Tơ\ tơring teh Tây Nguyên, hăm tơpang ti gơh rơgei kơ bơngai drăkăn, tơdrong rơgei kơ bri kông Tây Nguyên hlôi pơjing hlak che tanh [enh kơ um ai kăp g^t. Che tanh ưh adro# jing tơmam yua mă oei tơbang đon bơnôh đơ\ng bơngai tanh păng jing um ru\p joh ayo\ juăt jue kăp g^t kơ kon pơlei kon kông Tây Nguyên

-Đơ\ng sơ\, khăn, hơ băn ao tanh j^ tơ mam ưh đei th^u lơ\m tơ drong arih xa kơ kon pơ lei dôm hơ dre\ch kon kông Tây Nguyên. Hơ băn ao hru\k kơ kon pơ lei kon kông tơ\ âu, dro\ nglo ‘no\h kơ pen, ao tăr; oei dro\ kăn ‘no\h hru\k hơ băn ao tanh. Lơ\m dôm năr et soi, năr pơ kong, et xa… hơ băn ao âu ưh lăp pơm pơ guang ăn rim bơ ngai đe\ch mă oei tơ [ôh tơ drong juăt tôch hơ iă đơ\ng rim hơ dre\ch hơ drung dơ\ng. Tơ\ rim blăh khăn, hơ băn ao tanh hơ nơ\ng đei tanh trong dinh dông, [rông [rôt tôch ‘lơ\ng, kiơ\ tơ drong juăt đơ\ng rim hơ dre\ch tơ\ rim tơ ring.

Tơ mam tanh đơ\ng kon pơ lei kon kông

- Hlôi jing juăt, rim bơngai dră kăn Tây Nguyên [ơ\t tih vơ\ adoi đei me\ pơtho tanh brai vă đei hơbăn ao hru\k guăng ‘lơ\ng mă pơyua ăn unh hnam hloi. Đei hơbăn ao guăng ‘lơ\ng hloh noh hru\k ăh ‘năr ako\m g^t nhen pơx^t pơkong, ăh ‘năr pơlei pơla et xa chơt hơ iă hăm tơdra ching chêng, bơngai hơdruh yơ duh đei hơbăn ao kon kông guăng duh đei lăng jing bơngai pơ ‘nam gơh rơgei.

-Vă gơ\h đei khăn, hơ băn ao tanh ‘lơ\ng đei trong ding dông hơ iă ‘no\h j^ 1 tơ drong jang tôch mơ mat păng gleh hrat, đơ\ng pơ tăm kơ păih, phe\ sơ\k kơ păih, ro\l kơ păih, dui brai, nhưm păng tanh. Đơ\ng ro\ng kơ phe\ kơ păih đơ\ng mir pơ gar, đe sư athei ro\l, dui brai đang kơ ‘no\h nhưm kơ mâu. Tơ drong nhưm kơ mâu đei năng mơ mat hlo\h, kơ lih yoa rim kơ mâu brai vă tanh đei nhưm hăm kơ chơ\t đei đơ\ng bri brăh ngăl, mơ\ng kiơ\ kơ loăi khăn, hơ ăn ao đe vă tanh thoi yơ đe nhưm brai thoi noh. Tơ mam vă nhưm mă lơ ‘no\h j^ hla ‘long, kơ đo\h ‘long, [um đei tơ\ bri brăh, nhen ‘me\h nhưm kơ mâu jơk đe io\k [um kơ mưt; kơ mâu dreng ‘no\h rơ\ hăm hla trum; nhưm kơ mâu găm, kơ mâu [rê đe chă rơ\h, hla ‘long đơ\ng bri ‘năi;…

- Đơ\ng ro\ng kơ keh đang tôm tơmam hơmet, brai đei vai lơ\m không. Không tanh kơ kon pơlei kon kông Tây Nguyên vă nhen băl păng adoid dei bơ\ đơ\ng phat, tơ\r. Không noh đei lơ, đei không ‘măn tanh hơbăn, tanh khăn, tanh kơn, tanh kơpen... Vă tanh đei minh blăh khăn ‘lơ\ng, noh bơngai athei rơgei kloh kle\ch găh tơdrong tanh brai kră xơ\. Kiơ\ đon lui kơ kon pơlei Tây Nguyên: brai che găm noh pơtih ăn teh mă đ^ hnưr erih tơguăt – erih duh nhen ăh lôch; kơmâu brê noh pơtih ăn đon băt, ăn tơdrong hơpơi hơto\k tơ iung; kơmâu jơk noh kơmâu kơ plenh teh, hla ‘long; kơmâu dreng noh kơmâu ang ‘năr, jing tơdrong tơguăt đơ\ng kon bơngai hăm cham char plenh teh.

Dro\ kăn M'nông hruk hơ băn ao tanh

-Hăm tơ pang ti hơ be\ch hơ bal đơ\ng đe dro\ kăn, lơ khăn, che ding dông đei tanh tôch hơ iă. Adrol sơ\ trong ding dông kơ bơ ngai Tây Nguyên tanh ưh gan hơ len, đe vai brai, tanh kiơ\ trong ziczac, tanh rup kơ lang, măt ‘năr, rang khei... Đơ\ng ro\ng âu, [ât tơ drong arih xa roi to\k, roi đei [ôh, ku\m hăm tơ drong adrin ho\k kiơ\ băl, tơ che\ng hơ len kơ dih đơ\ng bơ ngai tanh hlôi tanh đei ding dông roi hl^ch, ‘lơ\ng [iơ\. Đe oei tanh tơ [ôh hloi rup kon bơ ngai, sem bri brăh păng dôm tơ mam yoa đe juăt yoa rim năr nhen: tơ păl, gơ\ng, kung hnam, dôm kơ loăi pơ kao… Hrei ‘nâu, lơ bơ ngai tanh gơ\h tanh kiơ\ dôm tơ drong mă đe sư [ôh dăh mă tanh kiơ\ nơ\r athei đơ\ng bơ ngai răt, nhen tanh chư, hơ năn bơ ngai, gre păr, phao,... Đ^ đăng ding dông đei tanh tơ\ khăn, che sư tơ [ôh um rup ‘lơ\ng hơ iă kơ bri brăh, tanh kiơ\ đon rơ gei, pơ jing đei lơ ding dông đơ\ng [ônh truh mơ mat pơm ăn lơ bơ ngai lăp đon.

- Duh nhen kon kông nai tơ\ Tây Nguyên, hơbăn ao kră xơ\ kơ kon pơlei Xơ Đăng hơnơ\ng đei kơmâu găm păng gôh. Ding dông lơ\m hơbăn ao mă tơm noh pơro\ tăp dăr hơbăn ao hloi. Hăm bơngai Êđê, kơmâu găm păng brê noh mă tơm. Um đe ding dông lơ\m che tanh noh hơnơ\ng pơgăn, kiơ\ rok găh ‘ngeo kơ che tanh.Mưh hơbăn noh ding dông ăh trong găn che tanh ăh anăp kơ hơbăn hru\k.

-Ding dông tơ\ khăn bơ ngai K’ho tanh [ônh đe juăt tanh rup kơ lang hnam, tơ [ưh băl kơ duing, [rông [rôt, tôch hơ iă, ‘no\h j^ tơ drong juăt kơ bơ ngai K’ho. Rup kơ tu tơ [ôh ăn tơ drong tơ guăt 1 [ơ\r đon, ‘mêm băl; rup 2 păh măt sem nhen vă tơ băt khei ‘năr, pơ yan; hnam kơ jung sư tơ [ôh ăn tơ drong ph^ tơ no\, hiôk sơ đơ\ng dăh mă rup măt ‘năr, kông, đak krong sư tơ [ôh ăn tơ drong pơ se\h, tôch s^t, lui yom kơ yang... Hơ iă hlo\h tơ\ dôm khan tanh kơ bơ ngai M’nông ‘no\h j^ rup thêu kơ lang hnam, tơ mât lơ\m băl păng đei tanh pơ ro\ bơ\n sem bri brăh, ‘long dăh mă dôm tơ drong juăt đei [ôh rim năr đơ\ng kon pơ lei. Dôm trong ding dông sư tơ [ôh jơ hngâm đon lui kơ yang đơ\ng bơ ngai M’nông găh ple\nh te\h, kông, đak krong, jơ hngâm pran đơ\ng bri brăh păng tơ drong nuih mơng đơ\ng kon bơ ngai.

Tơ drong tanh brai vai khăn oei đei kon pơ lei che\p vei hơ nơ\ng

- ‘Nguaih kơ ding dông pơro\ juăt jue lơ\m che tanh yua rim năr, lơ\m hơbăn ao kră xơ\ kơ kon pơlei Bahnar, Jrai oei đei pơro\ hăm um kiơ\ đon lui kơ yang hơpang tơre\k truh tơdrong erih tơpôl kơ kon pơlei Bahnar, pơtih nhen “Yang Kơtơp. Ding dông che tanh kơ bơngai drăkăn Bahnar, Jrai hăm đon lui tơbang hơdăh kiơ\ trong ding dông  pơro\ ăh ko\ng ti, ako ao, văl ao, mă lei anih mă đe lăp hloh noh văl ao ăh pơdu\k, yuơ âu jing anih ako\m lơ tơdrong hơ[ăp kơ bơngai drăkăn, kơlih đe lui tăp dăr pơdu\k noh anih vei vêr nge, tơ[ôh tơdrong vơ\ iung kơ kon bơngai. Ding dông pơro\ lơ\m hơbăn văr kơ drăkăn Bahnar, Jrai duh đei pơkăp lơ găh ro\ng, kơtaih păng ăh kơpaih jơ\ng.

-Sơ năm 2019, dêh char Dak Nông chơt hơ iă j^ tơ ring io\k pơ gơ\r Năr lêh tanh brai vai khăn Việt Nam ‘măng mă 1. Lơ\m tơ drong lêh tanh brai vai khăn Việt Nam, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc pơ ma hơ dăh: Athei pơm ăn rim kơ loăi khăn, hơ băn ao tanh đei [e\nh tơ drong hơ ‘mon ‘lơ\ng hơ iă kơ jơ hnơr arih, [e\nh tơ drong jo\h ayo\ kơ do\ xoang ‘lơ\ng ro\, roi tơ [ôh đon lui păng dôm kơ jă kăp g^t pơ jing đei lơ tơ drong juăt ‘lơ\ng găh jo\h ayo\ kơ do\ xoang kơ 54 hơ dre\ch hơ drung ‘nho\ng o\h bơ\n. Pơm thoi yơ vă đơ\ng âu năm tơ\ hơ năp ning mônh kơnh, lơ\m rim tơ mam hơ păh đơ\ng Thủ tướng hăm dôm kơ dră che\p kơ\l lơ\m apu\ng plenh te\h mưh truh hơ pong tơ\ băl ‘no\h j^ tơ mam tanh đơ\ng kon pơ lei bơ\n tanh đei ngăl.

Truh tơ\ Tây Nguyên hrei ‘nâu, tơ moi gơ\h mât hơ dai hăm jơ va ch^ng chêng, et ngôi bơ\n tơ drô ge [ou phu ‘lơ\ng, vă đơ\ng no\h ưh đei lai yơ hiơt dôm tơ mam kăp g^t đơ\ng plenh te\h, bri kông, chơ kơi đak đei tanh tơ [ôh lơ\m rim tơ mam tanh kơ Tây Nguyên.

Lan hăm Dơ\ng: Tơ blơ\