VOV4.Bahnar – Jang [a đak tơgop g^t kăl ăn tơdrong er^h sa kơ kon pơlei păng rim u\nh hnam bơngai Sơdang oe\i tơ\ tơring Mương Hoong, apu\ng Đak Gle\i, dêh char Kon Tum. Đe\i lơ tơdrong soi tơbe\h et sa [ơm tru\h jang [a, lơ\m au et sa mo\k to\k kung ‘no\h m^nh lơ\m dôm tơdrong pơgơ\r kăl hlo\h kơ kon pơlei tơ\ au ve\i kơ jăp.

Tơ\ Mường Hoong, m^nh sơnăm, kon pơlei lăp chă re\i pơtăm [a m^nh pơyan, mă le\i măh mai phe sa [a so\ng kơte\ch sơnăm ăn u\nh hnam. {a đe\i re\i pơtăm tơ\ chu\n na kơnao kung pơ ioi đơ\ng thoong đak jơ\ng kông tru\h tơ\ to\k bo\k kông. Tru\h pơyan ke\ch yo# [a, dôm chu\n na [ru\ng [ra\ng [a đum lăng ‘lơ\ng kơ măt.

Kon pơlei tơ\ au akhan, lơ\m m^nh pơyan ‘mi ro\ to\ hơlăng, [a ple\i ăl ‘no\h gơnơm yang soong; hơdrơ\k dơ\ng, pơyan ‘mi ư\h kơ ro\ to\ ư\h hơlăng, jang [a ư\h kơ jing ‘lơ\ng, ple\i ư\h kơ ăl ‘no\h yang phak. Kơ yuơ lơ lo\h, rim sơnăm, kon pơlei ngăl pơgơ\r soi tơbe\h đe\i [ơm tru\h tơ\ [a, io\k đơ\ng chă re\i pơtăm tru\h ke\ch yo#, pu\ pơdu\ [a tăh lơ\m pơk. Lơ\m au, et sa mo\k to\k kung ‘no\h đe\i lăng jing m^nh tơdrong pơgơ\r tơbe\h g^t kăl hlo\h.

Pơk [a kơ m^nh u\nh hnam bơngai Sơdang oe\i tơ\ Mường Hoong

Kiơ\ đơ\ng [ok A Ban – Kơ ie\ng Kơdră che\p pơgơ\r Dơno\ an^h Đảng tơring Mường Hoong, Et to\k kung tơklep hăm pơgơ\r et sa mo\k. Et sa mo\k đe\i pơgơ\r lơ\m mă dôm chu\n na [a vă đum, kon pơlei vă je# chă ke\ch yoă [a. Et sa mo\k ‘no\h jing jơ ‘năr vă kon pơlei tơbăt jơhngơ\m bơnê kơ yang hri lăng tông nông gia, bơnê kơ yang tơpơng ăn ‘mi ro to\ hơlăng, jang [a hơ [o jing ‘lơ\ng, ple\i tr^u trăo, xem bri hoe\i chă ngơ\r, kơne hoe\i chă choong [a, kon pơle\i đe\i phe sa [a so\ng kơte\ch sơnăm, hoe\i chă pơngot rơve\t. 

Mư\h pơgơ\r Et sa mo\k, lơ\m m^nh chu\n na đe chă hre\ch m^nh [ar hơ ie [a ple\i tr^u đum ‘lơ\ng vă pu\ ba tơ\ hnam. Dôm hơ ie [a ple\i tr^u ‘lơ\ng đe\i chă hre\ch io\k rim chu\n na. Dôm hơ ie [a au đe\i chă klăh 2 hơcho#. M^nh hơcho# ‘no\h tăh mong lơ\m pơk, m^nh hơcho# ‘no\h sơ\k pe\h pai sa soi kơ yang hri. Lăp đơ\ng ro\ng et sa mo\k au kon pơlei chă ke\ch [a hloi.

Mư\h chă ke\ch yo# [a đang, chă sơ\k [a đơ\ng no\h tăh lơ\m pơk, kră pơlei rơ\ih ‘năr ‘lơ\ng ro\ pơgơ\r et to\k kung. M^nh u\nh hnam tơ\ Mường Hoong hmă hmă đe\i to\ se\t hlo\h 1 to\ pơk [a, lơ ‘no\h đơ\ng 2, 3 to\ pơk [a. Pơk [a ‘no\h mu\k drăm tơm dơnơm kơ rim u\nh hnam kon pơlei, jing đak pơ u\h pơ ang, jang sa gle\h hrat lơ\m sơnăm kơna kon pơlei ve\i lăng năng tông ba tôch tơnăp.

{a so ư\h kơ gơ\h le# lơ\m pơk mă le\i kôch pu\ ming lơ\m hnam đơ\ng năr blu\ng chă hơmet pơk vă ke\ch [a. Kơ yuơ kiơ\ kon pơlei bơngai Sơdang tơ\ Mương Hoong akhan, [a hle hăm [a so ư\h kơ gơ\h le# hơdoi, tơdăh le# hơdoi ‘no\h hơdre\, pơyan jang sa đơ\ng ro\ng [a ư\h kơ ple\i. U|nh hnam ayơ oe\i đe\i [a so ‘no\h pe\h pai sa d^ng đ^ đơ\ng no\h mă chă pai sa [a ‘nao.

{ok A Tỏa pu\ choe\n [a so ming lơ\m hnam

Kră pơlei A Toả kơ pơlei Tu Hoong tơbăt: Lơ\m et to\k kung, rim u\nh hnam io\k pơ đ^ [a so, pai soi tơbe\h kơ yang hri. Lơ\m m^nh u\nh hnam, bơngai kră hlo\h chă soi tơbe\h kơ yang. Chă soi tơbe\h au le# tơmam drăm soi tơbe\h tơ je# kong tơnu\h. Bơngai chă soi krao hơvơ\h hơvơi hpơi bơnê kơ yang hri lăng tông nông gia kơ jăp. Găh kon tơrong chúnoi tơbe\h au, tơdăh u\nh hnam đe\i [o#h ‘no\h hăm nhu\ng, tơdăh ư\h le\i lăp m^nh to\ ie\r, ge tơdrô je\i hoe\i bơih păng mă kăl ư\h kơ gơ\h kơ [a\h phe [a yang.

Năr đơ\ng ro\ng, kon pơlei pơgau tơ\ rông vă pơgơ\r et sa to\k kung atu\m lơ\m pơlei. Rim u\nh hnam vang chă tơra ge tơdrô, vang chă prung pơlăh, [u\h nhu\ng ie\r mă hơdrol kơ ‘no\h kon pơlei hlôi chă tơra kon jên vă soi tơbe\h ăn yang đak yang nak yang kông. Đe sư pơgơ\r et sa chơt hơ iă, chă jo\h asoang. ‘Nau jơ ‘năr kon pơlei tơbăt jơhngơ\m đon po bơnê kơ bri kông, chu\n na [a kông hlôi tơpơng ăn kon pơlei ph^ tơto\ dơno\ ‘lơ\ng … Lơ\m jơ ‘năr au, kon pơlei chă pơma dơnu\h tơroi d^h băl dôm tơdrong er^h sa ‘lơ\ng hơ iă, chă pơtho khan d^h băl pơnam jang sa, chă pơma pơtru\h d^h băl pă jo# so đơ\ng chă tơhil d^h băl au to, vă tơgoăt tơgoăl d^h băl kơ jăp iăp kơtang hlo\h dơ\ng.

Lăp đơ\ng ro\ng et sa atu\m đang, rim u\nh hnam hơnơ\ng chă krao hơvơn d^h băl năm tơ\ rim hnam chă et sa pơma dơnu\h, hơnơ\ng lơ lo\h kơte\ch năr au phyo\u năr anai. Rim bơngai et sa chơt hơ iă, hiong hiơt tơdrong jang gle\h hrat.

‘Nau je\i jing rơvơn vă đe kră chă tơroi ăn kôn mon kon sau băt me\ [a\ yă [ok, tơdrong joăt joe, tơdrong tơroi kră sơ\, dôm tơdrong cho\h jang sa, hơngoang au to …  Pơgơ\r et sa au oe\i jing jơ ‘năr đe hơdru\h tơ dăm tơ [ơ\p d^h băl, chă hơri tơtơl d^h băl...

Đơ\ng ro\ng pơgơ\r et to\k kung, pơlei oe\i lơ\m hnam kơte\ch m^nh gie\ng, ư\h kơ gơ\h le\ch ve\h đơ\ng pơlei. Kiơ\ kon pơlei akhan, đơ\ng rong et sa chơt hơ iă chă năm tơ\ nai ‘no\h tơ [ơ\p tơdrong ư\h kơ pu\n ai, yang phak. {ok A Ban, Kơ ie\ng Kơdră che\p pơgơ\r Dơno\ an^h đảng tơring Mường Hoong tơblang hơdăh: “ ‘Nau jing tơdrong joăt sơ\, jăh kiơ\ bơ\n tơche\ng hre\i au ‘no\h kơ yuơ rim bơngai hlôi et sa soai, kơ\l ‘ngok dăr, akau jăn rơmơ\n rơmok, tơdăh chă yak tơ\ nai [ônh đe\i tơdrong au to. Sơ\ mư\h tơ [ơ\p bơ\n kie\k au to ‘no\h ư\h kơ ke\ vă plơ\ ‘mong, đe\i ‘măng oe\i chă hil, tơ m^l, te\h d^h băl hăm bơngai nai dơ\ng”.

Et sa to\k kung tơbăt hơdăh m^nh pơyan cho\h jang keh đang păng kon pơlei yak tru\h lơ\m khe\i ‘năr pơdơ\h pơde\i, et sa hiôk chơt lơ\m pơlei, lơ\m u\nh hnam hăm kơtum kơto\ng ‘nho\ng o\h. Pơyan chơt hơ iă au pơđ^ hơdrung Sơdang oe\i tơ\ Mường Hoong pơgơ\r d^ng tru\h kon pơlei kơ\m ming đak vă chă cho\h jang jơmu\k kơde\h [a hơ [o pơyan hle hloi.

Bơngai ch^h: Thùy Hương

Tơblơ\ nơ\r: Amazưt