VOV4.Bahnar - Kơ\m dru\h dre\ ‘no\h jing tơdrong pơgơ\r joăt joe đơ\ng sơ\ kơ bơngai Bahnar. ‘Nau m^nh lơ\m dôm tơdrong kơ\m kang kơ nang gie\ng g^t kăl hlo\h kơ kon pơlei, vă kon pơlei đei er^h sa ph^ tơto\ dơno\ ‘lơ\ng dơ\ng kơ jăp ...

Kơ\m dru\h dre\ kơ bơngai Bahnar pơgơ\r tơ\ pơlei jo\h ayo\ rim hơdrung Việt Nam, Hà Nội

Dru\h dre\ ‘no\h vă tơpu\h hu\t yang kơne#, tơdrong j^ jăn păn hnong, vă kon pơlei pran jăng grăng akau, ph^ tơto\ dơno\ ‘lơ\ng, tơgoăt tơgoăl d^h băl ‘lơ\ng lie\m …

{ok A Thút – Bơngai che\p kơ\l khu\l tôn ch^ng chêng pơlei Đak Wơt, tơring Hơmoong, apu\ng Sa Thây, dêh char Kon Tum tơbăt: Dru\h dre\ ‘no\h tơdrong pơgơ\r kơ\m kang kơ nang gie\ng joăt joe đơ\ng sơ\. Tơdrong pơgơ\r au io\k đơ\ng mă pơlei bơngai Bahnar đei j^ hơbu\h. Lơ bơngai lôch, kơna kon pơlei pơgơ\r kơ\m kang kơnang gie\ng, hơvơ\h hơvơi hơpơi yang ‘lơ\ng tơpu\h hu\t hơdre\, yang kơne# pơra\m kon pơlei. {ok A Thut tơroi: “Dru\h dre\ ‘no\h hơvơ\h hơvơi hơpơi yang ‘lơ\ng lăng tông nông gia ăn kon pơlei pran jăng grăng akau, tơpu\h hu\t yang kơne# pơra\m kon pơlei le\ch ve\h đơ\ng pơlei. Kon pơlei bơ\n đei er^h sa pran jăng grăng akau, jang sa đei [a lơ, kơ pô rơmo [ơ [re# [ơ [ra\ [e\nh kơcham, kiơ\ cham [e\nh kon kơlap, er^h sa ph^ tơno\, tơ iung pơjing pơlei pơla ‘lơ\ng lie\m.”

Dru\h dre\ hmă hmă đei pơgơ\r lơ\m mă kon pơlei hlôi chă ke\ch bơ\n [a, phe\ tôl boăl hơnhăk ba tơ\ hnam đang. Gômơ\ng kiơ\ kon pơlei đei [o#h dang yơ kơn akon pơlei chă soi tơbe\h kơ Yang dôm kon tơrong tơgăl, tơdăh đei lei ko\h kơpô rơmo, tơdăh tơnap lei chă soi tơbe\h hăm nhu\ng, pơbe, ie\r … Dôm sơnăm tơ je# au, kon pơlei rơ\ih io\k pơbe vă chă soi tơbe\h ăn kơ yang.

Hơdrol pơgơ\r kơ\m Dru\h dre\, kon pơlei chă cHong cho\h pơ ‘lơ\ng trong lơ\m pơlei, vang chă tơra tơmam drăm vă răt kon tơrong soi tơbe\h ăn kơ Yang, chă pơm bơ\n meo, păng sem bri brăh …

Kơ\m dru\h dre\ kơ bơngai Bahnar tơ\ pơlei Đak Wơt, tơring Hơmoong, apu\ng Sa Thây, dêh char Kon Tum

Lơ\m năr pơgơ\r, kră pơlei chă rơ\ih đe hơdru\h tơdăm pran jăng grăng akau io\k jang dôm jang kăl nhen: Rơ\ih m^nh ‘nu bơngai tơdăm pran jăng hru\k hơbe\n ao so\k sem bri, yơ\l brêm brai păng che\p hơlă; m^nh ‘nu tơdăm anai văr khăn tơ\ akau, kơ\l yơ\l môk sơlu\ng xem; [ar ‘nu hơdru\h che\p hla tơdro\ng...

Mư\h pơgơ\r, kră pơlei chă soi tơbe\h: Ơ yang kông yang đak yang nak yang hrêl, yang ple\nh! Năr au, đ^ đăng ‘lơ\p ‘lo\ dro\ nglo dro\ kăn pơlei nhôn jei ako\m tôm tơ\ cham rông. Păng nhôn hlôi pơ pro\ đang tôm tơmam drăm, te\h [u\h nhu\ng bo\ng rong đ^ mơ j^t sơnăm păng ie\r ak vă soi tơbe\h ăn kơ yang. Nhen rim sơnăm, kon pơlei nhôn hơvơ\h hơvơi hơpơi kơ yang lăng tông nông gia ăn kon pơlei năr kơ\m kang kơnang gie\ng, tơpu\h hu\t yang kơne# le\ch đơ\ng pơlei, vă kon pơlei nhôn đei er^h sa pran jăng grăng akau …

Mư\h soi tơbeh đang, kon pơlei chă pơgơ\r tơpu\h hu\t yang hơdre\, sơmach j^ jăn. Kră pơlei yak hơdrol. Rim bơngai vang jre\o tơke\ch vang tơpu\h hu\t hơdre\, yang kơne# … lăp đang ‘no\h chă tôn bơn ch^ng chêng djơ djr^ng djơ djra\ng, đe hơdru\h chă asong rơ hoe\ rơhoe\n tơbăt jơhngơ\m đon chơt hơ iă kơ yuƠ đ^ tơpu\h hu\t yang kơne#, hơdre\ le\ch đơ\ng pơlei, kơdau oei tơ\ atăih kơ kon bơngai.

Tơdrong pơgơ\r chă tơpu\h hu\t hơdre\, yang kơne# đei pơgơ\r jơ\p trong lơ\m pơlei, lăp đơ\ng ro\ng nơ\r pơma tơpu\h “huih huih huih” ‘no\h ra sơgơ\r pêng ‘măng, đơ\ng no\h tôn ch^ng chêng, chă asoang kơ rim đe hơdru\h tơdăm bơngai Băhnar.

Pơtôch pơgơ\r tơpu\h hu\t hơdre\ yang kơne# ‘no\h đ^ đăng kon pơlei vang năm ako\m tơ\ rông vang chă et sa. Mư\h bơ\n tơdrô, por ‘nhot pơ pro\ đang, kră pơlei soi tơbe\h, krao hơvơn yang kông yang ple\nh vang jur et sa hơdoi hăm kon pơlei.

Nơ\r chă soi tơbeh lơ lau: Ơ yang! Kon pơlei nhôn bơnê kơ yang tơpơng ăn kơ nhôn pran jăng grăng akau prăt sơnăm. Hơpơi kơ yang vang năm et sa hơdoi hăm kon pơlei nhôn lơ\m năr pơgơ\r dru\h dre\ au. Hơpơi ăn sơnăm đơ\ng ro\ng, kon pơlei nhôn đei tơ [ơ\p lơ tơdrong pu\n ai, đei ‘mi ro\ to\ hơlăng jang sa đei [a hơ [o tơ [it tơ [at [e\nh kơ pơk, [e\nh kơ hnam … kiơ\ cham [ơ [re# [ơ [ra\ kơpô rơmo, nhu\ng ie\r … kon pơlei nhôn đei er^h sa ph^ tơto\ dơno\ ‘lơ\ng dơ\ng kơ jăp, tơgoăt tơgoăl, ‘mêm kơ eng, tơgu\m djru d^h băl lơ\m năr đei tơdrong dăh mă năr ‘lơ\ng hơ iă.

Kră pơlei soi tơbeh đang, kon pơlei vang chă et sa iơ iơ\r iơ iăr chơt hơ iă ‘nă haL, chă pơma dơnu\h d^h băl ‘lơ\ng lie\m păng đei hơdru\h tơdăm chă tông ch^ng chêng, asoang hiôk chơt lơ\m năr kơ\m kang kơnang gie\ng au.

Hăm tơdrong ‘lơ\ng ro\ kơ pơgơ\r dru\h dre\, bơngai Bahnar oe\i tơ\ pơlei Đak Wơt, tơring Hơmoong, apu\ng Sa Thây, dêh char Kon Tum ling lang vei răk tơ [a\k mong ăn jơhnơr mă au tru\h jơhnơr đơ\ng ro\ng. {ok A Hliuh, 70 sơnăm tơroi: Tơdrong tôn ch^ng chêng, jo\h asoang ư\h kơ gơ\h kơ [a\h lơ\m rim ‘măng pơlei pơgơ\r kơ\m dru\h dre\, kơ\m ming đak, et sa mo\k to\k kung … &nh ho\k pơhra\m tôn ch^ng chêng đơ\ng ‘nao j^t dôm sơnăm đe\ch, dang ei ba chă pơtho ăn đe kôn mon kon sau dơ\ng. 

Găh oh Y Sương, 15 sơnăm, chơt hơ iă tơroi: Nhôn hưch hanh hăm tơdrong chă pơhra\m tôn ch^ng chêng, chă asoang. Vang năm pơgơ\r kơ\m kang kơnang gie\ng, kơ\m dru\h dre\, khu\l tôn ch^ng chêng pơlei Đak Wơt ling lang hơnhăk ba ăn tơmoi lơ\m te\h đak păng te\h đak đe hôn bơnê, tơdrong mă ‘no\h pơm ăn kơ nhôn hưch hanh hlo\h dơ\ng găh tơdrong oei sa joăt joe kơ hơdre\ch hơdrung bơ\n”.

Hrei au, kơ\m dru\h dre\, kơ\m krao ‘mi jur kơ kon pơlei Bahnar ư\h khan lăp jing tơdrong joăt joe vă bơnê kơ yang tơpơng ăn ‘mi ro\ to\ hơlăng jang sa đei [a hơ [o lơ, mă lei jing jơ ‘năr vă kon pơlei pơchơt pơ hiơ\, tôn ch^ng chêng, et tơdrô … Kơ\m kang kơnang gie\ng jei jing jơ ‘năr vă bơngai Bahnar tơbăt jơhngơ\m đon tơgoăt tơgoăl d^h băl kơ jăp, tơgop lơ\m pơtho khan ăn kôn mon kon sau vei răk tơ [a\k mong tơdrong oei sa ‘lơ\ng ro\ đơ\ng sơ\, pơm ăn tơdrong er^h sa kơ bơntgai Bahnar er^h sa ‘lơ\ng lie\m hlo\h dơ\ng lơ\m chăl ‘nao.

Tơblơ\ nơ\r: Amazưt