VOV4.Bahnar - Bơngai dro\ kăn lăp đơ\ng ro\ng hơnhơl hmă hmă đe\i me\ dăh mă bơngai lơ\m u\nh hnam ve\i lăng năng tông tru\h ge jăng, hơra\ng jơ\ng ti. Vă bơnê ăn bơngai ve\i lăng năng tông 2 me\ kon, bơngai Jarai, Bahnar oe\i tơ\ dêh char Gia Lai hre\i au oe\i ve\i kơ jăp pơgơ\r et Chap.

Lăp đơ\ng ro\ng hơnhơl, 2 ‘nu me\ kon mon Hara pơlei Kto, tơring Kon Gang, apu\ng Đak Đoa, dêh char Gia Lai hlôi đe\i yă Siu H’Drong, yă dơnơm păh [a\ kơ mon Hara, năm ve\i lăng năng tông. Kiơ\ tơdrong joăt kơ bơngai Jarai, ‘nao au u\nh hnam đe Hara pơgơ\r et Chap vă bơnê ăn kơ yă Siu H’Drong (oe\i krao akhan am^ Luy). ‘Măng mă blu\ng u\nh hnam je\i sơ\l vơ\l kơ yuơ mă [lep ‘ne\i dôm tơdrong chă soi tơbe\h kăl kiơ\ ‘moi tơdrong joăt joe bơngai Jarai, mă le\i u\nh hnam am^ Hara tă er^h sa lơ\m pơlei bơngai Bahnar, hăm tơdrong joăt joe kơ\m kang kơnang gie\ng 2 păh je\i phara d^h băl.

Lăp đơ\ng ro\ng chă pơma dơnu\h d^h băl, ‘no\h drơ\ng m^nh nơ\r pơgơ\r et sa, soi tơbe\h kiơ\ tơdrong joăt kơ bơngai Bahnar. Tơdrong pơgơ\r et sa au đe\i 1 to\ ge tơdrô, 1 to\ ie\r, 2 pơnhan pham ie\r păng nhu\ng, klơm, ‘ngok ‘nhu\ng ‘nu\ng lơ\m hla prit tơ ‘ngum. Đe\i m^nh ge\l tăh pơkao păng mă kăl ‘no\h đe\i hla pơngăl vă chă soi tơbe\h.

Et Chap tơ\ u\nh hnam Am^ Hara

Lơ\m rim tơdrong pơgơ\r kơ\m kang kơnang gie\ng anai, tơdrong chă soi tơbe\h ‘no\h bơngai dro\ nglo, ‘no\h j^ bơngai kră pơlei dăh mă bơngai pơjau. Mă le\i hơdro# et Chap ‘no\h bơngai soi ‘no\h j^ m^nh ‘nu bơngai dro\ kăn pơjau hio\ng hơnhơl. Păng u\nh hnam am^ Hara hlôi krao hơvơn yă Tan năm chă soi tơbe\h ăn.

Hơdrol vă soi tơbe\h, yă Tan jôr tơdrô lơ\m hla prit ‘nu\ng; đơ\ng ro\ng ‘no\h hek hla soi, tu\h to\ se\t pham ie\r păng nhu\ng hrau hrăo d^h băl đơ\ng no\h chă pik tơ\ 4 hla đon ge tơdrô, tơ\ kle\ng, tơ\ meng, sơ ngie\ng yă Siu H’Drong (am^ Luy – bơngai đe\i et sa ăn).

Lăp đơ\ng ro\ng ‘no\h yă pơjau che\p hla Pngăl soi, io\k hla au jru\ lơ\m tơnôr đơ\ng no\h băh tơ\ kơ\l yă Siu H’Drong, djru\ dơ\ng đak tơnôr băh tơ\ 2 păh meng, 2 păh sơngie\ng, 2 păh tơpang ti đơ\ng no\h hơboch năm tơ\ blu, tơ\ ku\l tăng păng jơ\ng …

Chă băh răh yă tan soi răh hăm nơ\r Bahnar lơ lau: “Ơ yang kông yang đak yang nak yang hrêl, yang bri kông v^h năm tơ\ au vang et sa hơdoi lơ\m năr et sa ăn yă Siu H’Drong tơpơng ăn kơ sư pran jăng grăng akau ling lang, pă đe\i j^ kơ\l, j^ sơngie\ng, jơ\ng ti pran jăng hơra\ng ‘lơ\ng dơ\ng kơ jăp … hơvơ\h hơvơi hơpơi yang vang chă et sa, vang ve\i lăng năng tông u\nh hnam đe sư păng kon pơlei pran jăng grăng akau ling lang!”.

Lăp đơ\ng ro\ng ‘no\h phe\ to\ se\t klơm, pham, ‘nhe\m ie\r, 1 kơcho\k tơnôr le\ch tơ\ ‘ngoăih chă pră ăn yang hơbang me\ [a\ yă [ok. Mă hơtuch ‘no\h j^ kăl hlo\h, yă pơjau ple\h lăng rơpie\t ie\r hăm tơpăt dăh mă ư\h. Kiơ\ bơngai Bahnar, tơdăh rơpie\t ie\r đo\ng ‘lơ\ng le\i dôm tơdrong ‘lơ\ng hơ iă păng pu\n ai. Hơdrơ\k dơ\ng, tơdăh rơpie\t ie\r koe\t koe\r kơne# te# le\i ư\h kơ ‘lơ\ng, đe\i tơdrong kơne#. Păng tơdăh rơpie\t ie\r lơ\m năr ‘no\h hăp đo\ng ‘lơ\ng hơnơ\ng le\i pơm ăn rim răih bơngai sa roi chhôk hơ iă ‘nă hal hlo\h dơ\ng.

Lăp đang, bơngai pơjau soi io\k ‘nhe\m ie\r, nhu\ng chă ‘me ăn bơngai mă u\nh hnam et ăn vă kơ sư yak pran jăng grăng ‘lơ\ng, ư\h kơ đe\i chă tơlơ\m đơ\ng chă p^h hơbe\n me\ kon nge, er^h sa chơt hơ iă păng tơ [ơ\p tơdrong pu\n a … Kơ d^h bơngai mă u\nh hnam et ăn chơt hơ iă; găh u\nh hnam pơgơ\r et ăn je\i phơi jơhngơ\m.

Ro\ năng vă chă pơma lơ lau, găh tơdrong dro\ kăn pơm tơm u\nh hnam đe\i [o#h hơdăh. Mă blu\ng ‘no\h j^ tơdrong soi tơbe\h lơ\m et Chap ‘no\h j^ bơngai dro\ kăn. Đe\i dơ\ng, lơ\m prăt jơ ‘năr pơgơ\r, bơngai dro\ nglo lăp pơv^h pơvăn dôm tơdrong tim mă đe\i, dăh mă athe\i pơm au to đe\ch. Mư\h soi tơbe\h đang, rim đe dro\ kăn lơ\m hnam vang chă et sa, pơma dơnu\h d^h băl găh tơdrong jang sa, rong ‘me, pơtho khan ăn kôn mon kon hơ ‘lơ\p … ‘no\h bơngai dro\ nglo mă ‘nao tơ oe\i doch tơdrô blu\ng a …

‘Nho\ng Siu Na, [a\ mon Hara tơbăt: Kiơ\ nơ\r bơngai Jarai, Hara ‘no\h [o\h. Tơdrong tơhưch măr sư tơ [ơ\p tôch tơnap tap kơ yuơ u\nh hnam akăn sư ư\h kơ ăn oe\i, kơ yuơ akăn ‘nho\ng ‘no\h Yuăn, găh sư ‘no\h bơngai Jarai. U|nh hnam păh akăn găn ga hli sư ư\h kơbăt jang sa rong ‘me kon akăn. Pôk kon Hara, ‘nho\ng Siu Na pơma tơroi, kon au tơbăt ăn jơhngơ\m đon hưch d^h băl “ [o\h tăng, tơ [a\ng iu\”, yak hlo\h băt dôm yơ tơdrong tơnap tap mă le\i măr sư oe\i jing u\nh om chom go\”. Dang e\i Siu Na ‘no\h m^nh ‘nu ko\ng nhân kao su jang hơge\i, đe\i sa jên rim khe\i vă tru\h 10 tr^u, măh ăn rong ‘me kon akăn.

Lăp đơ\ng ro\ng et Chap, yă pơjau soi bro\k, ‘nho\ng je\i ư\h kơ hiơt chă tơbro\k jơ\ng hăm to\ se\t kon jên păng 1 păh blu nhu\ng, blu ie\r atu\m hăm nơ\r bơnê đơ\ng u\nh hnam.

Et Chap mă đơ\ng pơgơ\r ie\ lơ\m u\nh hnam păng kơtum kơto\ng ‘nho\ng o\h, mă le\i hăp tôch g^h kăl lơ\m tơdrong er^h sa kơ bơngai Jarai păng Bahnar. Tơdrong pơgơ\r au je\i jing vă pơtho khan ăn kôn mon kon sau băt ‘mêm kơ eng bơngai lơ\m u\nh hnam hlôi ve\i lăng năng tông, tơgu\m djru bơ\n lơ\m khe\i ‘năr tơnap tap…

Tơdrong mơ\t le\ch lơ\m oe\i sa mă blu\ng nhôn tơ [ơ\p au je\i [o#h hơdăh tơdrong pơgoăt tơgoăl d^h băl ‘lơ\ng hơ iă ‘nho\ng o\h rim hơdre\ch hơdrung, mă đơ\ng tơdrong joăt phara d^h băl mă le\i hăm tơdrong ‘mêm kơ eng d^h băl, băt ‘mêm mơnat d^h băl, đe sư hlôi oe\i sa ‘lơ\ng hơ iă lơ\m tơdrong er^h sa ‘nao.

Bơngai ch^h: Y Phương

Tơblơ\ nơ\r: Amazưt