VOV4.Bahnar - Bơngai Hre oe\i lơ\m pơlei Vi Ô Lăk, tơring Pờ Ê, apu\ng Kon Plông, dêh char Kon Tum joăt chă jang [a đak đơ\ng sơ\ bơih. Kơ yuơ lơ lo\h, rim tơdrong kơ\ng kang kơnang gie\ng kơ kon pơlei găh lơ tơklep pơyan jang [a. Rim sơnăm, bơngai Hre oe\i lơ\m pơlei Vi Ô Lăk ngăl pơgơ\r kơ\m kang kơnang gie\ng đe\i [ơm tru\h găh [a.

Ch^ng chêng ư\h kơ gơ\h kơ [a\h lơ\m kơ\m kang kơnang gie\ng lơ\m kon pơlei Vi Ô Lăk

Hăm kon pơlei bơngai Hre oe\i lơ\m pơlei Vi Ô Lăk, [a đak ‘no\h tôch g^t kăl, jing tơmam drăm rong ‘me kon bơngai păng tơmam jang sa io\k đe\i tơm hlo\h kơ rim u\nh hnam. Kơ yuơ lơ lo\h, dôm tơdrong kơ\m kang kơnang gie\ng đe\i [ơm tru\h tơ\ [a ling lang jing tơdrong tơm lơ\m tơdrong er^h sa, kơ\m kang kơ nang gie\ng kơ kon pơlei. Rim sơnăm, kon pơlei oe\i hơnơ\ng pơgơ\r kơ\m kang kơnang gie\ng đe\i [ơm tru\h tơ\ [a nhen: Kơ\m sơng đak yang, re\i, pơtăm [a, ke\ch yoă [a, et sa mo\k to\k kung ...

Sơ\ bơngai Hre oe\i lơ\m pơlei Vi Ô Lăk chă jang [a lăp m^nh pơyan đe\ch. Mă le\i je\i măh mai so\ng sa prăt sơnăm, đe\i ‘măng tru\h [ar sơnăm hloi. Kon pơlei bơngai Hre chă cho\h jang re\i pơtăm [a đak chu\n kông. {a tơ\ au lăp chă trep io\k kơchơ\t ‘lơ\ng đơ\ng te\h păng đak vă blu\h vơ\ jing ‘lơ\ng, ư\h kơ kăl chă tu\h mơ\r, prôi pho\ng, pruih pơgang sơdrông ôh.

Hơdrol vă cho\h, pre\h chu\n na vă re\i pơtăm [a, kon pơlei pơgơ\r kơ\m sơng get đak yang. Tơdrong pơgơ\r kơ\m au vă bơnê kơ thoong đak La Hênh (oe\i krao anăn pha ‘no\h thoong đak Hồi Môn) hlôi pơro ăn chu\n na [a đak păng đak so\ nhă ăn kon pơlei măh mai.

Lơ\m khe\i pêng, kră pơlei tơm lơ\m khu\l kră pơlei tơchơ\t rơ\ih năr ayơ ‘no\h vă plôih ‘măng pơk [a păng ‘măn răk ăn re\i pơtăm [a. Lơ\m năr plôih ‘măng pơk [a, đe sư io\k hơcho# hơ ie [a hơdre\ch đơ\ng lơ\m pơk le\ch năm tơ\ jrăng yang, m^nh ge tơdrô, tơpăl yang ( tơpăl au lăp chă pe\h [a vă pai por soi tơbe\h kơ yang), ‘măng lăm pơk ( an^h yang oe\i păng ve\i lăng năng tông tơdrong er^h sa kơ bơngai Hre lơ\m hnam đe sư) đơ\ng no\h tru\h tơ\ gơ\ng ga pơdơ\ng găh ‘ngoăih lăm pơk yang oe\i.  Lăp pơm đang, ‘no\h [a au đe\i tong pơ ‘ngơ\m hăm đak vă hăp đăh păng re\i. Lăp tru\h dơđăh [a kơ jung ‘no\h bu\ch năm pơtăm. Lăp tru\h khe\i năr hơđăh hơdre\ch [a tru\h khe\i ‘năr gơ\h pơtăm ‘no\h bơngai Hre pơgơ\r kơ\m anai ‘no\h kơ\m pơtăm [a. Tru\h khe\i 6, kon pơlei oe\i lơ\m pơlei Vi Ô Lăk oe\i pơgơ\r dơ\ng kơ\m kang kơnang gie\ng hơ\h hơvơi hơpơi yang lăng tông nông gia ăn kơ [a blu\h vơ\ jing ‘lơ\ng, char lơ ...

Kră pơlei A Xi tơroi tơbăt găh gơ\ng kơ\m păng tơdrô ge vă soi tơbe\h kơ yang u\nh hnam po

Tru\h khe\i 8, mư\h [a vă đum, khu\l kră pơlei chă pơma dơnu\h d^h băl rơ\ih m^nh năr pơgơ\r kơ\m et sa mo\k to\k kung. Vă tơbăt ăn jơhngơ\m đon ‘mêm kơ eng kơ găr [a nhen tơmo\ng, rim sơnăm, rim u\nh hnam je\i pơm hơmet pơk [a ngăl.

Tơdrong mimng hơmet pơk [a doi nhen pơm ‘nao pơk [a đe\i bơngai Hre pơlei Vi Ô Lăk tơ iung pơ jing tôch hơlen, đơ\ng rơ\ih năr tru\h chă rơ\ih ko\h ‘long vă pơm. Lơ\m pơlei, pơk [a rim u\nh hnam ư\h khan lăp pơm hơdro# hơdrăn mă le\i pơm atu\m m6nh hơn^h lơ\m pơlei păng tơ\ chu\n na.

{ok A Xi, kră pơlei Vi Ô Lăk, tơbăt, bơngai Hre akhan, bơngai dro\ kăn ‘no\h tơngla [a, kơna lơ\m u\nh hnam, bơngai akăn tơngla hnam ‘no\h bơngai ve\i lăng [a, đe\i lăng jing bơngai ve\i lăng yang hri [a. Kơ yuơ lơ lo\h, lơ\m tơdrong pơgơ\r kơ\m soi tơbe\h sa mo\k to\k kung, đe dro\ kăn ‘no\h hơbe\n ao tanh kră sơ\ păng pu\ reo ‘nao năm tơ\ chu\n na. Đe sư chă hre\ch io\k dôm hơ ie [a hơmu\l ‘lơ\ng lơ\m chu\n, đơ\ng no\h cho# pơ ‘lơ\ng pu\ v^h tăh lơ\m pơk [a.

Lơ\m mă cho# hơ ie [a, đe sư chă pơma tơbăt jơhngơ\m đon bơnê kơ Yang hri păng yang bri kông … Mư\h pu\ [a bro\k tơ\ hnam, đe sư io\k brai pơlang cho# koa gơng thoong hlôi pơro đak ăn kơ chu\n na [a đak hơnơ\ng lơ lo\h d^ng bro\k tru\h tơ\ hnam hoe\i chă hơ iuh au to. Kon pơlei sơng hơcho# [a nhen le\ đe sơng bia đe\ch.  

Đơ\ng ro\ng ‘no\h, kon pơlei io\k ie\r oe\i er^h soi tơbe\h [ơ\t gơ\ng pơm tơ\ anăp ‘măng pơk [a. Soi tơbe\h đang, bơngai soi kăt ie\ păng io\k pham pik tơ\ gơ\ng ga đơ\ng no\h bă hơnhăk hơcho# [a to\k ming lơ\m pơk. Kơcho# [a đe\i ming pơ ‘lơ\ng tơ klă kung pơk [a. ‘Nau dôm hơcho# [a vă pơm hơdre\ch đơ\ng ro\ng au kơnh. Lơ\m tơdrong kơ\m soi tơbe\h ăn kơ [a, rim u\nh hnam lơ\m pơlei hmă hmă so\h m^nh kơ loăi ‘long kăl [au phu lơ\m pơk [a păng an^h kơ\m tơpơng ăn yang hri. ‘Nhui [au phu păr jơ\p jang tơbăt bơngai Hre hôn bơnê kơ yang hri.

Lơ\m 2 năr kơ\m soi tơbe\h, rim u\nh hnam cho# sơdrai hla ‘long [ơ\t gơ\ng ga ming tơ klă ‘măng hnam. ‘Nau vă tơbăt ăn jơhngơ\m đon bơnê kơ yang lăng tông nông gia ăn kơ [a. Lơ\m khe\i ‘năr au kơ\m gie\ng ư\h kơ ăn tơmoi to\k mơ\t lơ\m hnam, kơ yuơ yang hri kăl vă oe\i m^nh dro# păng kơ\m gie\ng.

Lơ\m khe\i 10, kon pơlei lơ\m pơlei Vi Ô Lăk oe\i pơgơ\r kơ\m soi tơbe\h chu\n na [a đak, krao akhan Gie\ng Kơne. Lơ\m tơdrong kơ\m au tơmam tơm hlo\h ăn soi tơbe\h Gie\ng Kơne ‘no\h [e\ng pơm hăm pơlăh tơyông păng lơ\m lăm [e\ng au tăh ‘nhe\m kơne đe\i rôp đơ\ng chu\n. ‘Nau tơdrong kơ\m gie\ng tơbăt hơdăh pơtôch khe\i ‘năr jang sa, ke\ch yoă [a đang. Gie\ng Kơne je\i tơbăt ăn pơtôch m^nh sơnăm cho\h jang sa kơ bơngai Hre, yak mơ\t lơ\m m^nh sơnăm ‘nao hăm hơpơi ‘me\h vă đe\i [a jing ‘lơ\ng, ple\i tr^u trăo, hoei răm kơne choong păng rim xem bri chă pha\ pơra\m, vă rim răih u\nh hnam đe\i [a [e\nh kơ pơk, kon pơlei ph^ tơto\ dơno\ ‘lơ\ng.

Dôm tơdrong kơ\m kang kơnang gie\ng bơngai Hre ư\h khan pơgơ\r hơdro# lơ\m cho\h jang sa, mă le\i vă kon pơlei tơ [ơ\p d^h băl, pơma dơnu\h d^h băl dôm tơdrong lơ\m er^h sa, hu\t pơ đ^ dôm tơdrong ơ\h sơ ‘ngon kơ rim răih bơngai, tơ iung pơ jing pơlei pơla, hơmet pơ ‘lơ\ng tơdrong tơgoăt tơgoăl pơlei pơla. ‘Nau je\i jing khe\i ‘năr vă đe hơdru\h tơdăm lơ\m pơlei chă pơma dơnu\h, hơyu\h d^h băl, đe\i jing u\nh om chom go\...

Thiên Hương ch^h, (Huệ io\k đơ\ng [a\o Kon Tum)

Tơblơ\ nơ\r: Amazưt