VOV4.Bahnar - Đơ\ng blu\ng sơ năm tru\h dang ei, de#h char Dak Lak hlôi ch^h io\k 2 ‘nu bơ ngai j^ ‘ngo\k Nhật Bản B. Mư\h đei j^ ‘ngok Nhật Bản hơ mơt kơ lôch lơ dăh mă pơm ăn j^ trăp tr^n. {et bơ\ng ‘no\h j^ trong g^t kăl hlo\h vă tang găn j^, mă lei tơ pă yan âu ăn [o#h, hơ io\h j^ ‘ngok Nhật Bản vă đ^ đăng ‘no\h yua đơ\ng ư\h kơ [et pơ gang vắc xin tang găn j^ dăh mă tam mă tôm jru\m hơ găt.

{o#h kon dro\ kăn Nay H’Đa (5 sơ năm) đei yu\h, no\ng tơ che\ng kon yu\h pơ lo\ hmă nhen rim ‘măng, ‘nho\ng Ksơr Ló, oei tơ\ plei Bir, xăh Ea Hiao, apu\ng Ea H’leo, de#h char Dak Lak năm răt pơ gang tơ jur yu\h brok ăn kơ kon huch. Pêng năr đơ\ng ro\ng [o#h kon yu\h ư\h kơ dă [iơ\ mă đei [o#h j^ de#h dơ\ng păng gơ\, klo kăn Ksơr Ló mă ba kon sư tru\h tơ\ hnam pơ gang. {ơ\t mơ\t lơ\m khoa Hồi sức cấp cứu j^ hơ io\h păng nge ‘nao rơ ne\h, Hnam pơ gang Đa khoa tơ ring Tây Nguyên, mon H’Đa yu\h de#h hơ nơ\ng, gơ\ đ^ hơ kâu, hơ ko hơ răng. Pơ tôch hơ len ăn [o#h mon H’Đa đei j^ ‘ngok Nhật Bản.

Mă đơ\ng kon dro\ kăn đei j^ [ơm tơ drong j^ krê hơ mơt, mă lei [ơ\t đei ap^nh găh tơ drong [et bơ\ng đơ\ng bơ ngai j^, ‘nho\ng Ksơr Ló lăp tơ tre\h kơ\l păng akhan dôm ‘măng vă ăn kon năm [et ră mă lei kon đei j^ pơ lo\ kơ na le#. Lăng kon ư\h kơ hơ dơ\r [^ch tơ\ giơng, hơ kâu pơ klep [e\nh dôm kơ loăi kơ măy kơ mo\k, đak pơ gang [et mă lei tam mă băt hăm hlôi hlăi kơ krê hơ mơt dăh ư\h, klo kăn Ksor Ló lăp băt kơ to\h đak măt ơ\h ơi đe\ch:“Kơ d^h kâu [o#h hmach de#h yua kơ ư\h kơ pơm kiơ\ [et bơ\ng ăn kơ kon, kơ d^h kâu [o#h tôch kơ ơ\h ơi yua kơ tơ drong ‘no\h.”

Kiơ\ kơ [ak si Phùng Thị  Hồng Nhung, bơ ngai kơ tă vang hơ met ăn kơ mon H’Đa, dang ei mon oei to\k bo\k đei hơ met tôch ai hăm tơ drong tơ gu\m đơ\ng kơ măy dui jơ hngơ\m, [et tơ mơ\t đak păng rim kơ loăi pơ gang khang sinh, mă lei j^ roi ‘năr roi de#h, ư\h kơ hơ dơ\r, tơ dăh pu\n păi klăih ‘no\h tơ drong đei [o#h j^ tơ\ ‘ngok tôch kơ lơ. “{ơ\t lơ\m khoa ‘no\h mon gơ\ hơ nơ\ng păng sư kơ te\ch jơ hngơ\m  kơ na athei tơ gu\m dui jơ hngơ\m hloi ăn kơ mon păng tơ drong j^ đơ\ng mon roi ‘năr roi de#h, ư\h kơ hơ dơ\r. Mon hlôi dui jơ hngơ\m kơ măy păng yua dôm pơ gang khang sinh vă hơ met. J^ ‘ngok âu lăng [o#h tôch kơ ăl tơ drong đei [ơm j^ tơ\ ‘ngok lơ hơ nhăk tru\h hư ‘ngok, lơ hơ io\h ư\h kơ ke\ klăih. Dang ei ‘no\h oei to\k bo\k hơ drin hơ met păng mon ‘no\h dang ei to\k bo\k pơm lăp hăm trong hơ met. Mon oei [^ch đunh păng tơ drong hơ met oei tôch kơ lơ trong”.

Ư|h kơ hơ dro# mon H’Đa, kiơ\ ch^h jo# đơ\ng An^h vei lăng j^ jăn de#h char Dak Lak, rim sơ năm, lơ\m de#h char ch^h io\k 3 tru\h 5 ‘nu j^ ‘ngok Nhật Bản păng vă đ^ đăng dôm bơ ngai âu tă kơ tam mă đei [et tang găn dăh mă [et ư\h kơ tôm kơ so# jru\m đei kiơ\ tơ drong hơ găt. Hơ dro# đơ\ng blu\ng năm 2020 tru\h dang ei, lơ\m de#h char hlôi ch^h io\k 2 ‘nu bơ ngai j^ ‘ngok Nhật Bản. Lơ\m no\h, 1 ‘nu 5 sơ năm tam mă [et pơ gang vắc xin tang găn j^ păng 1 ‘nu 5 khei, tam mă tru\h sơ năm  [et pơ gang vắc xin tang găn j^ âu.

Mon Nay H'Đa to\k bo\k hơ met tơ\ khoa Hồi sức cấp cứu j^ hơ io\h păng nge ‘nao rơ ne\h, Hnam pơ gang Đa khoa tơ ring Tây Nguyên

Tơ\ hơ năp đei [o#h krê hơ mơt đơ\ng j^ ‘ngok Nhật Bản tơ\ tơ ring, an^h vei lăng j^ jăn de#h char Dak Lak hlôi athei an^h jang pơ gang tơ\ rim tơ ring đei bơ ngai j^ tơ le\ch jang tơ roi tơ băt rim trong jang tang găn j^ ‘ngok Nhật Bản ăn kon pơ lei; krao hơ vơn kon pơ lei ‘ne\ kơ rong kon tơ rong tơ\ hơ r^h rôm hnam oei kơ jung, chong pơ ‘ngoăih tơm ‘long jum da\r hnam, hơ met rơ go\h cham char păng ba kon o\h lơ\m sơ năm năm [et bơ\ng tôm kơ liêu pơ gang vắc xin tang găn j^ ‘ngo\k Nhật Bản kiơ\ l^ch [et bơ\ng.

Thak si, [ak si Trịnh Quang Trí, Pho\ kơ dră pơ gơ\r An^h vei lăng j^ jăn de#h char Dak Lak tơ băt, j^ ‘ngok Nhật Bản ‘no\h dei dei yua đơ\ng mur Culex tơ po\h đơ\ng dôm an^h đei j^ ( hmă hmă ‘no\h dôm kon tơ rong ar^h jum dăr hnam nhen: se\h, nhu\ng, kơ pô, rơ mo păng 1,2 kơ loăi sem). Tơ\ Dak Lak, mă đơ\ng ư\h kơ s^ tơ ring đei j^ lơ ră, mă lei rim sơ năm adoi đei dôm bơ ngai j^ đei [o#h.Mă đơ\ng sơ năm hơ yơ mư\h đei mur đei vi rus j^ ‘ngok Nhật Bản kăp ‘no\h adoi gô đei j^ ngăl, mă lei j^ âu đa tơ [ơ\p tơ\ hơ io\h đơ\ng 1 tru\h 15 sơ năm. J^ ‘ngok Nhật Bản hlôi đei pơ gang vắc xin tang găn j^, mă lei tam mă đei pơ gang hơ met klăih. Yua thoi no\h, dôm hơ io\h đei j^ âu đa đei j^ ăl păng hơ mơt kơ lôch lơ (10-20%). Dôm bơ ngai oei ar^h gô pơm ăn dôm tơ drong j^ tôch kơ trăp tr^n tơ\ ro\ng kơnh nhen: hơ ving, ư\h kơ băt kiơ, jo po, ư\h kơ gơ\h pơ ma… pơm ăn pu\ trăp ăn u\nh hnam păng tơ pôl. “Tơ drong j^ âu hlôi đei pơ gang vắc xin tang găn j^, yua thoi no\h mă tơ drong tơ le\ch jang [et bơ\ng hăm hơ io\h ‘no\h tôch kơ g^t kăl. Dang ei tơ\ Việt Nam đei 2 kơ loăi pơ gang vắc xin vă tang găn j^ ‘ngok Nhật Bản. Kơ loăi mă mônh ‘no\h lơ\m tơ drong jang [et bơ\ng pơ\ih să gô pơ tơm [et ăn hơ io\h đơ\ng 1 sơ năm. Kơ loăi pơ gang vắc xin mă 2 hrei ‘nâu to\k bo\k đei lơ\m dôm an^h [et bơ\ng hoach jên ‘no\h j^ pơ gang vắc xin ar^h tơ jur pu\ trăp đơ\ng Phalăng. Mư\h bơ\n [et thoi no\h ‘no\h ư\h kơ đei j^ prăt jơ hnơr ar^h .”  

Gơ\h tơ roi, j^ ‘ngok Nhật Bản ‘no\h j^ tơ drong j^ tôch kơ krê hơ mơt păngtam mă đei pơ gang hơ met klăih. Mă lei oei gơ\h tang găn tơ dăh kon pơ lei pơm kiơ\ ‘lơ\ng dôm trong tang găn j^ păng pơm kiơ\ [et bơ\ng pơ gang vắc xin tang găn [lep kơ liêu, [lep khei ‘năr. Yua kơ tơ pă yan âu, dôm bơ ngai hơ io\h đei j^ păng lôch dăh mă pơm ăn j^ ăl adoi ư\h kơ [et bơ\ng pơ gang vắc xin, dăh mă đei [et mă lei ư\h kơ tôm kơ liêu./.

Nam Trang: Ch^h

Thuem: Tơ blơ\