơ\
Viết bình luận