VOV4.Bahnar - Đăk Lăk jing tơring ako\m lơ hơdrung bơngai, hăm tơdrong erih joh ayo\ kăp g^t. Hăm tơdrong tơre\k đơ\ng tơdrong ‘nao, joh ayo\ juăt jue [ơm hiơt hiong, lơ đe drăkăn kon kông tơ\ âu đei dôm tơdrong jang kăp g^t vă vei răk tơ[ăk mong.

Yă H’Bất Pangting (bơngai M’nông Gar) tơ\ pơlei Bai Yang, xăh Krông Nô, apu\ng Lăk, dêh char Đăk Lăk hlôi tơguăt hăm tơdrong jang tanh brai juăt jue lơ\m dôm j^t xơnăm kơ âu. Không tanh hăm tơpang ti gơh rơgei kơ yă hlôi pơjing đei lơ hlak che kăp g^t [enh kơ um ai joh ayo\ kơ bơngai M’nông Gar.

Yă H’Bất pơtơm hăm tơdrong jang tanh brai kră xơ\ đơ\ng dôm tơmam drăm ăn kơdih po, ăn đe pơmai păng ăn kơtum kơto\ng bơngai juăt. Dôm ‘long mdrăm, r’nock (‘long hret brai) dăh mă  m’kieh (hlak tơ\r tih vă vei tơtăng brai) tơ\ không tanh kơ yă noh kơnhă [ơ [ie#t nhen vă pơtih ăn khei năr tơguăt đunh đai đơ\ng không tanh hăm bơngai tanh brai. Đơ\ng không tanh noh păng tơpang ti gơh rơgei kơ yă, dôm hlak che hăm dôm um pơro\ păng kơmâu lu\k lơ\k kăp g^t hlôi jing. Tơmơ\ng yă H’Bất tanh brai ‘lơ\ng, lơ bơngai năm tơchă truh păng pơkăp răt brai tanh, pơjing dôm tơmam ako\m, x^t pơjing hơbăn ao vă hru\k lơ\m ‘năr ako\m kăp g^t kơ unh hnam păng kơ pơlei pơla.

Kiơ\ kơ yă H’Bất, vă đei minh hlak che keh kong, kơjăp ‘lơ\ng, bơngai tanh athei hơbe\ch păng tơnăp. Xơ\ ki, rim tơdrong pơjing tơmam tanh brai noh bơ\ hăm ti đe\ch. Athei dui brai đơ\ng kơpaih; năm tơ\ bri tơchă hla kơđoh ‘long bri vih pai vă pơjing kơmâu. Hăm bơngai M’Nông noh kơmâu jơk jing kơmâu hơdăh hloh lơ\m hlak che, tơnap kơ pơjing kơmâu păng hu\i kơ đei. Yuơ noh, hơbăn ao bơngai yơ mă đei kơmâu jơk noh jing kăp g^t hloh.

Um pơro\ lơ\m che tanh kơ bơngai M’Nông mă tơm noh cheh câr via (um tơgăk, tơmam juăt jue lơ\m pơm jang kơ bơngai M’Nông đơ\ng xơ\, đei pơro\ kiơ\ hlak che tanh); bơngai tanh oei hơbe\ch hơbal dui brai păng tanh pơjing dôm um pơro\ pơgăn (căng căng) păng um pơro\ kiơ\ trong vơ\l (tiêk r’nôk) kăp g^t hloh. Huach jơ thoi ăi noh rim hlak che tanh kơjung 2 m, tih 1,5 m măh hiong 2 gie\ng ‘mơ\i mă ke\ đang (mưh tanh răh brai jang mir răh noh athei truh đ^ 1 khei).

Rim ‘măng đei bơngai chih măt răt che tanh, yă H’Bất chơt hơ iă kơlih rim bơngai adoi oei băt truh tơdrong jang juăt jue, hơbăn ao kră xơ\ kơ hơdrung hơdre\ch po. Yă oei hơ iă hloh dơ\ng kơlih mon drăkăn H’Gơn lăp hăm tơdrong tanh brai păng ‘meh pơdjoi tơdrong jang yăng po. Dôm tơdrong pơngơ\t hiơt hiong găh tơdrong jang tanh brai juăt jue kơ hơdrung hơdre\ch po duh oei hyơ hya#m lơ\m bơnôh bơngai drăkăn hlôi tơguăt đ^ hnưr erih po hăm không tanh.

Oei tơ\ pơlei Phơng, xăh Ea Tul, apu\ng Chư\ M’gar, dêh char Đăk Lăk đei yă  H’ru Kđoh (đe ga krao Amí Doan) đei kon pơlei pôk pơ ư nhen "dơmơ\ng kơ pơlei" kơlih yă jing minh to\ xe\t đe nge# nhơ\n băt hri khan, hri Ay ray.

{ă kơ Amí Doan noh Y Ơm Niê, minh lơ\m dôm nge# nhơ\n hri khan, hri Ayray păng pơdreh kloh kle\ch dôm tơmam pơre nơ\r tơdra kơ bơngai Êđê. Yuơ noh, đơ\ng oei ‘la#p, Amí Doan hlôi đei mơ\ng me\ [ă, mih ma hri khan, hri Ayray, pơdreh dôm tơmam pơre tơdra juăt jue đunh kơ noh yă hlôi hram đon lăp păng ho\k [oi.

Ưh adro# băt hri khan, hri Ay ray, dôm [ai hơxuang kơ hhơdrung hơdre\ch po, Am^ Doan oei rơbot kloh kle\ch nhen [ai xoi tơbeh kơ Yang nhen: xoi kơ jơhngơ\m jăn, xoi apinh đak ‘mi, xoi apinh đei lơ phe [a na pơtăm giơ\ng ‘lơ\ng. Yă adoi kloh kle\ch pơdreh dôm tơmam pơre tơdra nhen: chêng kram, đing năm, đing mbuôt, đing Tăk tar păng lơ tơmam pơre tơdra nai. Yă oei ako\m păng răk vei lơ tơmam xo xơ\ kơ bơngai Êđê nhen: ge (drăm) 100 xơnăm, Go\ ge, dôm kơloăi đing năm, đing tu\t, chêng kram... Pho\ đei hloi tơmam ‘măn pơm jang hlôi đei đơ\ng đunh xơ\ nhen hơkă, tơgăk, kơđum kơđo\ng, dui brai, pleh găr, không tanh, xăng đao... duh đei yă păng unh hnam vei răk tơ[ăk mong.

Hăt hot hăm joha yo\ juăt jue kơ hơdrung hơdre\ch po, mă lei [ôh đe mơlôh hrei âuưh đei tơkle\p hăm joh ayo\ yă [ok pơxư\, Amí Doan hyơ hyiơ\r. Pơngơ\t hăm tơdrong hiơt hiong um ai joh ayo\ ‘lơ\ng ro\ juăt jue, đơ\ng xơnăm 2008, Amí Doan hlôi chă hơvơn pơih lăm pơhrăm hri hơnhông, hri khan, hri Ay ray, pơhrăm dôm [ai hơxuang ăn kon pơlei lơ\m păng ‘nguaih kơ pơlei. Đơ\ng dôm lăm ho\k âu, lơ bngai lơ\m pơlei hlôi pơtơm pơm juăt, chă hơlen păng lăp hăm joh ayo\ kon kông po. Nhen pơmai H'Minh Ayun, mă oei tơ\ pơlei Bling, xăh Chư\ M'gar hơtaih hơto\ mă lei hơnơ\ng minh gie\ng [ar kơmăng vơ\r gre honđa năm hloh 20 km trong vă truh tơ\ hnam Amí Doan vă pơhrăm hri khan, hri Ay ray hăm tơdrong hơpơi vă pơtho pơdjoi ăn đe kon păng pơmai oh lơ\m pơlei. Dăh mă nhen Y Doan Niê, adrol ki ưh đei tơnăp hăm hri khan, hri Ay ray mă adro# lăp kơ tơdra hla dang ei, đơ\ng ro\ng kơ đei Amí Doan tơroi hơvơn, tơblang, xư [ôh kơdih athei đei xơnong vei răk tơdrong ‘lơ\ng ro\ joh ayo\ mă yă [ok pơxư\ ăn.

Tơdrong ‘meh vă đơ\ng Amí Doan noh rim anih jang kơpal tơre\k truh, pơih lơ lăm pơtho joha yo\ kră xơ\ ăn đe mơlôh, vă um ai joh ayo\ kơ bơngai Êđê pơtoi đei vei răk tơ[ăk mong ling lang.

Lan chih păng rapor