VOV4.Bahnar - Tơ mam xa ưh rơ go\h j^ tơ drong oei pơm kơ ne# ăn đ^ đăng tơ pôl. Vă vei lăng ‘lơ\ng jơ hngâm pran ăn kơ dih tơ\ hơ năp kơ tơ mam xa [ou, iu\, ưp hăm kơ chơ\t kơ ne#, ‘nhot, plei oei đei kơ chơ\t pơ nhu\l đơ\ng pơ gang sơ drông, lơ bơ ngai chă trong “do\ng” kơ dih kiơ\ dơ\ng chă rơih răt dôm tơ mam xa rơ go\h, băt hơ dăh an^h pơm te\ch, mă ưh ‘no\h chă rei pơ tăm kơ dih vă pơm tơ mam xa, ‘nhot rơ go\h lơ\m rim năr so\ng xa kơ u\nh hnam. {ai chih âu tơ roi truh tơ drong ‘nâu tơ\ dêh char Dak Lak:

‘Nhot oei đei pơ gang sơ drông đơ\ng ‘nao pruih, ‘nhie\m ưh đei hơ len năng pơ rang j^ păng ưh băt đơ\ng yơ hơ nơ\ng jing tơ drong pơ ngơ\t đơ\ng bơ ngai răt yoa tơ\ Dak Lak khei ‘năr âu ki. Mă đơ\ng erih xa tơ\ 1 lơ\m dôm tơ ring đei lơ an^h pơ tăm ‘nhot, rong kon tơ rong, chă te\ch mơ dro lơ\m păng ‘ngoăih kơ dêh char Dak Lak, mă lei mo\ Nguyễn Thị Bích Phượng, oei tơ\ th^ trơ\n Ea Pôch, apu\ng Cư M’gar oei tôch tơ tăm mư\h chă răt tơ mam xa. Tôch [ônh nhen rơih răt ‘nhot xa rim năr ăn u\nh hnam ku\m jing tơ drong mơ mat hăm mo\ ‘năi: “Tơ\ âu o\h ‘me\h đei m^nh an^h pơ tăm ‘nhot mă rơ go\h tơ pă vă kon pơ lei truh răt mă ưh ‘no\h năm răt tơ\ kơ chơ ku\m bưh, yoa kơ chơ tơ\ âu ưh đei an^h yơ chih kơ [ang ‘nhot rơ go\h kiơ, đe chă pơ dă te\ch lơ lo\h đe\ch, [ât lăp kơnh kon pơ lei chă pơ tăm đei kơ dih đơ\ng hnam chơ te\ch tơ\ âu, ‘lơ ‘lo\ ‘nei tam đei an^h yơ hơ tâp kơ [ang chih chư te\ch ‘nhot rơ go\h.”

‘Nâu ưh kơ s^ tơ drong tơ to\ đon đơ\ng hơ dro# dôm bơ ngai pai go\ đe\ch ôh, mă hăm [ok Lê Văn Phòng, tơ\ xăh Dur Kmăn, apu\ng Krông Ana, ku\m thoi no\h ‘năi, tơ drong so\ng xa dang ei đei lơ tơ drong pơ ngơ\t dêh: “‘Nhot, plei ‘long mưh năm tơ\ kơ chơ ‘no\h nhôn pôm băt răt io\k đe\ch, ưh kơ băt ‘nhot hăm rơ go\h ‘lơ\ng dăh ưh. Mơ\ng, lăng bơ\n tivi ‘no\h nhôn tôch pơ ngơ\t, mă lei ưh kơ băt vă xa yă kiơ.”

Tơ mam xa ưh rơ go\h oei truh hăm rim u\nh hnam, đơ\ng tơ ring kơ drâm truh tơ\ tơ ring tơ rang. {ât mă an^h jang kơ pal tang găn tam mă ke\ ‘no\h rim bơ ngai răt tơ mam oei chă trong do\ng kơ dih hăm lơ tơ drong nhen: chă pơ mam ‘nhot ăn kơ dih xa, rong bơ\n ie\r, bơ\n ka. Mo\ Mai Thị Xuân Nhung, tơ\ xăh Phú Lộc, apu\ng Krông Năng, ăn tơ băt: “Năm tơ\ kơ chơ răt tơ mam dang ei pơ ngơ\t dêh, inh tơ\ âu dang ei tơ tă phe\ ‘nhot tơ ter dơ nâu, sơ lu\ng đak ngăl đe\ch.”

Rơih răt tơ mam xa tơ\ dôm siêu th^ dăh mă dôm an^h te\ch mơ dro đei ư hơ nhang păng le# gan răt yoa dôm tơ mam xa đe pai te\ch ‘no\h j^ tơ drong mă yă Trần Thị Bích Thuý, tơ\ trong Lê Hồng Phong, pơ lei tơm Buôn Ma Thuột, dêh char Dak Lak rơih, vă tơ jră hăm tơ mam xa ưh đei rơ go\h ‘lơ\ng hrei ‘nâu: “Dang ei tơ mam xa đei đơ\ng lơ an^h pơm te\ch, pơm ăn kơ bơ\n tôch pơ ngơ\t. mư\h răt yua tơ mam ‘no\h hli [ơm ư\h kơ ‘lơ\ng tru\h jơ hngơ\m jăn kơ na ^nh năm tru\h tơ\ dôm an^h te\ch đei lui nge\h, ro\ lăng kơ jă lơ [iơ\ to\ se\t mă lei gơ\h vei sơ đơ\ng jơ hngơ\m jăn ‘lơ\ng [iơ\. Đei [o#h ‘no\h j^ đe gô năm tru\h tơ\ dôm siêu th^ vă răt dôm tơ mam sơ đơ\ng [iơ\, vă vei sơ đơ\ng jơ hngơ\m jăn ăn kơ d^h [iơ\.   

Tơ drong pơm rơ go\h tơ mam sa ling lang jing tơ drong bơ ngơ\t hơ nơ\ng đơ\ng rim ‘nu bơ ngai. Mă loi ‘no\h j^ tơ\ hơ năp tơ drong chă [o#h lơ ‘măng pơm glăi găh vei rơ go\h tơ mam sa roi pơm ăn kơ đon tơ che\ng đơ\ng bơ ngai răt yua tơ\ Dak Lak tơ tăm găh tơ mam sa lơ\m an^h te\ch mơ dro hrei ‘nâu. Bơ ngai ch^h hla ar kơ tơ\ng ang đei jơ pơ ma dơ nu\h hăm [ak si Lê Thị Châu, Kơ dră an^h jang vei rơ go\h tơ mam sa de#h char Dak Lak găh rim trong jang dăr hơ len, vei lăng đơ\ng an^h jang kơ pal:

            - {ak si Lê Thị Châu ăi, tơ pă yan âu ‘no\h dang ei bơ ngai răt yua tơ\ Dak Lak to\k bo\k tôch kơ tơ tăm găh tơ drong ‘lơ\ng đơ\ng tơ mam sa. Tơ drong ‘no\h tơ roi tơ pă ‘no\h j^ tơ mam sa tơ\ Dak Lak to\k bo\k ư\h kơ rơ go\h ư\h de\h [ak si?

            BS Lê Thị Châu: Tơ drong pơm glăi găh vei sơ đơ\ng tơ mam sa ‘no\h oei đei [o#h lơ\m tơ ring, đei lơ tơ drong mơ mat vei lăng, pơm bơ ngơ\t, tơ to\ đon lơ\m kon pơ lei. Mă hơ dăh nhen tơ drong yua kơ chơ\t pơm ăn plei ‘long jăh đum hre\nh, pơm tơ le\ch che\h phe ‘me# ‘mach, chơ, te\ch mơ dro ‘nhe\m kon tơ rong ư\h kơ băt hơ dăh đơ\ng yơ, dăh mă tơ je# âu, lơ\m khei 4 ‘no\h chă [o#h an^h pơm tơ le\ch yơ\m ‘iu\ ư\h kơ rơ go\h dăh mă rim an^h pơm tơ le\ch te\ch mơ dro yua dôm kơ loăi pơ gang hoă chơ\t lơ\m vei rong, pơ tăm, pai sa.   

            - Yua kơ liơ oei đei lơ ‘măng pơm glăi găh vei sơ đơ\ng tơ mam sa tru\h thoi no\h ‘no\h?

BS Lê Thị Châu: Lơ an^h pơm tơ le\ch te\ch mơ dro tơ mam sa ‘no\h oei tơ\ lơ\m de#h char mă lei đei lơ an^h pơm tơ le\ch te\ch mơ dro tơ mam sa ư\h kơ s^ oei tơ\ lơ\m de#h char nhen dôm an^h pơm tơ le\ch che\h phe yăh adoi ư\h kơ oei tơ\ lơ\m de#h char Dak Lak, mă ‘ngoăih kơ tơ ring ‘no\h mư\h sek phak tôch kơ mơ mat. {ơ\t lăp lơ an^h pơm tơ le\ch ư\h kơ đei tơ pă, lơ\m kơ [i ‘no\h ch^h an^h, mă lei [ơ\t nhôn chă hơ len an^h hơ yơ pơm tơ le\ch chă ư\h kơ [o#h an^h ‘no\h tơ\ hơ yơ hloi. Kơ na tơ drong jang vei lăng tôch kơ mơ mat, [ơ\t lăp 1,2 an^h jang kơ pal kơ rim de#h char nai đei jang hơ dai hăm nhôn vă tơ roi tơ băt rim tơ drong kơ tơ\ng ang, pơ t^h gia nhen lơ\m tơ băt hơ dăh tơ mam dăh mă tơ ba\t hơ dăh hla ar sơ kơ\t tôm tơ drong gơ\h vei lăng an^h pơm tơ le\ch… ‘no\h nhôn ku\m jang hơ dai hăm rim an^h jang kơ pal kơ rim de#h char nai vă tơ roi tơ băt ăn kơ đe sư lơ\m kơ plăh dăr hơ len rim an^h pơm tơ le\ch te\ch mơ dro âu.       

- Hăm tơ drong ‘nâu ‘no\h an^h jang kơ pal to\k bo\k đei dôm tơ drong jang păng tơ drong mơ\t jang thoi yơ vă hơ met pơ ‘lơ\ng tơ drong vei sơ đơ\ng tơ mam sa?

BS Lê Thị Châu: Vă vei sơ đơ\ng tơ drong ‘nâu ‘no\h mă mônh ‘no\h j^ hơ to\k loi dơ\ng tơ drong jang vei lăng te\h đak, mă 2 dơ\ng ‘no\h j^ athei đei tơ drong jang hơ dai hrơ\p 1 ‘măng đơ\ng rim an^h jang, rim tơ ring, mă loi ‘no\h j^ lơ\m de#h char, [ơ\t lăp ‘no\h nhôn gô jang hơ dai hăm rim an^h jang kơ de#h char buăl, vă chă hơ len an^h pơm tơ le\ch păng tơl tơ roi ăn kơ đe sư dôm tơ drong kơ tơ\ng ang. Pơ t^h gia nhen mư\h dăr hơ len dôm tơ mam chơ te\ch lơ\m de#h char Dak Lak mă lei rim an^h pơm tơ le\ch ‘no\h găh de#h char nai ‘no\h nhôn gô đei dôm nơ\r tơl tơ v^h vă kơ đe sư lăng hơ len lăng đơ\ng hô sơ pơ tru\h tơ mam đơ\ng đe sư hăm [lep hô sơ to\k bo\k vei lăng dăh ư\h.

          - Hrei ‘nâu bơ ngai răt yua io\k đei nơ\r tơ tă tôch kơ lơ ‘no\h j^ “ Pơ ma ư\h hăm tơ mam sa ‘me# ‘mach” mă lei pơ ma ư\h thoi yơ mư\h tơ mam ư\h kơ rơ go\h to\k bo\k pơ vang păng bơ ngai răt yua ư\h kơ băt lăng liơ vă kơ băt tơ mam sa rơ go\h dăh mă ‘me# ‘mach hă [ak si?  

            BS Lê Thị Châu : Nơ\r pơ ma ư\h hăm tơ mam sa ‘me# ‘mach ‘no\h ku\m tơ tă ăn kơ đ^ đăng kon pơ lei athei 1 jơ hngơ\m đon vang jang kiơ\ 5 ư\h hăm tơ mam sa ‘me# ‘mach. ‘No\h j^ ư\h kơ pơm tơ le\ch, ư\h kơ te\ch mơ dro, ư\h kơ răt, ư\h kơ ôn păng ư\h kơ pơm ‘mơng hăm tơ mam sa ‘me# ‘mach. Hrei ‘nâu lơ\m an^h te\ch mơ dro vă kơ băt tơ mam sa ‘me# ‘mach păng rơ go\h ‘no\h tôch kơ mơ mat tat, bơ\n răt tơ mam sa athei rơ\ih io\k an^h pơm tơ le\ch đei đe lui nge\h. Păng athei, tơ drong vei sơ đơ\ng rơ go\h tơ mam sa ư\h kơ s^ jing sơ nong jang đơ\ng hơ dro# bu đe\ch o#h mă đơ\ng đ^ đăng rim ‘nu bơ ngai, rim kơ dră, rim an^h jang. Păng 1 tơ drong dơ\ng ‘me\h khan kon pơ lei gô vang jang ‘lơ\ng, hơ to\k jơ hngơ\m đon tơ kêng pơm glăi lơ\m tơ drong jang vei rơ go\h tơ mam sa.  

          - Lei ah, bơ kơ ^h [ak si hơ!

Dơ\ng hăm Thuem: Tơ blơ\ păng pơ re