VOV4.Bahnar - Tây Nguyên đei lăng j^ tơ ring te\h ‘lơ\ng ro\, tơ ring bri păng dôm mir che\h phe jing ‘lơ\ng, hơ dai hăm ku\m jing an^h năm tơ mang lăng tôch kơ hơ iă đơ\ng lơ tơ moi tơ mang lăng. {lep lơ\m dôm năr Tết Canh Tý, tơ drong kơ tơ\ng ang hre\nh năr ‘nâu tơ roi tơ băt 1,2 an^h tơ mang lăng hơ iă, vă kơ m^h ma duch nă păng bôl buăl đei dơ\ng dôm nơ\r tơ roi tơ băt pơ yan pu\ih mak mă ‘nao plơ\ng.

- Đà Lạt j^ an^h chă tơ mang lăng đei ư hơ nhang lơ\m t\h đak păng đei lơ tơ moi rơih chă thông [ât Pơ yan Puih mak. Chă tơ mang lăng Đà Lạt Têt Nguyên Đán Canh Tý 2020 tơ moi gô đei lăng dôm ‘măng prăh kơ mlăi pơ kao chơt hơ iă lơ\m gơ măng sơng sơ năm ‘nao. Năr pơ kao pơ yan Puih mak j^ 1 lơ\m dôm tơ drong jang rim sơ năm lơ\m pơ yan têt Đà Lạt. Năr pơ kao pơ yan Puih mak Canh Tý 2020 đei pơ gơ\r đơ\ng ‘năr 28 Têt truh ‘năr 12 khei 1. Năr pơ kao pơ yuh Puih mak Đà Lạt hơ nhăk ba rơ bâu kơ loăi pơ kao, ‘long pơ ro\, nhen bơ\n pơ kao hông, pơ kao tơ pông te\h, pơ kao tơ pông hmă truh tơ\ dôm kơ loăi ‘long pơ ro\, bonsai, dơng pơ kao, pơ kao jơ la,… đei ming pơ ro\ lơ\m an^h xă hlo\h 7.000 m2.

Pơ gar pơ kao pơ lei tơm chă tơ mang lăng Đà Lạt

Tơ moi truh tơ\ âu ưh lăp lăng ngôi pơ kao, ph^n rup đe\ch mă oei truh hăm lơ tơ drong ngôi pơ chơt hai. ‘Nâu ku\m jing jơ năr vă dôm bơ ngai pơ tăm pơ kao tơ\ Đà Lạt ming te\ch tơ mam đơ\ng kơ dih sư jang đei hai. Chă tơ mang lăng [ât têt Đà Lạt ưh lăp tro\ pơ yan pơ kao tơ lang ‘lơ\ng ro\ đe\ch mă oei jing jơ năr plei yâu đum păng phe\ dơ\ng. Yâu Đà Lạt đơ\ng sơ\ đei năng j^ tơ mam ‘lơ\ng, đei ư hơ nhang dêh hlo\h yoa plei tih, đum ‘lơ\ng păng [ăt, kăl loi ‘no\h yoa ki thuơ\t pơ tăm rơ go\h, ‘lơ\ng hăm jơ hngâm pran.

- Plei Cù Lần j^ 1 an^h tơ mang lăng tôch kơ ‘nao lơ\m lakak tơ mang lăng Đà Lạt, Lâm Đồng đei tơ mơ\t yoa lơ\m bơ\ jang 2,3 sơ năm kơ âu. Plei Cù Lần j^ 1 pơ lei ie\ să dang 30hec tar, oei hlom to\k bo\k bri brăh hơ la jơ\ng kông Langbiang. To\k bo\k cham char bri brăh tôch kơ ‘lơ\ng đơ\ng bri kông, plei Cù Lần Đà Lạt hơ nhăk tơ drong ‘lơ\ng hơ iă hmă hăm dôm hnam kơ jung joăt joe kơ kon pơ lei bơ ngai K’Ho tôch kơ iă. ‘Năr rơ ngơp đơ\ng groi kông Đà Lạt roi pơm ăn tơ ring ‘nâu [ônh kơ jing an^h pơ dơ\h ngôi ‘me\h vă đơ\ng lơ tơ moi. Lơ tơ moi ‘no\h hơ iă [ơ\t chă hao kơ d^h tho\ng nan tơ\r tơ\ dơ nâu đak, kial tơ hlu păh ai, lăng dôm ‘long  hơ ru tơ\ dơ dâu đak. Đơ\ng ro\ng dôm pơ n^t pơm ngôi, lăng, bơ\n gô pơ dơ\h jơ\ng tơ\ an^h kơ chơ Chồm Hổm vă chă lăng tơ drong ‘lơ\ng hơ iă oei sa kơ tơ ring groi kông.

- {ar, pêng sơ năm tơ je# âu, bơ ngai đơ\ng lơ tơ ring lơ\m te\h đak đa năm tơ mang lăng tơ\ bri ‘long Măng Đen (Kon Tum). Mă loi [ât blu\ng sơ năm ‘nao, mưh lơ dơng ‘long mai le\ch pơ kao, [ru\ng [răng jơ\p bri kông Măng Đen tôch xă. Dôm năr âu, mưh năm truh tơ\ dôm an^h chă tơ mang lăng đei ư hơ nhang tơ\ Măng Đen nhen chơ kơi đak Pa Sỹ, dơ nâu Toong Pô, dơ nâu Đăk Ke, tơ\ to\k bo\k apu\ng… bơ\n gơ\h [ôh lơ bơ ngai đơ\ng jơ\p tơ ring chơt hơ iă chă ph^n ngôi je# tơm ‘long mai oei le\ch pơ kao tôch ‘lơ\ng.

Măng Đen pơ yan pơ kao Anh đao chôh tơlang

Kơ so# chih jo# đơ\ng Dơ no\ an^h vei lăng kon pơ lei apu\ng Kon Plông, jo# păh lăp 1 năr an^h chă tơ mang lăng bri ‘long Măng Đen sơng đơ\ng 2.000 - 3.000 ‘nu bơ ngai đơ\ng jơ\p tơ ring lơ\m te\h đak truh tơ mang lăng. Vă sơng tơ moi truh tơ mang lăng tơ\ Măng Đen, mă loi lơ\m dôm năr vă truh têt Nguyên đán Canh Tý, Dơ no\ an^h vei lăng kon pơ lei apu\ng Kon Plông chih tơ le\ch lơ trong jang, pơm hơ met bơ\n trong, an^h jang tơ\ dôm an^h ngôi pơ chơt, atu\m hăm ‘no\h tơ gu\m hơ dre\ch ‘long Mai anh đào ăn kon pơ lei pơ tăm tơ ter trong păng athei rim an^h et xa, hnam hotel vei lăng rơ go\h ‘lơ\ng tơ mam xa pơ vih ăn tơ moi, ưh gơ\h hơ to\k kơ jă tơ mang kiơ...

- Dak Lak dôm sơ năm tơ je# âu, an^h tơ mang lăng Kotam tơ\ Buôn Ma Thuột sơng đei lơ tơ moi dreng lăng. Hăm te\h să 13hec tar păng cham char ‘lơ\ng hơ iă kơ bri kông Tây Nguyên, an^h tơ mang lăng Kotam tơ\ Buôn Ma Thuột, Dak Lak đei klăih song pơm 3 an^h ‘no\h: pơ gar tơm, hnam hơ io\h pơ ngôi, hnam kram păng dơ nâu văh ka.

An^h chă tơ mang lăng Kotam

Hăm lơ kơloăi pơ kao pha ra băl: Pơ kao dur yuăn, mẫu đơn păng mă loi ‘no\h j^ dôm jăl trong bru\ng kơ pơkao măt ‘năr, pơ kao dur yuăn hơ nhăk ăn tơ drong hơ iă, Kotam oei đei dôm hnam kơ jung đei yua pơm an^h pơ dă tơ [o#h dôm tơ mam kon kông, um rup jo\h ayo\ kơ bơ ngai Êđê. Hơ dai hăm ‘no\h, an^h tơ mang lăng âu oei an^h pơ gơ\r bơ\n le#h g^t kăl kơ bơ ngai kon kông nhen soi, ro#ih, tôn ch^ng chêng… pơ yan pu\ih mak Canh Tý, lơ tơ drong jang jo\h ayo\ ‘lơ\ng hơ iă hơ dre\ch kon kông gô pơ gơ\r tơ gu\m tơ moi lăng dơ\ng jo\h ayo\ Tây Nguyên.

- Dơ nâu Tà Đùng an^h ‘nao đei ư hơ nhang tơ\ Tây Nguyên to\k bo\k jing an^h chă tơ mang lăng đei lơ bôl boăl mơ lôh năm truh. An^h chă tơ mang lăng âu đei cham char bri brăh tôch ‘lơ\ng hăm hlo\h 40 to\ kông lôk tih ie\ lơ\m dơ nâu đak xă glơch, ku\m kơ lih yoa thoi no\h mă đei ư\ j^ “Ving Hạ Long” to\k bo\k tơ ring Tây Nguyên. Dơ nâu Tà Đùng đei lơ\m tơ ring vei lăng bri brăh Tà Đùng găh 2 xăh Đắc P’lao păng xăh Đắk Som, apu\ng Dak Glong dêh char Dak Nông, hơ tăih kơ pơ lei tơm Gia Nghĩa dang 45km.

Tà Đùng năng đơ\ng kơ pal

Truh tơ\ âu tơ moi gơ\h hao ngôi tho\ng nan lơ\m dơ nâu đak, vă gơ\h [ôh hơ dăh hlo\h dơ\ng cham char ‘lơ\ng ro\ ưh đei tơ ring nai đei dơ\ng tơ\ bri kông Tây Nguyên âu. ‘Ngoăih kơ chă lăng tơ drong ‘lơ\ng đơ\ng dơ nâu đak, bri kông ku\m jing 1 an^h tôch hơ iă tơ\ an^h vei lăng tơ mam bri brăh Tà Đùng. J^ tơ ring đei lơ kơ loăi ‘long, sem bri kăp g^t, lơ\m no\h đei lơ kơ loăi sem bri tôch kăp g^t đei hơ năn lơ\m kơ sơ\p hla ar [rê Việt Nam păng apu\ng plenh te\h, nhen jrang bronh, kue\nh tơ [o\k breu, đo\k gle ie\,….

- Groi te\h g^t kăl Dak Nông hlôi đei UNESCO khan ‘no\h j^ groi te\h g^t kăl jơ\p ple\nh te\h, ku\m pơ\ih ăn 1 trong năm ‘nao pơ kă ăn tơ drong hơ to\k tơ iung kơ an^h jang tơ mang lăng găh te\h. Groi te\h g^t kăl Dak Nông kơ jung yak hlo\h 6 apu\ng, thị xã păng đei lơ tơ drong kăp g^t găh te\h, jo\h ayo\, đei lơ tơ mam bri brăh…

{ơ\r hơ gơp kông unh C7 - groi te\h g^t kăl jơ\p ple\nh te\h kơ dêh char Dak Nông

Dang ei, mư\h tru\h hăm groi te\h g^t kăl Dak Nông, tơ moi ư\h khan lăp lăng dôm an^h ‘lơ\ng ro\ mă oei đei atu\m lơ\m tơ drong jo\h ayo\ ‘lơ\ng hơ iă kơ rim hơ dre\ch hơ dru\ng to\k bo\k ar^h sa lơ\m tơ ring te\h g^t kăl. Lơ\m năr blu\ng sơ năm ‘nao, tơ moi gô vang ako\m pơm le#h joăt joe kơ rim hơ dre\ch hơ dru\ng to\k bo\k ar^h sa lơ\m de#h char nhen et jur sa kơ bơ ngai M’nông, et soi kơ jơ hngơ\m pran jăng, et soi oei hơ dai tơ pôl kơ bơ ngai Mạ, le#h lồng tồng kơ bơ ngai Tày, Nùng…

-  Ưh đei lơ an^h gru groa so, ưh đei pơ lei đei tơ drong jang, mă lei tơ\ Gia Lai đei bri brăh hơ păh ăn lơ cham char tôch ‘lơ\ng nhen chơ kơi đak, dơ nâu, thong đak.... Dôm tơ drong ‘nâu sư pơm ăn lơ tơ moi đơ\ng jơ\p tơ ring truh hăm Gia Lai. 1 Gia Lai tôch hơ iă hăm bri ‘long tôch ‘lơ\ng ro\ ‘no\h j^ tơ drong mă rim bơ ngai chă tơ mang lăng tôch lăp đon mưh năm truh tơ\ âu. Nhen hơ năn biển Hồ (oei krao ‘no\h dơ nâu Đak Tơ Nueng). Đak Tơ nueng pơm ăn lơ bơ ngai ‘me\h truh ngôi yoa cham char ‘lơ\ng ro\, đei tơ\ to\k bo\k bri kông ]hing ]hang, đak Tơ Nueng nhen thoi kơ m^l tơ [ôh um rup ‘lơ\ng ro\ ju\m dăr sư. Vă hiôk hian ăn tơ moi truh ngôi pơ chơt, dêh char Gia Lai hlôi che\ng hơ met păng pơ jing pơ lei chă tơ mang lăng Diên Hồng. Dôm tơ drong ngôi pơ chơt, pơ dơ\h ngôi, lăng ngôi cham char đei pơm hơ met tôch ‘lơ\ng, pơm lăp đon tơ moi mưh truh tơ mang lăng tơ\ Gia Lai.

- Hăm dôm bơ ngai mơ nơ\h kơ chă lăng cham char bri brăh, dôm pơ gar te\h đak Cát Tiên (Lâm Đồng), Yok Đôn, Ea Sô (Dak Lak), Nam Nung (Dak Nông) ư\h khan lăp jing an^h đei lơ an^h ‘lơ\ng măoei jing an^h vei răk dôm kơ loăi sem tơ rong kăp g^t. Dôm trong năm hơ dro# sơ\ ki dang ei hlôi jing trong ‘lơ\ng ro\ “Trong Hồ Chí Minh”, trong gre kơ so# 5, trong gre kơ so# 26… năm kle\ch lơ an^h ‘lơ\ng đak glung đak krong, pơ lei pơ la păng jing pơm hơ iă tơ moi tơ mang lăng Tây Nguyên pơ yan le#h. Tơ moi oei gơ\h chă hơ len lăng tơm a jơ hnơr ar^h hơ iă kơ bơ ngai Êđê, Jarai, Sê Đăng; K’ Ho, M’Nông mơ\t hơ dai lơ\m tơ drong ‘hơ iă hmă kơ bri kông dôm năr pơ yan pu\ih mak.

Sơ năm ‘nao âu, truh tơ mang lăng tơ\ Tây Nguyên tơ moi nhen đei mât truh hăm tơ drong hơ ‘mon kră sơ\, hăm lơ [ai hơ ri tôch hơ iă, hăm lơ tơ drong et soi, nhen et jur xa [a ‘nao, et to\k rông… tôch hơ iă. Hmach thơ thou ăn mih ma duch nă păng bôl boăl đei dôm năr sơng Sơ năm ‘nao [e\nh tơ drong chơt hơ iă ‘nă hal.

Thuem hăm Dơ\ng: Tơ blơ\