VOV4.Bahnar - Hăm 21 sơ năm bơ\ jang vei lăng jơ hngâm pran ăn bơ ngai rơ ne\h, mo\ Hồ Thị Hồng, bơ ngai chă io\k nge rơ ne\h tơ\ Hnam pơ gang xăh Krông Na, apu\ng Buôn Đôn, dêh char Dak Lak ưh pă [lo\k kơ dih kâu chă io\k nge rơ ne\h ăn dôm yơ me\ kon lie\m kâu ‘lơ\ng. Mă lei hăm kon pơ lei tơ\ âu, mo\ Hồng đei đe sư lăng nhen thoi bơ ngai pring vei ăn đe sư. Kon pơ lei krao mo\ hăm anăn tôch hơ iă ‘no\h j^ “duch chă io\k nge rơ ne\h” kơ pơ lei pơ la.

Mo\ Hồ Thị Hồng vih bơ\ jang tơ\ Hnam pơ gang xăh Krông Na, apu\ng Buôn Đôn đơ\ng sơ năm 1995, hăm tơ drong jang đei ho\k ‘no\h pơm dro\ kăn chă io\k nge rơ ne\h. Kơ plăh do\h sơ\, Hnam pơ gang oei ưh đei tôm bơ ngai jang kơ na mo\ ưh lăp jang găh vei lăng jơ hngâm pran ăn bơ ngai rơ ne\h lơ\m xăh đe\ch, mă mo\ oei io\k jang hloi lơ tơ drong nhen: tang găn hiang hiơp, j^ kren xa, măt tol… Jang tôch tơ năp, mo\ Hồng băt hơ dăh tơ drong gle\h hrat đơ\ng đe kăn [o# jang pơ gang tơ\ tơ ring, ku\m nhen tơ drong mơ mat tat, kơ [ăh kơ [ôch đơ\ng kon pơ lei tơ\ âu. Đơ\ng no\h, mo\ roi adrin jang, chă tơ gu\m ăn kon pơ lei, mă loi j^ dôm dro\ kăn hơ năp tơ nuh, ưh đei jên khăm hơ met j^ tơ\ hnam pơ gang.

Mo\ Hồ Thị Hồng pơ ma: “Kon pơ lei tơ\ âu tôch tơ nuh, đe sư ưh đei jên. {ât lăp đe sư truh tơ\ âu rơ ne\h mă lei ưh đei jên kla. {ât bơ\n tơ gu\m ăn đe sư ‘no\h đe sư ‘mêm kơ bơ\n dêh. Hnam đei [um, hơ [o đe sư hơ nơ\ng che\p song ăn kơ ba. Inh [ôh mơ nat dêh, kon pơ lei oei tơ nuh mă lei be\nh jơ hngâm đon ‘mêm băl.”

Mo\ H’Jim Mi Niê tơ\ plei Ea Rông B, xăh Krông Na, apu\ng Buôn Đôn băt truh kơ mo\ Hồng kiơ\ đơ\ng me\ păng đe mo\ sư, kơ lih yoa mo\ Hồng hlôi tơ gu\m ăn lơ dro\ kăn tơ\ xăh Krông Na rơ ne\h kon sơ đơ\ng ‘lơ\ng. Mo\ H’Jim Mi Niê hlôi rơ ne\h đei 2 ‘nu kon păng pu\n ai 2 ‘măng rơ ne\h adoi đei mo\ Hồng io\k ăn ngăl.

Mo\ H’Jim Mi tơ roi: “Lơ\m 2 ‘măng rơ ne\h tơ\ âu o\h đei duch Hồng io\k ăn ngăl. {ich tơ\ hnam pơ gang 5 năr ‘no\h vih. Đơ\ng ro\ng kơ inh vih tơ\ hnam duch oei truh ngôi tơ\ hnam dơ\ng.”

Sơ năm 2002, [ât Hnam pơ gang đa khoa apu\ng Buôn Đôn đei pơ jing, hăm tơ drong đei ho\k păng jang rơ gei, bơ ngai chă io\k nge rơ ne\h Hồ Thị Hồng đei an^h jang kơ pal krao năm bơ\ jang tơ\ khoa rơ ne\h kon kơ Hnam pơ gang vă vei lăng ‘lơ\ng jơ hngâm pran ăn kon pơ lei lơ\m apu\ng. Mă lei bơ\ jang tơ\ âu tam mă đunh ‘no\h mo\ io\k đei lơ nơ\r hơ pơi đơ\ng kon pơ lei xăh Krông Na ‘me\h mo\ vih bơ\ jang tơ\ Hnam pơ gang xăh “Yoa kon pơ lei tơ\ âu kăl đei mo\”.

{lo\k dơ\ng tơ drong ‘no\h, mo\ Hồ Thị Hồng pơ ma: “{ât inh năm jang tơ\ apu\ng, kon pơ lei tơ\ xăh năm truh tơ\ an^h vei lăng kon pơ lei, đe sư athei ăn duch Hồng vih bơ\ jang tơ\ tơ ring dơ\ng. {ôh kon pơ lei lui, ‘mêm kơ dih kâu kơ na inh chu vih jang tơ\ xăh dơ\ng”.

Pơ ma kơ mo\ Hồ Thị Hồng, y si Y Sới Hwing- Pho\ Kơ dră che\p kơ\l Hnam pơ gang xăh Krông Na, apu\ng Buôn Đôn akhan: “Mo\ Hồng j^ bơ ngai jang tôch tơ năp, gơ nơm thoi no\h mă kơ so# bơ ngai me\ năm rơ ne\h kon tơ\ hnam pơ gang roi lơ. Sơ năm yơ ku\m lơ hlo\h kơ so# đei hơ găt. Mo\ oei hơ nơ\ng đei lơ an^h jang kơ pal tơ\ apu\ng, dêh char pôk pơ ư yoa jang đang ‘lơ\ng tơ drong jang đei pơ jao.”

Đơ\ng tơ drong adrin ưh kơ pơ dơ\h đơ\ng kơ dih kâu, sơ năm 2012 păng 2013, mo\ Hồ Thị Hồng đei An^h tơm vei lăng jang pơ gang hơ păh ăn Mê đai (Grat) yoa tơ drong jang vei lăng kơ so# măt bơ ngai păng Mê đai yoa tơ drong jang pơ gang. Rim sơ năm, mo\ ku\m đei An^h vei lăng jang pơ gang dêh char păng dôm an^h jang kơ pal, khul kơ dră tơ ring hơ păh ăn [ăng khen jang đang ‘lơ\ng tơ drong jang đei pơ jao.

Krông Na j^ xăh kon pơ lei kon kông đei truh 75%, mă lơ ‘no\h j^ kon pơ lei bơ ngai Rađe, M’Nông, Jarai, Lào… lơ kon pơ lei oei tơ nuh, ho\k ưh kơ jru\, oei đei lơ tơ drong juăt ưh kơ ‘lơ\ng. Đơ\ng sơ năm 2007 năm tơ\ ro\ng sơ\, đei truh 90% me\ rơ me\h kon tơ\ hnam ngăl, ưh đei bơ ngai jang pơ gang chă hio\ng io\k nge. Mă lei đơ\ng sơ năm 2007 truh dang ei, gơ nơm hơ to\k tơ drong jang tơ roi tơ băt, đon hlôh vao găh jơ hngâm pran mưh rơ ne\h kon đơ\ng kon pơ lei roi to\k. Vă đ^ đăng dro\ kăn hơ năp rơ ne\h kon tơ\ hnam pơ gang mă ưh ‘no\h rơ ne\h tơ\ hnam mă lei đei kăn [o# jang pơ gang io\k nge ngăl.

Yoa thoi no\h, rim sơ năm, kơ so# bơ ngai rơ ne\h kon sơ đơ\ng ‘lơ\ng lơ\m xăh roi đunh roi lơ. Jo# hơ dro# đơ\ng blu\ng sơ năm truh đ^ khei 10/2016, lơ\m xăh đei 62 ‘nu bơ ngai rơ ne\h kon sơ đơ\ng ‘lơ\ng, lơ\m no\h, rơ ne\h tơ\ hnam pơ gang đei 30 ‘nu, rơ ne\h tơ\ dôm an^h jang pơ gang nai đei 32 ‘nu, ưh đei bơ ngai rơ ne\h kon kơ dih tơ\ hnam. Gơ\h pơ ma, gơ\h đei thoi âu ‘no\h gơ nơm dôm tơ drong adrin tôch pơ ne\h đơ\ng đe kăn [o# jang pơ gang tơ\ tơ ring nhen thoi mo\ Hồ Thị Hồng âu.

Hương Xuân – Đình Thi: Chih

Dơ\ng: Tơ blơ\