VOV4.Bahnar - Brư\ (bơthi) kơ bơngai Jarai hmă hmă đe\i pơgơ\r hrôih hlo\h ‘no\h 3 sơnăm lăp đơ\ng ro\ng bơngai lôch. ‘Nau tơdrong pơgơ\r tuch luch tơklăh d^h băl [ar păh bơngai er^h hăm bơngai lôch. Kơ yuơ lơ lo\h, sơ\ brư\ ‘no\h đe\i pơgơ\r tôch hoach lơ mu\k drăm, đunh tru\h 3 năr. Hre\i au, bơngai Jarai oe\i tơ\ apu\ng Ea Sup, dêh char Dak Lăk, oe\i ve\i kơ jăp tơdrong brư\, mă le\i pă đe\i pơm kiơ\ dôm trong joăt joe kơtang đơ\ng sơ\ bơih.

M^nh gơmăng năr blu\ng pơyan ‘mi, gơmăng goeo, ‘mi [ơ [re\h lăp pơm hơ iuih ro\ng kơpô. Mă đơ\ng ‘năr ‘mi ră, mă le\i tơ\ pơsat nhap [ok thây Y Khoan Êban, u\nh hnam Amí Thu atu\m hăm kơtum kơto\ng [ar păh păng kơdrơ\m kon pơlei lơ\m pơlei, bôl boăl ‘nho\ng o\h đơ\ng tơring tơje# atăih lơ\m dêh char Dak Lăk hlôi ako\m tơ\ au vang pơgơ\r brư\ (bơthi). Gơmăng brư\ oe\i đe\i khul tôn ch^ng chêng Buôn Súp B, apu\ng Ea Sup, dêh char Dak Lak năm tru\h vang chă tôn.

Kră pơlei pach so\k ăn dro\ kăn hơdro hơdrol pơgơ\r brư\

Lăp đơ\ng ro\ng so\ng sa tơ\ gơmăng [ơ\t an^h pơsat ‘no\h djơ djr^ng jơva ch^ng chêng đe\i chă tôn. Rim đe hơdru\h tơdăm chă asoang mơ ‘ngiưt mơ ‘ngiat dăr pơsat ‘nao man. Đunh đunh tơngla pơsat jôr tơdrô [au phu tru hut chă ăn rim bơngai tôn ch^ng chêng, adoi nhen đe hơdru\h tơdăm asoang chă et. Hăm tơdrô ‘lơ\ng pơm ăn jơhngơ\m hơhir tơno\, jơva ch^ng chêng oe\i djơ dj^ng, bơngai chă asoang roi đunh roi lơ, asoang dăr pơsat.

Năm tru\h gơmăng brư\ tơklăh ti hăm boăl v^h hăm pơlei me\ [a\ yă [ok, [ok Rchom To#, kang [o# Dơno\ an^h ve\i lăng Tơ iung pơjing ming man dêh char Dak Lăk hưch hanh, chhôk hơ iă. {ok tơbăt, brư\ ‘no\h tơdrong chơt hơ iă ăn bơngai hlôi lôch v^h er^h sa lơ\m ple\i pơla hle. Kơ yuơ lơ lo\h mă dôm bơngai vang năm hơpong brư\ je\i hru\k hơbe\n ‘nao ao ‘lơ\ng, ‘me\h vă pơting ti tôn ch^ng chêng hơge\i păng atu\m hăm đe hơdru\h chă asoang prăt măng dăr pơsat:“Sơ\, brư\ ‘no\h chơt dêh, tru\h pơyan puih mak v^h, hla ‘long hơlu\ng ‘no\h pơgơ\r. Rim bơngai vang năm đe brư\ tôch chơt hơ iă ‘nă hal, mơ\ng jơva ch^ng chêng djơ djr^ng djơ djrăng chă tôn atu\m hăm asoang. &nh vang năm đe brư\ kơ bơngai Jarai oe\i tơ\ Ea Su\p au, hơ iă dêh, kơ yuơ vang pơchơt, hơdơ\r dơ\ng đe\i pơgơ\r t^h [u\h ko\h sa lơ kơpô, rơmo”.

Tơdrô soi păng dôm tơmam drăm soi tơbe\h [ơ\t pơgơ\r brư\

Yă amí Phit, oe\i tơ\ Buôn Sup, dêh char Daklak, tơbăt, bơngai Jarai oe\i tơ\ Ea Su\p sơ\ j^ đơ\ng apu\ng Chư\ Pư\h, dêh char Gia Lai mơ\t oe\i tơ\ au. Đơ\ng ‘lơ\p yă hlôi [o#h păng vang năm hơpong đe brư\. Hơdrol chă brư\, u\nh hnam păng kon pơlei chă pơm pơsat ‘nao tôch kơ ‘lơ\ng. Đe kră, đe tơdăm năm tơ\ bri ko\h ‘long chrăh mul meo vă pơm pơsat. Mul meo pơsat đe\i rup bơla rôih, rup đo\k koe\nh, rup sem sơng, sem hơmra\, rup bơngai. Pơbu\ng pơsat đe\i tanh hăm kram, chă chhơ\ pơro\ ‘lơ\ng lie\m. Đ^ đăng tôm tơdrong lơ\m pơsat je\i pơm ‘nao ngăl vă ‘măn răk ăn tơdrong klăh asong mu\k drăm tuch luch [ar păh bơngai oe\i er^h păng bơngai lôch. Mă kăl ‘no\h kăl pơtăm prit [ơt pơsat păng hơchăng kon ie\r hăm tơdrong hơpơi ‘me\h vă: “ Ơ ‘nho\ng pơmai o\h hlôi bro\k v^h hăm pơlei măng ling kơ đe me\ [a\ yă [ok ‘no\h yak mă ‘lơ\ng hơ. Đơ\ng dang e\i, te\h đak bơ\n đ^ pha, tơring tơrang bơ\n kơd^h kơd^h bơih. Ie\m v^h tơpơng ăn kơ nhôn pran jăng grăng akau, jang sa pu\n ai, tơ iung pơ jing hnam tơno\ kơ jăp ‘lơ\ng. Âu ie\r ‘nau ba ăn kơ ih che\p ba, prit au ba ăn kơ ih hơnhăk bro\k. Tơdăh ih vă kơ nhôn băt le\i ih pơm he# klang, pơm he# bô, vă nhôn ba ăn por ‘nhot do\ng tơ\ te\h vă chă cho\h sa”.

Đơ\ng ro\ng brư\, u\nh hnam oe\i hơnơ\ng năm cho\h ‘ngie\t, hơpuih hơmet pơ ‘lơ\ng pơsat

Kiơ\ tơdrong joăt sơ\, mư\h đe\i u\nh hnam hiong, rim năr bơngai Jarai năm ba por ‘nhot, đak nhă, tơdrô tăh lơ\m lo\k. Tim mă brư\ ‘no\h j^ rim pơgê kơsơ\ năm ba ăn por ‘nhot, đak nhă tơ\ pơsat. Mă le\i mư\h brư\ bơih ‘no\h, u\nh hnam pă đe\i chă năm ba por ‘nhot đak nhă tơ\ pơsat bơih. Đunh đunh mư\h chă hơpo [o#h ‘no\h chă ming por ‘nhot tơ\ ‘ngie\t tơpơng ăn yang hơbang bơngai lôch so\ng sa. Sơ\, ve\i pơsat tru\h 3 sơnăm năm tơ\ đunh mă pơgơ\r brư\. Hre\i au, bơngai Jarai oe\i tơ\ Ea Su\p hlôi tơpl^h găh jơhngơ\m đon tơche\ng păng trong jang lơ\m pơgơ\r brư\ (bơthi). Tơdrong tơm ‘no\h koă kơ hu\t dôm tơdrong joăt joe đơ\ng sơ\, mă đơ\ng pơgơ\r pơ gia, pơkom [iơ\.

Mă hơdăh nhen le\ mo\ Am^ Thu, klo lôch hlo\h 3 khe\i. Kiơ\ tơdrong joăt, am^ Thu ư\h kơ gơ\h chă hơbe\n ‘nao ao ‘lơ\ng, chă asơ\ng au to, chă pơma dơnu\h pơtru\h [ơ\t đon rơhăo. Tơdăh pơm glăi hăm dôm tơdrong joăt au le\i pơlei do# tôch kơtang păng yang hơbang bơngai lôch chă chr^h jet pơm ăn bơngai lơ\m u\nh hnam j^ jăn. Kơ yuơ sơnăm oe\i mơlo#h, adoi bơ\ jang te\h đak kơna am^ Thu tơnap mă pơm kiơ\ dôm tơdrong joăt joe đơ\ng sơ\ au. Mo\ măh ap^nh u\nh hnam, kon pơlei, hơmet pơ ‘lơ\ng trong joăt joe so sơ\, pơgơ\r brư\ hrôih mă le\i oe\i hơnơ\ng chă năm hơpuih hơmet pơ ‘lơ\ng lo\k pơsat klo. Pơm lơ lo\h, bơngai hiong je\i oe\i chă chr^h jet, păng kơd^h kau mo\ je\i rơhăo lơ\m tơdrong oe\i sa. Am^ Thu tơbăt: brư\ ‘no\h vă bơngai hiong tep n^t, bơngai er^h je\i dă [iơ\ pu\ trăp lơ\m jơhngơ\m đon:“Kiơ\ tơdrong joăt kơ bơngai Jarai bơ\n sơ\, mư\h brư\ ‘no\h hu\t hloi, pă đe\i chă năm lăng pơsat bơih. Mă le\i hre\i au, bơ\n bơ\ jang te\h đak pơjoa\l lơ tơdrong, tơdrong hlo#h vao jơhngơ\m đon bơ\n je\i tơpl^h ‘nao [iơ\, ư\h kơ văn vă năm tơ\ pơsat prăt pơgê kơsơ\ kơna kăl pơgơ\r brư\ hrôih. Hơdơ\r kơ klo lôch hơchăng, đunh đunh ba je\i năm lăng pơsat. Ba je\i năm tru\h tơ\ pơsat chă cho\h hơpuih pơ ‘lơ\ng cham pơsat. Kơ yuơ hăm ^nh, klo ling lang ge\i kơ jăp lơ\m jơhngơ\m đon ba”.

Brư\ je\i ư\h kơ pơgơ\r et sa t^h đunh năr nhen sơ\. Mă le\i, gơmăng groong ‘no\h oe\i ve\i kơ jăp nhen sơ\, jing jơ ‘năr vă kôn mon kon sau, ‘nho\ng o\h bôl boăl hơdơ\r kơ me\ [a\ yă [ok, bơngai lôch hơchăng, vă hơnơ\ng kơru\n jơhngơ\m pơm pơ ‘lơ\ng ăn kơd^h păng ve\i răk tơ [a\k ve\i dôm tơdrong joăt joe ‘lơ\ng hơ iă kơ hơdre\ch hơdrung bơ\n.

Bơngai ch^h: Nay Jet

Tơblơ\ nơ\r: Amazưt