VOV4.Bahnar - Lơ\m khei ‘năr mam, ‘me nge xa thim tơ mam, tơ drong rơih tơ mam xa ‘no\h tôch kơ kăl. Kơ lih yoa, khei ‘năr âu nge pơ tơm pơ tâp xa dôm tơ mam ‘nao ‘ngoăih kơ đak to\h me\ vă đei tôm kơ chơ\t bek ‘lơ\ng, atu\m hăm ‘no\h, ‘nâu ku\m jing khei ‘năr nge pơ tâp xa, kơ kă, luăn tơ mam pơ yoa ăn tơ drong tih vơ\ djơ\ ‘lơ\ng kơ nge. Nhôn đei jơ pơ ma nuh hăm {ak si Hoàng Ngọc Thành, Pho\ kơ dră Khoa hơ met j^ ăn hơ io\h, Hnam pơ gang đa khoa dêh char Gia Lai găh dôm tơ drong kăl kơ băt lơ\m khei ‘năr rong ‘me nge xa thim tơ mam.

-P^nh: {ak si ăi, gô truh dang yơ bơ\n athei ăn nge xa thim tơ mam ‘ngoăih kơ đak to\h me\ vă gơ\h tih vơ\ djơ\ ‘lơ\ng? Păng kơ lih yoa kiơ athei ăn nge xa thim tơ mam?

-Tơl: Mưh nge rơ ne\h, ăn mo\m pôm đak to\h me\ đe\ch, đang kơ ‘no\h truh khei mam ‘me nge xa thim tơ mam, khei ăn nge xa thim tơ mam tơ\ ‘ngoăih âu ‘lơ\ng hlo\h ‘no\h đơ\ng khei mă 6 to\k tơ\ kơ pal. Yoa io\k đơ\ng khei mă 6 klak nge vă pran ‘lơ\ng bơih. Đơ\ng đak hai, dôm kơ chơ\t buih lơ\m kial sư gơ\h pơ hach tơ mam xa bơih… yoa thoi no\h, đơ\ng khei mă 6 to\k tơ\ kơ pal ‘no\h j^ khei ‘năr ‘lơ\ng hlo\h vă mam, ‘me nge xa thim tơ mam.

-P^nh: Lơ\m khei ‘năr mam, ‘me nge xa thim tơ mam, đe me\ athei ‘me nge xa dôm tơ mam thoi yơ vă nge gơ\h tih vơ\ djơ\ ‘lơ\ng, hă [ak si?

-Tơl: Kơ chơ\t bek ‘lơ\ng ăn kơ nge xa thim đei [ôh kiơ\ đơ\ng dôm tơ mam xa vă ‘me nge. Lơ\m no\h, đak to\h me\ j^ tơm, tôch kăl. Đơ\ng ro\ng kơ ‘no\h j^ 4 gru\p tơ mam xa: Gluxit vă akhan tơ mam [ôt, protit ‘no\h j^ gru\p đam đơ\ng hla ‘nhot mă ưh ‘no\h đơ\ng ‘nhie\m kon tơ rong, gru\p mă 3 ‘no\h lipit ‘no\h j^ rơ mă (nơ\r tơ tă tơ\ âu ‘no\h xa rơ mă đơ\ng hla ‘nhot, tơ mam pơ tăm, ‘lơ\ng [iơ\ kơ rơ mă đơ\ng kon tơ rong), gru\p mă 4 ‘no\h kơ chơ\t khoang păng vitamin. Kơ chơ\t khoang păng vitamin ‘no\h j^ bơ\n can-xi, phốt pho, dôm vitamin gru\p A, B, C, E…

Trong xa ‘no\h j^ xa to\ se\t, blu\ng a oei ăn mo\m đak to\h me\ ‘no\h j^ tơm, ‘me xa tơ mam dar de\h đơ\ng to\ se\t truh tơ\ lơ. Tơ mam xa ‘me blu\ng a j^ dôm tơ mam [ôt [ăt, đang kơ ‘no\h dar de\h tơ plih ming mă lăp, mưh tơ plih ăn xa truh tơ mam [ăt [o\h, blu\ng a ăn xa ‘nhie\m kông, đơ\ng ro\ng kơ ‘no\h ăn xa ‘nhie\m đak.

Vă tơ mam xa huei pơm ưh hiôk găh hơ kâu jăn nge yoa klak nge tam mă pran, ‘no\h mưh pai đang athei ‘me nge xa hloi, le# đunh hơ mơt đei [ruih [răm dom.

-P^nh: Tơ\ lơ tơ ring tơ rang hrei ‘nâu, yoa ưh đei jơ ăn kon mo\m pôm đak to\h me\ lơ\m 6 khei blu\ng, lơ me\ mam, ‘me kon xa tơ mam đơ\ng ‘nao 4, 5 khei. Tơ drong ‘nâu pơm ưh ‘lơ\ng thoi yơ truh tơ\ klak nge, hă [ak si?

-Tơl: Tơ\ tơ ring tơ rang, lơ nge xa hrôih, đơ\ng 4 - 5 khei, tơ drong ‘nâu ku\m huei mơ\n. Mă lei, đei hnam, ‘nge ‘nao 2, 3 khei đ^ ăn nge xa tơ mam tơ\ ‘ngoăih bơih, tơ drong ‘nâu ưh kơ tro\ hăm khoa ho\k, ưh kơ lăp hăm tơ drong tih vơ\ kơ nge. Kơ lih yoa đơ\ng khei mă 4 to\k tơ\ kơ pal, klak nge pơ tơm pran, truh khei mă 6 ‘no\h sư ‘lơ\ng. Tơ dăh ăn nge xa adrol kơ 4 khei, ‘no\h lơ\m klak nge tam đei [uih vă pơ hach tơ mam xa, pơm ăn tơ mam ưh kơ hach, pơ răm truh tơ\ klak, pơm ăn nge ich chroh, [ônh đei j^ jăn. Kơ na, ăn nge xa tơ mam tơ\ ‘ngoăih ‘lơ\ng hlo\h ‘no\h đơ\ng 6 khei to\k tơ\ kơ pal, oei tơ dăh ưh đei jơ, hăt bơ\ jang ưh kơ văn ‘no\h ăn nge xa tơ mam đơ\ng 4 khei ku\m huei mơ\n.

Mưh mam, ‘me nge xa tro\ trong păng tro\ khei ‘no\h dôm kơ chơ\t nge xa sư hram mât lơ\m hơ kâu jăn nge, tơ gu\m ăn nge pran jăng, tih vơ\ ‘lơ\ng hui đei j^ jăn. Tơ dăh ăn nge xa hrôih, đơ\ng ro\ng kơnh sư pơm ăn nge hơ ke\, mưh hơ ke\ bơih ‘no\h gô đei m^nh [ar tơ drong j^, pơm ăn nge rơ mơ\n, ưh kơ jăng, tih vơ\ ưh ‘lơ\ng, [ât lăp đei nge j^ ăl, lôch răm hai.

-P^nh: Mưh kon truh khei xa thim tơ mam tơ\ ‘ngoăih, đei bơ ngai me\ ot phe pôm [ôt vă pai ăn nge xa. Pơm thoi âu hăm lăp ưh păng tơ drong ‘me nge xa tơ mam blu\ng athei pơm thoi yơ?

-Tơl: Tơ drong ot phe pơm [ôt ăn nge xa đei yoa [ât ‘nao pơ hrăm nge xa, yoa dang 1 khei đe\ch, đơ\ng ro\ng kơ ‘no\h ăn nge xa [ôt [ăt [o\h. ‘Ngoăih kơ tơ drong ot [ôt phe dăh mă pai, ot chao, athei ăn nge xa thim ‘nhie\m hai. Ăn xa ‘nhie\m kông hơ drol, ‘no\h j^ ‘nhie\m nhu\ng, rơ mo, ‘nhie\m ie\r,… Đơ\ng ro\ng kơ ‘no\h ăn xa nhie\m đak dơ\ng nhen ka, đang kơ ‘no\h ăn xa bơ\n hơ dang, hơ reng…

-P^nh: Apinh ih tơ roi mă hơ dăh, mưh mam, ‘me nge xa thim, dôm kơ chơ\t yơ đei năng kăl hlo\h hăm nge?

            -Tơl: Blu\ng a ‘no\h Protit, vă akhan đam, sư tơ gu\m pơ jing te# [ao ăn nge, pơm ăn hơ kâu nge pran ‘lơ\ng, [ônh vơ\. Gru\p lipit j^ gru\p tơ mam pơm ăn nge pran jăng, vang pơ jing bơ\n te# [ao trong huan âu to. Gluxit ‘no\h j^ gru\p [ôt, tôch đei yoa ăn dôm te# [ao t^h vơ\. Vi chơ\t păng dôm vitamin. Lơ\m vi chơ\t đei can-xi, phốt pho. Canxi đei yoa ăn tơ drong chăt hơ ne\ng, phốt pho đei yoa ăn hơ ne\nh, kơ ting nge jăh tih kơ jăp. Oei dôm vitamin ‘no\h pơm ‘lơ\ng, tơ plih rim te# [ao. Gru\p vitamin A tơ gu\m ăn te# [ao măt nge pran, bang hơ dăh. Gru\p vitamin C vang tơ guăt rim te# [ao, hơ to\k tơ drong kơ jăp ‘lơ\ng đơ\ng trong huan pham. Gru\p B tơ gu\m ăn te# [ao rơ r^, gru\p E đei yoa ăn jơ hngâm jăn nge.

-P^nh: Dôm vitamin păng khoang chơ\t tôch g^t kăl hăm tơ drong tih vơ\ djơ\ ‘lơ\ng kơ nge. Mưh lei, dôm vitamin âu đei lơ\m dôm tơ mam xa yơ hă [ak si?

-Tơl: Dôm vitamin păng khoang chơ\t đei lơ lơ\m klơm, plei le\n, ‘nhie\m hơ pok kon tơ rong. ‘Ngoăih kơ ‘no\h oei đei lơ\m dôm tơ mam xa nhen, ‘nhot, [um, plei ‘long đei lơ khoang chơ\t păng vitamin ‘năi. ‘Nhot đei lơ vitamin nhen A, C. Dôm tơ mam xa đei kơ mâu dreng kơ mưt, [rê đei lơ vitamin A nhen plei gơ\k, pro preng,…Tơ drong xa ‘nhot, plei ‘long sư pơ truh vitamin ăn nge tôch lơ.

Nơ\r bơ nê: Lei à, bơ nê kơ ih [ak si hơ!

Dơ\ng: Tơ blơ\