VOV4.Bahnar - Tơ\ xăh Đăk Nia, th^ xăh Gia Nghĩa, dêh char Dak Nông, kon pơlei M’nông, Mạ erih tơ\ âu hlôi pơjing ge tơdrô – tơdrô et xa kơ pơlei pơla, jing tơmam drăm kăp g^t. Dôm xơnăm kơ âu, tơdrô âu hlôi năm truh tơringtu pơbăh, hơ ‘nhăk tơdrong [âu phu ‘nao, dar deh pơjing hơnăn tơmam drăm tơmang pơhiơ\ ăn Dak Nông.
Lơ\m khei Têt juăt jue, hnam yă H’rung (pơlei N Jriêng, xăh Đắk Nia, th^ xăh Gia Nghĩa) [enh bơngai mơ\t le\ch răt tơdrô ge vă xơng puih mak. Bơngai răt to\ xe\t noh minh ge, bơngai răt lơ noh 2-3 ge. Yă H’rung tơroi, tơdrô đei uh hăm [uiih bơ\ kơdih đơ\ng hla bri. Đơ\ng dôm khei adrol ki, yă athei năm tơ\ bri io\k rơh tơm kayo\ng (minh hơdre\ch tơm tơlei đei rơh dreng nhen kơmưt), vih xơ\k kro vă bơ\ [uih. Phe juăt jue kơ kon pơlei pai x^n, tơpe\t vă hăp pôi le# ngach. {uih noh peh he\ch, lu\k lơ\k hăm phe tơyông, le# minh măng, pơih noh [âu phu bơih đang kơ noh tăh lơ\m ge, io\k hla prit kro klu\ hlơp păng ‘măn ăh anih rơngơp. Lơ\m 1 khei đơ\ng ro\ng kơ noh xik đum, mă lei roi le# đunh noh roi ‘lơ\ng, đak tơdrô roi ;ngam, [âu phu hloh. Yă H’ Rung ăn tơbăt, dôm xơnăm kơ âu, rim ‘măng têt dăh mă lêh âu to, yă hơnơ\ng pai tơdrô truh kơ hre\ng ge mă duh ưh kơ măh vă te\ch: “Pai tơdrô ge noh athei lơ tơdrong păng khei năr uh đunh, to\ xe\t jat noh minh khei pơtơm gơh et. Inh te\ch đei noh gơnơm đe boăl inh tơroi, pơlei pơla duh hơnơ\ng răt ăh khei et pơkong âu to, ‘nguaih kơ noh ‘năr ako\m joh ayo\ kơ tơring noh đe duh truh răt pơkăp noh ba pơtơm băt vă pai dôm yơ, inh hơnơ\ng pai ge păh lăp đe\ch păng ie\ [lep hăm kơdu\ng jên rim bơngai noh vă hiôk băt lơ le\ dih băl”.
Yă H’ Mai (oei tơ\ pơlei Srếu, xăh Đăk Nia, th^ xăh Gia Nghĩa) ăn tơbăt, dôm xơnăm kơ âu tơdrong jang pai tơdrô ge đei tơ iung dơ\ng, ưh adro# ‘măn ăn kon pơlei tơ\ tơring mă hăm tơmoi đơ\ng Sài Gòn, Lâm Đồng, Cần Thơ, pho\ noh tơ\ dôm dêh char găh tu duh truh tơ\ âu răt tơdrô. Rim ‘măng têt, unh hnam yă pai đei pơhlom 500 ge tơdrô le# hăp x^n, đak tơdrô ‘ngam păng tăng ‘lơ\ng. Kơjă noh đei lơ kơloăi, ge ie\ (10 lit) noh 250.000 hlak jên, hăm ge tih (50 lit) pho\ te\ch truh 2 triu hlak jên. Hăm dôm ge tơdrô ‘măn hloh 1 xơnăm, đak tơdrô dreng păng ‘ngam nhen đak xut, rim ge 10 lit noh te\ch đei kơ triu hlak jên: “Đơ\ng năr pơgơ\r lêh ako\m joh ayo\ kơ th^ xăh, chơ chă bơngai pai tơdrô ge ưh đei, noh đơ\ng noh lơ\m tơring đe kăl tôưdrô ge vă xoi kơ yang bri, yang kông athei đei ge tơdrô. Kon pơlei xơ\ tơ\ âu noh muih xoh choh mir noh pơtơm đei phe vă pai tơdrô, dang ei jang tiu cà phê lơ, ưh đei phe [a pơtăm noh đe pă đei pai tơdrô ge bơih noh inh pai, mă 2 dơ\ng noh unh pai tơdrô vă pơtoi vei răk um ai joh ayo\ kon kông po”
Yă Quản Thị Ngọc, Pho\ kơdră xăh Đăk Nia ăn tơbăt, lơ\m xăh mă lơ noh kon pơlei M’ Nông păng Mạ, lơ\m noh um ai kăp g^t noh pai tơdrô ge. Dang ei, tơdrô ge tơ\ tơring hlôi pơjing đei kơdih tơdrong ‘lơ\ng [âu phu, hăm trong pai juăt jue atu\m hăm [uih bri kăp g^t noh lơ tơmoi ataih je# tơchă truh. Ăh năr têt lêh ako\m, tơdrong te\ch răt tơdrô ge roi kơdra#m hloh, bơngai jang ăn teh đak năm răt vă pơm tơmam pôk dăh mă et ngôi: “Tơdrong pai tơdrô ge mă kăl noh duh pơm pơdro\ng ăn lơ unh hnam, tơ ‘ngla bơngai jang tơdrong jang kră xơ\, păng đe ye\t duh răk vei đei tơdrong jang kơ unh hnam. Dang ei noh duh răh rai minh [ar unh hnam đe\ch, tam mă đei pơih xă ôh. Xăh gô xơkơ\t ăn dôm unh hnam âu pơtho ăn kon xâu vă vei răk tơơâưk mong tơdrong jang pai tơdrô ge âu”.
Đơ\ng đunh xơ\, ge tơdrô jing minh um ai joh ayo\ kăp g^t ưh gơh kơ[ah lơ\m tơpôl kon pơlei kon kông Tây Nguyên. Dôm xơnăm tơje# âu, [uih đơ\ng tơdrô ge kơ kon pơlei tơ\ Đak Nông hlôi pơm xoai lơ jơhngơ\m đon tơmoi đơ\ng ataih je# truh. Păng ăh khei têt, lêh ako\m, tơdrong [âu phu đơ\ng ge tơdrô Đak Nông roi tơpăr ataih hloh, tơgop pơ ‘lơ\ng tơdrong [âu phu ăn puih mak roi tơno\ jơnap hloh.
Lan chih păng rapor
Viết bình luận