VOV4.Bahnar - Bơngai K’ho pơma hơdro#, rim kon kông Tây Nguyên pơma atu\m, sơ\ j^ ưh kơ đei chư, kơna ‘me\h vă ve\i răk dôm pơđơ\k, tơdrong jo\h hơri, tơdrong hơ ‘mon kơ hơdre\ch hơdrung ‘no\h j^ io\k yua tơdrong chă pơtho tơbăt d^h băl hăm nơ\r. Rim trong chă tơroi, hơri au to kiơ\ ‘moi nơ\r pơđơ\k păng tơdrong chă jo\h hơri hăm nơ\r hơri – pơma, lơ\m au đei yal yau (tơdrong tơroi kră sơ\) ‘no\h kăl hlo\h.
Dôm tơdrong hơri K’ho đe\i ako\m hăm rim tơdrong mă kon pơlei tơ\ au akhan nri (khôi joăt), nơ\r soi tơbe\h (oe\i krao akhan tơdrong tơbe\h kơ\m kang kơnang gie\ng), tam pơt păng lah long (hơri tơtơl, hơri dru\h dăm). Tơdrong hơri soi tơbe\h kơ\m kang kơnang gie\ng đei io\k yua lơ lơ\m rim ‘măng pơgơ\r kơ\m kang kơnang gie\ng. Dôm nơ\r bau ‘no\h nơ\r pơđơ\k, ư\h kơ kăl đei chư le\i lăi d^h băl, dôm nơ\r pơma lơ\m [ai jei phara d^h băl. Tru\h hloi lơ\m chă pơtho khan d^h băl, rim tơdrong joăt joe đei chă pơma tơbăt kiơ\ hơri:
“Xem chrao hơnơ\ng păr joang
Xem klang hơnơ\ng tơtu\h pơnăr
Kưt lơ\m trôm asi mơke\k mơkônh
Ka hơke\nh pơpơ\ kie\ng mơ u^t
Kơpô đ^ pơdre\o, ‘ma ‘ngie\o đ^ đang
Kơpô đ^ hru\ ăn, pă b^ bu pơma nhe\h dơ\ng
&nh pă ‘me\h tơche\ng tơdrong so
Nơ\r sơ\ đ^ pă ge\i, pre\i v^h rôp ka
Hră so đ^ tơgơ\, đo\k chôt pơrăm mir dơ\ng.
‘Ngoăih dôm nơ\r vă soi tơbe\h păng dôm nơ\r vă xek tơlang, oe\i đei lơ nơ\r pơđơ\k anai ‘no\h j^ dôm [ai hơri tơhưch, găh lơ j^ chă hơri tơtơl d^h băl [ar păh đe hơdru\h tơdăm. Tơdrong mă au j^ hơri tơbăt jơhngơ\m đon d^h băl kơ bơngai au hăm bơngai to, mă kăl đe mơlo#h. Pơt^h gia nhen tơdrong hơri pôk pơ ư đe hơdru\h ‘lơ\ng:
Lăng đe br^ng hlơ hlư\ dang le\ hla kơd^m
Tơdăm hơnăl krao chă
Lăng br^ng [ak dreng, tơdăm pre\i tơ [ơ\p
Mu\h măt br^ng kơ hêm, xem yang j^ ‘nhe\ng
Hơdru\h păh iung, pơm ăn sơke bru\h tơ\ tơm ‘long.
Akau jăn kon bơngai Tây Nguyên ư\h khan lăp chă pơting hăm dôm xem bri brăh ngăl tơ [ơ\p, mă lei oe\i chă pơt^h hăm bơ\n hla ‘nhot, plei ‘long:
Bơngai dro\ kăn nhen le\ ‘nhot bri
Ti dro\ kăn nhen tơ [a\ng ‘nao chăt
Mu\h măt dro\ kăn nhen prit đum tơm…
Hăm dôm nơ\r pơma lơ lau j^ vă hơri: hơri lơ\m năr kơ\m kang kơnang gie\ng, năm tơ\ mir, [ơ\t hơve\n dăh mă tơ\ hnam, hơri tơbăt ăn jơhngơ\m đon, hơri vă kơ chơt dăh mă tơbăt ăn jơhngơ\m đon hưch kơpang hang kơpăh kơ đe hơdru\h păng tơdăm. Tơdrong mă au đei krao akhan Lăh Long dăh mă Tam Pơt hăm tơdrong tơm ‘no\h hơri br^ng brông, [ai hơri tơbăt ăn jơhngơ\m đon tơhưch mơ\t le\ch d^h băl, pơm hơ iă hlo\h dơ\ng mư\h mơ\t le\ch d^h băl hăm nơ\r hơri păng tơmam tôn re\h. Dôm tơdrong hơri tơhưch đei bau ple\i kiơ\ tơdrong oe\i sa yan au:
Hơnam tên ‘lơ\ng
Hơnam hu măih g^t kăl
Plei ‘long đum lơ\m bri
Mơ\h ‘nu\ng dăm năm tơchă kơ d^h
Tơ [a\ng pưt tơ [a\ng wai, ê ê tơ [a\ng kram chăt j^h thoong đak
Đe hơdru\h, năm jang tơ\ mir kông.
Dôm nơ\r pơđơ\k hơ iă hăm dôm nơ\r pơ joang nhen:
&nh pơyar ti găh ‘ngie\o ap^nh hla pơlâu vă sa
&nh chro ti păh ‘ma vă ap^nh ao dăm
&nh năm tơ\ aseh ‘me\h vă kre\ng ne\ng ih
Kre\ng ne\ng akhan ba jing um om chom go\.
Hrei au roi hui bơngai băt tru\h, adoi nhen dôm nơ\r pơđơ\k, nơ\r pơ joang roi năr roi tơnap mă ch^h răk đei.
Dro\ kăn tim đei klo, jang yă kiơ jei ư\h keh đang
Dro\ nglo tim đei akăn ngăl pơm tơdrong kơlăp.
Pơm hnam kăl đei ‘long
Tanh broong kăl đei kram pơ o
Cho\h jang sa kăl đei đak măh mai.
Hơbe\ch hơbal lơ\m oei mơlo#h,
Đei [o#h lơ\m sơnăm đ^ tơ\l
Gơ\h găt lơ\m sơnăm ‘lo\ kră.
Đ^ đăng rim hơdrung kon kông oe\i tơ\ Lâm Đồng je\i chă hơri Yal yau. Yal yau ‘no\h j^ chă tơche\ng tơdrong so.Yăl yau gơ\h chă hơri prăt măng prăt năr. Đei dôm [ai yal yau nhen le\ tơdrong hơ ‘mon, chă tơroi hơri tru\h [ar, pêng măng năr hloi nhen K’Rai – Ka Lin, Sa rơpu mang Yu Mòng – Dòi, K’Tàng Dam Prah. Lơ ‘măng chă hơri yal yau pơm ăn đe chă mơ\ng đơ\ng gơmăng phăh hơdăh, đơ\ng pơ gê tru\h kơ sơ\, păng dôm yơ ge tơdrô ‘no\h jei dôm yơ tơdrong tơroi hơ ‘mon yal yau đei tơroi dôm no\h hloi.
Lơ\m dôm tơdrong blu\ng a jo\h hơri kơ bơngai kon kông Tây Nguyên, tơklep hăm yal yau hlo\h ‘no\h đơs crih. Đơs ‘no\h pơma, tơroi, crih ‘no\h tơdrong chrr^h. Đơs crih ‘no\h dôm tơdrong hơri đei bau ple\i chr^h chre\ng. Chă hơri lơ\m năm trong atăih vă hiơt hiong trong atăih, chă tơche\ng nhen trong djăl.
Huệ ch^h io\k đơ\ng WORDPRESS.COM
Tơblơ\ nơ\r: Amazưt
Viết bình luận