VOV4.Bahnar – Hăm bơngai  Ê đê tơ̆ dêh char Đăk Lăk, đơ̆ng kră xơ̆, hơdrâ̆m tu đak hơnơ̆ng đei lăng jing anih dơnơm kơ tơdrong erih pơlei pơla. Hrei âu, vă vei lăng hơdrâ̆m đak gơh xơđơ̆ng đei thong đak rơgoh, vă gơh xŏ nhă rim năr, lơ pơlei pơla bơngai Êđê hơnơ̆ng băt chă vei lăng cham char tơnăp hloh. Hăm đe xư, vei lăng cham char lơ̆m tơring tu đak dang trong vă vei lăng hơdrâ̆m đak – anih dơnơm erih xa kơ pơlei pơla.

Rim pơgê hrôih dăh mă ăh kơsơ̆ măng, hơdrâ̆m đak Dăm Yi tơ̆ pơlei Sah A, xăh Ea Tul, apŭng Chư̆ Mgar, dêh char Đăk Lăk hơnơ̆ng đei lơ đe kră păng khul mơlôh. Thong đak rơngơp hlăng ro đơ̆ng dôm đing kram tơhro tơ̆ hlak tơmo, hlak tơ̆r, pơjing jơva rih răh. Hrơ hrau atŭm hăm jơva đak ro noh nơ̆r pơma hơ hiĕk đơ̆ng đe pơmai oh drăkăn năm văk đak ‘nhăk vih xŏ nhă, dăh mă nơ̆r pơxuh ngôi đơ̆ng đe hơ ioh kiơ̆ mĕ ƀă năm hŭm ‘nhao, pih hơbăn ao. Yă H’Ven Ayun, oei tơ̆ pơlei Triă, xăh Ea Tul, apŭng Chư̆ Mgar ăn tơbăt, bơngai Êđê đơ̆ng kră xơ̆ hơnơ̆ng rơih anih teh ‘lơ̆ng vă pơjing pơlei athei đei thong đak rơgoh, đak mong ro măng năr, prăt xơnăm yăm kơ khei ưh lai yơ hrơ̆.

Đak jing dơnơm erih xa, hơ ‘nhăk ăn kon pơlei pơyan jang xa đei yua, tơnŏ; bri jing anih yang hơpang pring vei ăn pơlei pơla. Vă đei thong đak rơgoh, kon pơlei atŭm băl vei vêr tơm ‘long jơk tu đak. Kơlih kon pơlei băt hơdăh bri hiong noh đak hrơ̆, rim tơm ‘long tih ƀơm koh pơrăm noh minh thong đak mŏng och. Hiong bri, hiong hơdrâ̆m đak noh pơlei pơla duh pă đei oei. Yuơ noh, tơring bri tăp dăr hơdrâ̆m đak gô đei kon pơlei vei vêr xơđơ̆ng. Yă H’Ven Ayun ăn tơbăt, rim giĕng, kon pơlei kơdih năm pơ ‘nguaih choh chong hơdrâ̆m đak mă xơgaih: Hơdrâ̆m đak kơ bơngai Êđê đơ̆ng xơ̆ ki noh đak ro kơdih đơ̆ng tu đak mŏng, anih đei lơ tơm ‘long tih kră, đak hlăng rơgoh. Ăh ‘mi jur noh gô tơhiu pơđĭ dôm tơmam ‘mê̆ ‘mach, hla ‘long ôm bŭk păng rơm rĕk noh kon pơlei pơ ‘nguaih hơnơ̆ng, jăh vă akhan noh rim khei hloi vă ăn thong đak gơh rơgoh ‘lơ̆ng.

Hrei âu, mă rim hnam hlôi đei đak hơlŭng păng đak kơmăi vă yua, mă lei lơ bơngai Ê đê duh oei juăt hăm tơdrong minh năr 2 ‘măng ăh pơgê hrôih dăh mă ăh kơsơ̆ năm văk đak tơ̆ hơdrâ̆m vih xŏ nhă. Ăh năm văk đak jing kơplăh mă rim bơngai tơjrâ̆m băl, pơma dơnuh dih băl chơt hơ iă. Mưh nhen adrol ki, dôm jăl trong đơ̆ng pơlei năm truh hơdrâ̆m đak noh trong teh, krang kơjung noh dang ei tơ̆ lơ pơlei pơla, trong năm truh hơdrâ̆m đak hlôi đei man hăm ƀê tŏng, man kung tŏk jur vă hoai kơ tơblơ̆r.

Tơ̆ minh ƀar tơring, man hloi chơnĕng păng đing pơro đak duh đei man hăm ƀê tŏng, iŏk yua đing mam vă bơ̆ đing đak. Kiơ̆ kơ yă H’Djuôn Niê, tơ̆ pơlei Phơng, xăh Ea Tul, apŭng Chư̆ Mgar, trong pơm âu tơgŭm ăn hơdrâ̆m đak rơgoh ‘lơ̆ng hloh. Ăh trong nơnăm hiôk hian noh roi năr roi đei lơ bơngai năm truh hơdrâ̆m đak, jô̆ hloi tơmoi truh tơmang đơ̆ng ataih:  Đơ̆ng mă băt truh tơdrong man hăm ƀê tŏng, xi măng vă mă rơgoh, tơgŭm ăn thong đak gơh hlăng rơgoh, ưh đei ƀơm rơm rĕk ‘mê̆ ‘mach. Nhôn hơpoi ‘moih hơdrâ̆m đak gơh đei vei lăng xơđơ̆ng dôm tơm ‘long tih kră ăh tu hơdrâ̆m đak, ‘long tih noh athei vei lăng, ưh gơh koh pơrăm, đei ‘long noh pơtơm gơh vei đak, đei hơ iuch noh đak gơh oei păng ưh đei hrơ̆, vă prăt xơnăm hơnơ̆ng đei đak ro.

          Hrei âu, hăm tơdrong lang xă đơ̆ng tơring kơdrâ̆m, lơ hơdrâ̆m đak tơ̆ dôm pơlei pơla bơngai Ê đê jê̆ hiong dăh mă lê̆ hoh. Tơdrong tơm noh yuơ 'long tih xo ƀơm koh phă, hơgăt bri tu đak pă đei oei lơ noh đak mŏng jing hrơ̆, pơm ăn hơdrâ̆m đak pă đei đak, dăh mă pă đei đak rơgoh. Hăm tơdrong mă âu, jơnŭm pơgơ̆r minh ƀar tơring tơ̆ Đăk Lăk đei trong pơkăp chă iŏk akŏm dôm hơgăt teh tăp dăr hơdrâ̆m đak vă pơih xă hơgăt bri tơm tu đak, pơgơ̆r hơmet monghơdrâ̆m đak ăn pơlei pơla. Nhen tơ̆ phương Đạt Hiếu, thĭ xăh Buôn Hồ, dang ei, hơgăt bri tơm tu đak tơ̆ pơlei Kli A oei pă pơhlom 1000m². Kiơ̆ kơ yă Nguyễn Thị Trúc, Ƀĭ thư Đảng ủy phương Đạt Hiếu, tơring tŏk bŏk oei hơtŏk tenh tơdrong akŏm iŏk 0,8 ha teh tăp dăr tơring hơdrâ̆m đak pơlei Kli A:  Tơring tơrĕk kăp gĭt truh tơdrong vei vêr hơdrâ̆m đak duh nhen vei lăng cham char, pơgơ̆r hăt hot lơ̆m tơdrong pơkăp hơdrâ̆m đak, hơ 'nhăk hơgăt noh lơ̆m pơkăp vă vei hơlen. Hăm kon pơlei tơ̆ pơlei âu noh đe duh chăm lơ̆m tơdrong vei lăng cham char tơ̆ âu păng vei lăng hơdrâ̆m đak, đe yĕt duh jang tơnăp, ưh đei klơ̆m rơm rĕk kư̆ kă lơ̆m cham char erih xa, tơm 'long tăp dăr hơdrâ̆m đak đe duh vei lăng, ưh đei koh phă mă đe vei lăng tôch tơnăp.

          Oei tơ̆ apŭng Chư̆ Mgar, đơ̆ng xơnăm 2011, Anih jang Đoan apŭng Chư̆ Mgar hlôi hơmet ming minh ƀar hơdrâ̆m đak hăm trong vei lăng cham char, choh chong thong đak, tơroi tơbăt găh tơdrong iŏk yua păng vei lăng thong đak, vei lăng bri tu đak. Anih jang Joh ayŏ tơ̆ tơring adoi tơlĕch lơ tơdrong jang vei răk tơƀăk mong joh ayŏ juăt jue, lơ̆m noh đei hơdrâ̆m đak păng dôm khôi xoi tơbeh kơ hơdrâ̆m đak.  Ƀok Y Mang, Phŏ Kơdră Anih Joh ayŏ – Tơroi tơbăt apŭng Chư̆ M’gar, dêh char Đăk Lăk ăn tơbăt:  Lơ̆m khei năr âu ki, Anih jang Joh ayŏ - Tơroi tơbăt chă tơgŭm ăn Anih vei lăng kon pơlei apŭng hlôi pơgơ̆r chă hơmet ming hơdrâ̆m đak ăn kon pơlei. Lơ̆m noh bơ̆ jang hăm anih cham char pơkă tơring, vei vêr tăp dăr hơdrâ̆m đak, pơtăm 'long păng pơjing khul năm hơlen pơkăp tơring vei vêr hơdrâ̆m đak ăn kon pơlei. Hloh kơ noh athei vei răk joh ayŏ, mă hăt noh joh ayŏ kơ kon pơlei, pơtoi răk khôi xoi tơbeh kơ hơdrâ̆m đak, hơpơi 'moih joh ayŏ đei vei răk păng mă 2 dơ̆ng noh đei đak xŏ nhă rơgoh.

          Đơ̆ng tơdrong vei vêr hơdrâ̆m đak – thong đak kơ tơdrong erih, bơngai Ê đê tơ̆ Đăk Lăk hlôi băt hơdăh hloh tơdrong vei lăng cham char, vei lăng bri tu đak vă vei răk thong đak kơ pơlei pơla. Gơnơm thoi noh, dôm hơdrâ̆m đak kơ bơngai  Êđê duh oei đei pơtoi, jing minh uma i joh ayŏ kăp gĭt găh vei răk tơƀăk mong ăn chăl kon xâu ning nai kơnh.

Lan chih păng pơre nơ̆r