VOV4.Bahnar - Buôn Đôn, dêh char Dak Lak j^ apu\ng đei pơ lo\ sôt ret tôch dêh yoa tơ ring sơ lam kơ drâm bơ ngai mât le\ch păng đei lơ kon pơ lei jang mir, tep tơ\ ro\h ưh đei cho# kơ mu\ng. Mă lei hlo\h 2 sơ năm âu, bơ ngai j^ pơ lo\ sôt ret tơ\ apu\ng Buôn Đôn jur lơ yoa kon pơ lei hlôh vao păng đei đon kơ chăng [iơ\ lơ\m tơ drong tang găn j^ pơ lo\ sôt ret. Gơ\h đei thoi âu, athei jo# truh ko\ng jang đơ\ng khul juăt jang tang găn j^ pơ lo\ sôt ret đơ\ng Hnam pơ gang apu\ng truh tơ\ pơ lei pơ la hơ nơ\ng chă tơ roi tơ băt, krao hơ vơn kon pơ lei tang găn j^ păng pơ gơ\r [ơk kơ mu\ng tong đak pơ gang, pruih pơ gang pơ lôch hơ nge\nh… vă vei lăng jơ hngâm jăn păng tang găn đ^ tơ drong j^ pơ lo\ sôt ret lơ\m tơ pôl.

            Rim sơ năm 2 ‘măng lơ\m khei 4 păng khei 8, u\nh hnam yă H’Bour La Ka tơ\ buôn Trí A, xăh Krông Na, apu\ng Buôn Đôn ku\m nhen lơ u\nh hnam kon pơ eli lơ\m xăh hơ nơ\ng đei kăn [o# jang pơ gang truh tơ roi tơ băt, krao hơ vơn năm tong kơ mu\ng lơ\m đak pơ gang păng pruih pơ gang pơ lôch hơ nge\nh tơ\ hnam vă tang găn j^ pơ lo\ sôt ret. Blu\ng a, yă H’Bour păng dôm bơ ngai lơ\m hnam ưh ‘me\h mơ\ng, lăp truh đei bơ ngai lơ\m plei j^ pơ lo\ sôt ret ‘no\h hnam yă H’Bour pơ tơm pơ ngơ\t. Yoa thoi no\h, hnam yă chă hơ len năng tơ drong kiơ pơm tơ le\ch j^ pơ lo\ sôt ret păng trong tang găn j^ ‘nâu. Păng mưh đei khul kăn [o# jur pruih pơ gang păng hơ len năng kơ loăi hơ nge\nh tơ\ hnam, yă H’Bour La Ka tôch hơ iă. Yă H’Bour La Ka ăn tơ băt: “{ât blu\ng sơ năm đei kăn [o# jang pơ gang jur tong kơ mu\ng lơ\m đak pơ gang. Truh khei 8 ‘no\h pruih pơ gang. Dang ei kon pơ lei ku\m đei đon hlôh vao, chă chong hơ met bơ\n ‘ngie\t, puih ako\m râm re\k, hơ met rơ go\h cham hnam.”

           Pơ ma truh tơ drong hlôh vao đơ\ng kon pơ lei tơ\ âu găh trong tang găn j^ pơ lo\ sôt ret, ‘nho\ng Y Bun Toản Niê – Bơ ngai jang tơ\ Lăm tang găn j^ sôt ret, Hnam pơ gang apu\ng Buôn Đôn ăn tơ băt: “Pơ têng hăm dôm sơ năm adrol sơ\, đon kơ chăng tang găn j^ đơ\ng kon pơ lei đei to\k [iơ\. Kơ so# bơ ngai j^ sôt ret lơ\m khei 1 păng khei 2 sơ năm ‘nâu ‘no\h 9 ‘nu, pơ têng hăm khei âu sơ năm 2015 jur 6 ‘nu…”

           Ku\m yoa tơ drong erih xa oei mơ mat kơ na lơ hnam kon pơ lei lăp pôm năng kăl truh tơ drong cho\h jang đe\ch tam gan đei đon tang găn tơ drong j^, mă loi j^ mưh năm mir ‘no\h [ich kơ tă đunh năr hloi. Mă lei gơ nơm đơ\ng dôm tơ drong jang tơ roi tơ băt, krao hơ von kon pơ lei bơ\ jang kiơ\ trong tang găn hơ nge\nh kăp, rim sơ năm, hơ dai hăm tơ le\ch jang dôm tơ drong jang tơm kơ te\h đak găh tang găn j^ sôt ret ăn kon pơ lei nhen tong kơ mu\ng lơ\m đak pơ gang, pruih pơ gang pơ lôch hơ nge\nh… Hnam pơ gang apu\ng Buôn Đôn oei tơ ge\ch io\k tơ drong tơ gu\m đơ\ng lơ tơ drong jang vă pơ gơ\r [ơk kơ mu\ng, tong kơ mu\ng, nih nu\n lơ\m đak pơ gang ăn kon pơ lei. Lăp jo# hơ dro# lơ\m sơ năm 2015, đei hlo\h 16.700 blăh kơ mu\ng đei [ơk đe\ch ăn dôm u\nh hnam tơ nuh, bơ ngai juăt [ich tơ\ bri, tơ\ mir… găh 7 xăh, th^ trơ\n lơ\m apu\ng. Krao hơ vơn tong kơ mu\ng lơ\m đak pơ gang đei hlo\h 92% păng pruih pơ gang pơ lôch hơ nge\nh đei hlo\h 98% pơ têng hăm trong vă jang.

            Hơ dai hăm ‘no\h, ku\m hăm hơ to\k tơ drong tơ roi tơ băt lơ\m radio, tivi, tơ drong tơ roi tơ băt kơ tă lơ\m tơ pôl ku\m đei năng kăl ‘năi nhen: năm ngôi tơ\ rim hnam, pơ ma nuh lơ\m khul tơ pôl vang pơm tơ plih đei đon tơ che\ng đơ\ng kon pơ lei ‘năi. Mưh băt yoa kiơ đei pơ lo\ sôt ret păng tơ drong krê hơ mơt đơ\ng j^ âu, kon pơ lei jing đei đon vei lăng jơ hngâm pran kơ dih păng u\nh hnam kiơ\ đơ\ng tep cho# kơ mu\ng, mă loi j^ mưh năm tơ\ mir, tep to\ ro\h; hơ nơ\ng pơm kiơ\ tơ drong pruih pơ gang hơ nge\nh, tong kơ mu\ng lơ\m đak pơ gang, chong pơ ‘ngoăih ‘ngie\t, kôch hơ met hơ bong đak… Gơ nơm thoi no\h, kơ so# bơ ngai j^ pơ lo\ sôt ret lơ\m apu\ng sơ năm 2015 lăp đei 121 ‘nu, jur 101 ‘nu bơ ngai pơ têng hăm sơ năm 2014. Hơ dro# 3 khei blu\ng sơ năm 2016, apu\ng Buôn Đôn lăp đei 11 ‘nu bơ ngai j^ pơ lo\ sôt ret, jur 30 ‘nu pơ têng hăm khei âu sơ năm sơ\.

            {ak si chuyên khoa I Phạm Quang Văn – Pho\ kơ dră che\p kơ\l Hnam pơ gang Buôn Đôn, dêh char Dak Lak ăn tơ băt: “Trong jang lơ\m sơ năm 2016 nhôn hơ nơ\ng tơ roi tơ băt ăn kon pơ lei tang găn j^ pơ lo\ sôt ret kiơ\ trong tơ tă ăn đe sư mưh năm jang mir athei che\p ba kơ mu\ng đei tong lơ\m đak pơ gang, mưh vih [ôh hơ kâu yuh to\ ‘no\h athei năm khăm hơ len pham tơ\ an^h tang găn pơ lo\ sôt ret lơ\m tơ ring. Hrei ‘nâu kơ so# bơ ngai j^ jur [iơ\ mă lei athei hơ nơ\ng kơ chăng ‘mơ\i, pơ gơ\r jang ‘lơ\ng tơ drong tơ roi tơ băt găh jơ hngâm pran ăn tơ pôl tơ\ apu\ng Buôn Đôn.”

            Vă tơ drong jang tang găn j^ pơ lo\ sôt ret tơ\ Buôn Đôn đei io\k yoa ‘lơ\ng [iơ\, tôch kăl đei tơ drong tơ gu\m, vang jang hơ doi đơ\ng dôm an^h jang kơ pal, khul kơ dră tơ ring lơ\m tơ drong tơ roi tơ băt, mă loi j^ hăm kon pơ lei kon kông, tơ ring sơ lam kơ apu\ng… vă đ^ đăng kon pơ lei hlôh vao păng băt trong vei lăng kơ dih kâu, bơ ngai lơ\m hnam păng tơ pôl tơ\ hơ năp tơ drong hơ mơt đơ\ng pơ lo\ sôt ret.

            Tơ dăh kơ dih kâu dăh mă dôm bơ ngai ju\m dăr che\p pơ lo\ nhen yuh, tuh đak pơ u\h, đei hloi j^ kơ\l, gleh hrat… ‘no\h jăh chơ ba tơ\ hnam pơ gang vă khăm hơ met tơ tom. Hrei ‘nâu, pơ gang hơ met j^ pơ lo\ sôt ret đei [ơk đe\ch ưh io\k jên. Mưh năm hơ met j^ pơ lo\ sôt ret athei huch pơ gang mă tro\, mă tôm kiơ\ nơ\r pơ tho đơ\ng kăn [o# jang pơ gang, ưh gơ\h răt pơ gang huch kơ dih.

Gru\p chih: Hương Xuân –Đình Thi

Dơ\ng: Tơ blơ\