VOV4.Bahnar - Vă đe\i m^nh pơbu\ng hnam ‘nao ‘lơ\ng kơ jăp đe\i rơngơp lơ\m ‘năr to\, vă hoe\i tro\ tơngie\t lơ\m pơyan ‘mi, đe\i er^h sa sơđơ\ng ‘no\h jing tơdrong hơpơi ‘me\h vă t^h tên hlo\h kơ rim ‘nu bơngai. Hăm m^h ma duch nă bơngai Mnông, pơbu\ng hnam mă đơ\ng t^h dăh mă ie\ lăp pơm đang je\i kăl pơgơ\r et to\k hnam ‘mơ\i. Atu\m hăm soi tơbe\h kơ yang hơvơ\h hơvơi hơpơi ăn tơngla hnam pran jăng grăng akau, jang sa le\ch đe\i mu\k drăm ‘nau ‘no\h khe\i ‘năr g^t kăl hlo\h vă hơvơn kơtum kơto\ng ‘no\ng o\h păng kon pơlei vang pơgau et sa chơt hơ iă d^h băl.

T^l pơgê hrôih, tơ\ hnam ‘nao man kơ u\nh hnam ‘nho\ng Bơ\ Trường, oe\i tơ\ pơlei Jang Pông, tơring Ea Huar, apu\ng Buôn Đôn, dêh char Dak Lak, iơ iơ\r iơ iăr [u\h ‘nhu\ng ie\r vă et sa to\k hnam ‘nao. ‘Nho\ng tơbăt, sư hơvơn tôm kơtum kơto\ng ‘nho\ng o\h vang năm et sa atu\m hăm u\nh hnam: “ Năr au hnam bơ\n pơgơ\r et to\k hnam ‘nao, kiơ\ tơdrong joăt ‘no\h lăp đơ\ng ro\ng pơm đang ‘no\h kăl soi tơbe\h ‘mơ\i. Ba et to\k hnam ‘nao m^nh to\ nhu\ng t^h, m^nh to\ nhu\ng ie\, pă m^nh pôm nhu\ng dơ\ng ‘no\h ba et sa soi tơbe\h ăn u\nh hnam ba pran jăng grăng akau păng 1 to\ ie\r ‘no\h soi tơbe\h kơ yang. Soi tơbe\h au vă mư\h mơ\t oe\i lơ\m hnam ‘nao đe\i pu\n ai, pran jăng grăng akau. Jơhngơ\m pran jăng grăng akau ‘no\h mă ke\ jang sa, u\nh hnam roi năr roi ph^ tơto\ dơno\ ‘lơ\ng dơ\ng kơ jăp hlo\h dơ\ng”.

Đơ\ng ‘măng hnam tru\h tơ\ lăm, ‘nho\ng Bơ\ Trường hlôi cho# tơkang đang 5 to\ ge tơdrô m^nh re\ng. Kiơ\ tơdrong joăt, sư je\i hlôi hơvơ\h hơvơn kră pơlei vă chă soi tơbe\h ăn lơ\m jơ ‘năr g^t kăl au. Kră pơlei Bơ\ Huyn, oe\i tơ\ pơlei Ea Rông, tơring Krông Na, apu\ng Buôn Đôn, tơbăt: Ge tơdrô tơm cho# tơ je# ‘măng tơm ‘no\h vă soi tơbe\h ăn yang hơbang me\ [a\ yă [ok, ge au t^h ie\ je\i gơ\h ngăl, lăp hăm ie\r đe\ch je\i hoe\i bơih. Ge mă [ar ‘no\h soi tơbe\h ăn hnam ‘nao, ‘no\h io\k ge t^h, ‘nhe\m nhu\ng t^h, ‘nhe\m nhu\ng ie\. Ge mă pêng ‘no\h soi tơbe\h ăn tơngla hnam păng rim bơngai lơ\m u\nh hnam, ge mă pêng ‘no\h tơdrô ăn me\ [a\ akăn, ge mă pơđăm ‘no\h ăn me\ [a\ dro\ nglo. {ok Bơ\ Huyn tơbăt: “ Mă blu\ng ‘no\h soi tơbe\h ăn kơ yang hơbang me\ [a\ yă [ok, đơ\ng ro\ng ‘no\h soi tơbe\h kơ yang hnam, kiơ\ đơ\ng ro\ng ‘no\h đơ\ng soi tơbe\h ăn kơ tơngla hnam, lăp đơ\ng ro\ng ‘no\h soi tơbe\h ăn me\ [a\ [ar pang hloi. Tơdrong soi tơbe\h au kăl đe\i nhu\ng t^h, ge tơdrô t^h, tơdrong mă au kăl chă soi tơbe\h mă tôm, mă [lep le\i mă tro\ văi”.

Je\i kiơ\ đơ\ng kră pơlei Bơ\ Huyn, tơdrong joăt joe kơ bơngai Mnông ‘no\h mư\h pơm hnam đang ‘no\h kăl pơgơ\r soi tơbe\h et sa vă pu\n ai, tơdăh ư\h le\i yang hơbang me\ [a\ yă [ok jr^h jet, u\nh hnam chă jang sa ư\h kơ le\ch.

Mư\h le\ch đơ\ng hnam so je\i soi tơbe\h tơbăt ăn kơyang, yang hri ve\i lăng năng tông pơbu\ng hnam ‘no\h. Ăp lơ lo\h yang hnam hoe\i tơchă, hoe\i chă tr^h jet. Tơdrong “tơklăh” pơbu\ng hnam so ‘no\h chă soi tơbe\h hăm m^nh ge tơdrô păng nhu\ng ie\, dăh mă ie\r gô mơ\ng u\nh hnam đe\i. lăp đơ\ng ro\ng soi tơbe\h, bơngai Mnông gơ\h ‘me\h vă chă le# hnam so lơ lo\h dăh mă yuih hu\t.

Mư\h hnam ‘nao pơm đang, bơ\n gơ\h to\k oe\i lơ\m au, mă le\i ư\h kơ gơ\h hơnhăk bơ\n go\ đak tơ\ hnam ‘nao mư\h tim mă đe\i soi tơbe\h et hơto\k hăp. Kiơ\ kră pơlei Bơ\ Huyn, bơngai Mnông akhan, tim mă tơroi tơbăt ăn kơ yang mă le\i hlôi ru\k u\nh hnam ‘nao ‘no\h tơngla hnam ư\h kơ pu\n ai đơ\ng ro\ng au kơnh: “Hnam ‘nao pơm đang ‘no\h bơ\n gơ\h to\k oe\i, mă le\i ư\h kơ gơ\h chă hơnhăk bơ\n go\ pơnhan tơ\ hnam au mư\h tim mă đe\i chă soi tơbe\h, et to\k hnam ‘nao, adoi ư\h kơ gơ\h chă et sa păng jo\h hơri lơ\m hnam au , tơdăh pơm lơ lo\h ‘no\h yang phak. Tơdăh ‘me\h vă so\ng sa tơ\ hnam ‘nao le\i bơ\n chă pai por ‘nhot tơ\ cham, tim mă tơroi hăm yang ‘no\h ư\h kơ gơ\h pơm lơ lo\h ôh. Bơ\n kăl gie\ng le\i mă ve\h ver tơdrong ư\h kơ ‘lơ\ng hơ iă ăn u\nh hnam ”.

Lơ\m soi tơbe\h et to\k hnam ‘nao, đe\i m^nh tơdrong pơgơ\r tôch g^t kăl ‘no\h soi tơbe\h ăn jơhngơ\m jăn pran jăng grăng akau ăn đ^ đăng bơngai lơ\m u\nh hnam (hơto\ hăm gre tơdrô mă 3 păng gơ\h chă cho# tơkang lơ ge tơdrô anai ăn rim bơngai lơ\m u\nh hnam tơdăh đe\i). Tơngla hnam răk kơlon kơpăih, kong găr mă tôm ăn rim bơngai lơ\m u\nh hnam. Kơlon kơpăih vă pôn kong, mư\h soi tơbe\h đang, pơjau soi io\k kong au jru\ lơ\m đak tơdrô hlôi tu\h hrau hăm pham nhu\ng, pik tơ\ kơtơ\h rim bơngai lơ\m hnam, đơ\ng bơngai dro\ kăn hơdrol, đơ\ng ro\ng ‘no\h pik tơ bơngai klo păng chă pik tơ\ rim ‘nu kon hơ ‘lơ\p. Đơ\ng ro\ng ‘no\h io\k kong au chă tơ [ot ăn rim bơngai lơ\m u\nh hnam. Ge tơdrô soi tơbe\h ăn bơngai yơ ‘no\h bơngai ‘no\h et hơdrol, kiơ\ đơ\ng đơ\ng ro\ng ‘no\h bơngai akăn dăh mă klo bơngai ‘no\h, tru\h po đơ\ng ro\ng ‘no\h đe kon hơ ‘lơ\p măr sư.

Soi tơbe\h et to\k hnam ‘nao, tơngla hnam krao hơvơn tôm me\ [a\ păh klo, păh akăn păng tơkang ăn ge tơdrô kơ d^h ‘no\h dang ge tơdrô mă 4, mă 5. Tơdăh me\ [a\ hiong bơih, le\i kăl đe\i bơngai tang măt ‘no\h bơngai mo\ dăh mă ‘nho\ng vă tơngla hnam soi tơbe\h ăn. Đe sư soi tơbe\h lơ lo\h vă tơbăt jơhngơ\m đon bơnê tơdrong lăng tông nông gia đơ\ng ‘lơ\p tru\h tơ\ ‘lo\ ăn me\ [a\ yă [ok, ‘nho\ng pơmai o\h, tơbăt jơhngơ\m ‘mêm kơ eng ăn bơngai ‘lo\ kră, vă jơhngơ\m jăn bơngai ‘lo\ kră ling lang grăng akau, jang sa roi năr roi pơdro\ng so\ng sa jơ nap.

Soi tơbe\h et to\k hnam ‘nao hăm bơngai Mnông tôch g^t kăl hlo\h dơ\ng ‘no\h tơdăh đe\i [o#h le\i kăl hơvơn tôm kơtum kơto\ng ‘nho\ng o\h păng bôl boăl vang năm et sa. Kon pơlei akhan, hnam ‘nao kăl đe\i lơ bơngai vang năm chă et sa pơma dơnu\h d^h băl le\i mă pu\n ai, pran jăng grăng akau păng jang sa đe\i [o#h đơ\ng ro\ng au kơnh. Sa roi đe\i lơ bơngai vang et sa ‘no\h tơngla hnam sa roi sơng io\k đe\i nơ\r hmach ăn ‘lơ\ng hơ iă, lơ\m mă no\h u\nh hnam mă pran kơ jăp hlo\h dơ\ng, ato\k tơ iung hlo\h dơ\ng. 

Bơngai ch^h: H’Thi

Tơblơ\ nơ\r: Amazưt