VOV4.Bahnar - Hlôi đei khei ‘năr đe tơ che\ng akhan, đei j^ HIV nhen thoi tơ drong erih xa tôch bơih. Yoa thoi no\h, lơ bơ ngai yoa dêh hnang hli kơ na ưh đei đon adrin. Mă lei ku\m đei bơ ngai hăm jơ hngâm adrin đơ\ng kơ dih hlôi yak hlo\h tơ drong mơ mat tat, ưh hli tơ drong j^, adrin jang to\k lơ\m tơ drong erih xa. Mo\ Cao Thị Nghi tơ\ plei Knung, xăh Cư Pui, apu\ng Krông Bông, dêh char Dak Lak j^ 1 ‘nu bơ ngai thoi no\h.

Sơ năm 2006, [ât ‘nao tơ\l 20 sơ năm, mo\ Cao Thị Nghi vih oei tơ\ hnam klo sư. Nge\h ngăi tơ drong erih xa hiôk sơ đơ\ng ling lang, mă loi j^ đơ\ng ro\ng kơ mo\ rơ ne\h đei kon kơ dră dro\ nglo. Bu ê ăi, lăp 5 sơ năm đơ\ng ro\ng kơ chă klo, tơ drong răm truh hăm u\nh hnam mo\. {ât blu\ng sơ năm 2011, [ôh klo jur k^, hơ ke\, rơ mơ\n rơ mo\, đa hie\n păng yuh tơ\ kơ măng, mo\ lơ ‘măng athei klo sư năm khăm mă lei klo sư ưh kơ mơ\ng. Đơ\ng ro\ng kơ ‘no\h j^ roi đunh roi dêh, mo\ Nghi tơm klo păng đ^ đăng hnam tơ no\ năm tơ\ dêh char vă khăm hơ len. Tơ tuei jơ hngâm, mo\ Nghi io\k đei hla ar tơ roi mo\ tơ po\h j^ HIV, kơ plăh âu hnam tơ no\ ơ\h sơ ‘ngon hăm tơ drong klo mo\ lôch dơ\ng. 2 tơ drong răm jur truh 1 ‘măng, mă nhen hiong đ^ jơ hngâm đon, hiong đ^ đon lui hăm tơ drong erih xa, đang kơ ‘no\h j^ tơ drong hrơ mơ lou kơ đe dơ\ng, mă loi mưh [ôh 1, 2 ‘nu bơ ngai roi [ơm, jăm joă păng jơ hngâm jăn mo\ roi đunh roi kơ ne#.

Mă lei gơ nơm đơ\ng tơ drong ‘mêm mơ nat, tơ gu\m do\ng đơ\ng ‘nho\ng o\h păng rông [ôt, mo\ adrin iung dơ\ng. Mưh đei kăn [o# đơ\ng Hnam pơ gang roi tơ băt năm hơ met j^ hăm pơ gang ARV, hơ dai hăm ‘no\h io\k đei hla ar khăm kon dro\ sư ưh đei tơ po\h j^ HIV, jơ hngâm đon mo\ đei dơ\ng tơ drong hơ me\ng. Mo\ Cao Thị Nghi pơ đou: “Kơ plăh do\h sơ\, inh pôm tơ che\ng truh tơ\ kon oei ‘lơ\p đe\ch. Klo lôch hơ chăng bơih ‘no\h ba athei adrin yak hlo\h vă rong ‘me kon, pơm bơ ngai ăn kon gơ nang, rong ‘me kon ho\k pơ hrăm. Pơ têng hăm dôm bơ ngai jo jăn, nơ năm ưh gơ\h ‘no\h inh [ôh kơ dih kâu oei pu\n [iơ\ kơ đe sư, ba oei đei tôm jâng ti, đei jơ hngâm pran vă jang xa…”

            Hrei ‘nâu, hơ nơ\ng 2 khei 1 ‘măng, mo\ Nghi năm tơ\ An^h jang pơ gang tang găn j^ HIV/AIDS dêh char Dak Lak vă io\k pơ gang ARV kơ na jơ hngâm pran mo\ sơ đơ\ng ‘lơ\ng. Mo\ jang tôm tơ drong vă rong ‘me kon hơ ‘lơ\p. Pơ yan phe\ plei, mo\ năm răt plei điêu. Pơ yan ‘mi mo\ pơ tăm [um, pơ yan rơ hơi ‘no\h mo\ tơ ge\ch năm jang ăn kơ đe. Đei năr pơ dơ\h ngôi mo\ mât tơ\ bri chă gơ\ng tơ [ăng vă te\ch...mă jên chă đei ưh kơ lơ ră mă lei ‘no\h j^ 1 trong mă kiơ\ kơ mo\ akhan, vă pơ jing đon lui ăn kon dro\ nglo hăm tơ drong erih, kiơ\ đơ\ng cho\h jang xa.

Pơ ma găh tơ drong adrin yak hlo\h mơ mat tat, hrơ mơ lou đơ\ng mo\ Nghi, mo\ Châu Thị Kim Phụng, kăn [o# jang tơ\ Hnam pơ gang xăh Cư Pui akhan: “Mo\ Nghi j^ 1 ‘nu bơ ngai đei đon adrin. Mo\ chu io\k rim tơ drong ưh ‘lơ\ng truh hăm kơ dih. Mo\ Nghi oei xa hơ dai ‘lơ\ng hăm tơ pôl, adrin tơ plih ming đon tơ che\ng vă vei lăng ‘lơ\ng jơ hngâm jăn…”

Pơ ma kơ mo\ Cao Thị Nghi, ‘nho\ng Hà Văn Toản, rông [ôt mo\ pơ đou: “Rông [ôt ưh đei bu ve\h hơ tăih, jăm joă hăm duch Nghi, mă rim bơ ngai bu bu ku\m đei đon ‘mêm băl, đei tơ drong kiơ ku\m tơ gu\m băl, ưh đei tơ mam ‘no\h j^ chă pơ lung băl găh jơ hngâm đon…”

Tơ je# âu, mo\ Nghi oei adrin jang lơ\m dôm tơ drong jang tơ\ khul lei lăi băl vă chă tơ gu\m ăn dôm bơ ngai j^ HIV jang to\k lơ\m tơ drong erih xa. Lơ\m kơ so# 7 ‘nu bơ ngai j^ HIV tơ\ plei Knung ‘no\h 6 ‘nu bơ ngai đ^ lôch bơih, lăp pă hơ dro# mo\ Cao Thị Nghi đe\ci pu\n ai đei hơ met hăm pơ gang ARV păng hlo\h kơ ‘no\h dơ\ng, hăm tơ drong adrin đơ\ng kơ dih kâu, mo\ hlôi yak hlo\h mơ mat tat vă erih păng hơ me\ng. Đơ\ng đon adrin kơ mo\ Nghi, kăn [o# jang tơ\ Hnam pơ gang xăh Cư Pui chă krao hơ vơn đei lơ bơ ngai j^ HIV tơ\ xăh truh hơ met hăm pơ gang ARV, tơ gop ‘lơ\ng ăn tơ drong tang găn j^ HIV tơ po\h lơ\m tơ pôl, tơ gu\m ăn dôm bơ ngai j^ HIV đei dơ\ng đon lui, hiôk hơ đơ\ng jơ hngâm jang to\k lơ\m tơ drong erih xa.

Hương Xuân-Đình Thi: Chih

Dơ\ng: Tơ blơ\