VOV4.Bahnar - Lơ\m khe\i ‘năr hơnăp kơ đe dro\ kăn đe\i lơ tơdrong krê hơmơt. Lăp te\k re\k đe\i tơdrong ie\ ioch pơm ăn tru\h tơdrong răm t^h tên.
Mư\h hơnăp, bơngai me\ kăl so\ng sa tôm kơ chơ\t bekl ‘lơ\ng kơ yuơ ư\h kơ măh kơchơ\t bek ‘lơ\ng gô pơm ăn jơhngơ\m ư\h kơ ke\ kơ krơ\ng, pơm kơtang tơdrong hơmơt đei tơpo\h rim tơdrong j^ jăn, pơm kơne# tru\h tơdrong t^h vơ\ kơ nge, hơ io\h ư\h gan ato\k tơ iung jơhngơ\m đon hlo#h vao păng rim tơdrong anai, đei ‘măng pơm ăn hơnhơl tim tôm khe\i ‘năr … Mă hơdăh, găh tơdrong so\ng sa kăl sơđơ\ng măh mai rim kơchơ\t bek ‘lơ\ng tơ\ ala au:
Kơchơ\t đam: ‘Nau kơ chơ\t bek ‘lơ\ng tôch g^t kăl. Kơchơ\t đam đei lơ\m ‘nhe\m, ka, kơtăp ie\r, kơtăp bip, đak to\h păng rim tơmam drăm đei pơm tơle\ch đơ\ng đak to\h, tau huh, tơ\h, phe [a ...
S^k: Pơtru\h tơmam ‘lơ\ng jơhngơ\m pran ăn bơngai me\ păng nge. Kơchơ\t s^k đei lơ\m ple\i ‘long, karôt, đak to\h rơmo, đak sut kơdrot, phe [a.
Kơchơ\t rơmă: Tơgu\m ato\k tơ iung ‘ngok păng pơtru\h jơhngơ\m pran. Hăm ‘ngok đe nge kăl đei kơ chơ\t rơmă. ‘Ngoăih kơ ‘no\h, kơchơ\t rơmă oe\i tơgu\m ăn jơhngơ\m jăn trep io\k m^nh [ar kơ loăi vitamin đe\i [ônh [o\: Vitamin A,D, E păng K.
Rim kơloăi kơchơ\t bek ‘lơ\ng: {ar kơ loăi g^t kăl hlo\h ‘no\h Canxi păng săt. Canxi đe\i lơ lơ\m đak to\h, hơdang, hơreng, kơtăp ie\r bip … Săt đe\i lơ lơ\m ‘nhe\m rơmo, ‘nhot hla hru\m [rê, hla sơ [e\i. ‘Ngoăih kơ ‘no\h kăl tơmơ\t dơ\ng rim kơchơ\t anai nhen kẽm, magiê, iôt lơ\m khe\i ‘năr hơnăp.
Rim vitamin A, B, C, D, E... đe\i lơ\m tơmam sa hơdr^h nhen ‘nhot, ple\i ‘long je\i jing tơmam bek ‘lơ\ng ư\h kơ gơ\h kơ [a\h.
Rim bơngai me\ kăl pơ pro\ ăn lơ\m so\ng sa, chă sa dôm tơmam drăm hơdr^h ‘lơ\ng păng chă sa dôm kơchơ\t bek ‘lơ\ng ư\h kơ măh. Kăl chă nhă đak đơ\ng 2 – 2 kơlich 1 poăt đak lơ\m 1 năr. Lơ\m khe\i ‘năr hơnăp bơngai hơnăp gô to\k trăp đơ\ng 12 - 15k^.
M^nh tơdrong kăl kơchăng ‘no\h pơm kiơ\ khe\i ‘năr pơkă khăm hơnăp : Đơ\ng khe\i năr blu\ng hloi ( ‘no\h jing đơ\ng mă hơnăp tru\h chă hơnăp [lep 3 khe\i), bơngai hơnăp kăl năm chă khăm tôm tong păng vă kơ [ok thây pơgang hơlen hơdăh găh nge t^h vơ\ djơ\ ‘lơ\ng lơ\m khe\i ‘năr hơnăp. Rim ‘măng chă khăm đơ\ng ro\ng ‘no\h kăl pơm kiơ\ nơ\r pơkă đơ\ng [ok thây pơgang dăr lăng hơlen nge. Tơdăh đei tơdrong hl^ch, bơngai hơnăp năm khăm tơ\ [ok thây pơgang hloi vă đe\i tơroi tơbăt hơdăh păng ming hơmet tơtom. M^nh tơdrong kăl anai dơ\ng ‘no\h rim bơngai hơnăp kăl [et pơgang bơ\ng tang găn j^ pơchu\ng, kăl [et 2 jru\m vă tang găn j^ pơchu\ng ăn klo\k nge, m^nh jru\m chă [et đunh d6h băl 1 khe\i.
Mă kăl, tơdrong chă huch pơgang lơ\m khe\i ‘năr hơnăp kăl pơm kiơ\ nơ\r [ok thây pơgang chă pơtho ăn. Io\k yua pơgang lơ\m to\k bo\k hơnăp kăl kơchăng mă bre\. Dôm bơngai chă j^ rim tơdrong j^ pleh le\n, j^ ple\i nuih, trong pham, j^ kơting g^l gu\l … kăl đe\i [ok thây pơgang chă pơtho tơbăt ăn trong io\k yua pơgang lơ liơ vă kơ [lep, hoe\i đe\i tơdrong au to.
Chă pơ hrăm akau jăn rim năr: Mư\h hơnăp, bơngai dro\ kăn oe\i gơ\h chă jang, chă pơ hrăm kơdau, nơnăm tơ\ t^l pơgê, chă tơplo\ng kơdau păh ai. Hơdro# hăm rim bơngai hơmơt đei nge hiok dăh mă bơngai dro\ kăn hơnăp đei nge hiok hơnơ\ng, bơngai hơnăp kăl pơdơ\h pơde\i păng đei nơ\r pơtho khan đơ\ng [ok thây pơgang.
Tep păng ve\i lăng akau jăn: Lơ\m khe\i ‘năr hơnăp bơngai hơnăp kăl chă tep mă n^t. Chă hru\k hơbe\n ao rơhơi, chă hum rim năr.
Ve\h ver krang eh hăm trong chă sa lơ ple\i ‘long, ‘nhot, nhă đak lơ păng chă pơ hrăm nơnăm kơdau tơ\ t^l pơgê.
Roza ch^h ako\m
Amazưt tơblơ\ nơ\r
Viết bình luận