VOV4.Bahnar - Erih xa tơ\ tơ ring găh tu Tây Nguyên, ako\m tơ\ 2 xăh sơ lam Sa Loong păng Bờ Y kơ apu\ng Ngọc Hồi, dêh char Kon Tum, kon pơ lei Ca-Yong ku\m đei tơ drong juăt Et jur xa [a ‘nao kơ dih ‘năi. Hăm bơ ngai Ca-Yong “Et jur xa [a ‘nao” j^ m^nh lơ\m dôm tơ drong et soi g^t kăl păng tih hlo\h lơ\m sơ năm, athei pơ gơ\r đang et jur xa [a ‘nao ‘mơ\i na kon pơ lei sơ đơ\ng jơ hngâm mât lơ\m pơ yan cho\h jang xa ‘nao.

Lơ\m khei 12 rim sơ năm, [ât mă tơ drong jang mir na hlôi tôch, [a hơ [o tăh [e\nh pơk, kon pơ lei Ca-Yong hơ met ăn năr “Et jur xa [a ‘nao” tơ\ rông pơ lei. Đei năng j^ m^nh lơ\m dôm tơ drong et soi g^t kăl păng tih hlo\h lơ\m sơ năm, vă soi apinh yang tơ jur ăn ‘mi pru, kial tơ hlu ‘lơ\ng, mir na [a hơ kâu, kon pơ lei pran jăng, grăng hơ kâu. Tơ drong Et jur xa [a ‘nao hơ nơ\ng đei kon pơ lei Ca-Yong vang pơ gơ\r tôch hơ iă.

{ok Thao Phết, bơ ngai Ca-Yong, 76 sơ năm tơ\ plei Đak Vang, xăh Sa Loong, apu\ng Ngọc Hồi, d/c Kon Tum tơ roi: “Tơ drong pơ gơ\r Et jur xa [a ‘nao ‘no\h vă ap^nh yang tơ jur ăn kon pơ lei, sơ năm truh jang xa roi đei dơ\ng. Pơ tih gia lơ\m sơ năm ‘nâu kon pơ lei ke\ch yoă đei 100 hơ kăt [a ‘no\h sơ năm truh ke\ch yoă đei lơ [iơ\, dang hlo\h 150 hơ găt [a mă ưh ‘no\h lơ hlo\h dơ\ng. Mă 2, kăl hlo\h j^, tơ drong pơ gơ\r et jur xa [a ‘nao âu vă krao hơ pơi ăn kon pơ lei lie\m kâu, huei đei j^ jăn păn hnong, đei tơ drong erih xa ph^ tơ no\, hiôk chơt…”

Tơ drong et jur xa [a ‘nao âu đei kon pơ lei hơ met hơ drol kơ năr pơ gơ\r 3 khei. Đe kră pơ lei năm truh rim hnam roi tơ băt găh tơ drong vă pơ gơ\r et soi, pơ jao ăn 1 hnam pai to\ se\t hlo\h ‘no\h 3 to\ tơ drô ge, tơ gop đơ\ng 1 pôm ie\r to\k tơ\ kơ pal… Roi vă truh năr pơ gơ\r, tơ drong hơ met roi hăt hot. Kiơ\ nơ\r vơ\h đơ\ng kră pơ lei, ‘ngoăi kơ tơ drong hơ met pơ ro\ rông, lơ khul druh dăm đơ\ng 10-20 ‘nu tơm băl mât tơ\ bri năm hơ ngoang păng phe\ hla ‘nhot. Đe tơ dăm ‘no\h chă prăh bơ\n đo\k, bơ\n kue\nh… đe hơ druh ‘no\h kăt tơ ‘mơ\ng hre, phe\ ‘nho\t bri… ‘Nâu j^ năr vă đe tơ dăm pơ jei băl prăh hră đam, hơ ngoang gơ\h. Oei đe hơ druh ‘no\h tơ [ôh jơ hngâm đon tơ năp, hơ be\ch hơ bal đơ\ng đe dro\ kăn bơ ngai Ca-Yong…

Rim tơ drong đei hơ met đang, brơ\ch gre tơ drô gai [e\nh đak. Tơ [êl kon pơ lei ako\m tơ\ rông, m^nh lơ\m dôm ‘nu kră pơ lei đei kon pơ lei lui yom, iung soi: “Ơ yang... yang ple\nh, yang te\h pring vei kon pơ lei nhôn, rim bơ ngai erih xa ph^ tơ no\, hiôk hian. Ap^nh yang hri ăn kơ găr [a, hơ [o plei hơ kâu ‘lơ\ng, [um tih, ‘ne\ ăn kơ đo\k, kue\nh mât phă bơ\n mir ro\h nhôn… ơ yang”.

Đơ\ng ro\ng nơ\r soi đơ\ng kră pơ lei, bơ ngai Ca Yong pơ tơm mât lơ\m tơ drong et xa păng đa pơ gơ\r lơ\m 2 năr. Năr mă blu\ng, rim bơ ngai chă pơ đou ngôi găh tơ drong jang xa, pơ tho tơ [ôh ăn băl trong jang păng krao băl et ngôi tơ drô ge đơ\ng hnam kơ dih pai. Năr ‘nâu rim răih bơ ngai đơ\ng ‘lơ\p truh kră chă et xa hơ dai hiôk chơt, hơ ri, dơ dơ\k pơ đou ngôi tôch kơ măng… Lơ bơ ngai mă ‘nhuen kơ bro\k, [ich go\k hloi tơ\ rông.

Pơ gê năr mă 2, [rưch hơ dăh, phoăh pơ gê, đe tơ dăm chă chông ba dôm bơ ngai et ưh kơ ke\ bro\k, vih tơ\ hnam.. Vă tơ [ôh jơ hngâm đon bơ nê, u\nh hnam bơ ngai soai, rôp ie\r mă ưh ‘no\h nhu\ng mơ\ng kơ hnam tơ no\ đei ăn đe tơ dăm hlôi chông ba bơ ngai [ă, bơ ngai klo đe sư vih tơ\ hnam. Păng bơ\n kon kơ lap đei rôp ăn âu, đe tơ dăm hơ nhăk ba tơ\ rông dơ\ng, vă [uh xa, ngôi pơ chơt truh đ^ năr et soi…

Pơ gơ\r đang tơ drong “Et jur xa [a ‘nao”, kon pơ lei Ca Yong [e\nh jơ hngâm đon lui, hưch hanh mât lơ\m pơ yan jang mir ro\h ‘nao, hăm đon hơ me\ng gô jang xa đei io\k yoa kơ jăp, rim bơ ngai, rim hnam ph^ tơ to\ dơ no\ ‘lơ\ng, hiôk jơ nap.

Dang ei tơ drong erih xa đei lơ tơ drong tơ plih ‘nao bơih, bơ ngai Ca-Yong oei pơ gơ\r Et jur xa [a ‘nao, mă lei đei lơ tơ drong tơ plih ming lăp [iơ\ bơih, nhen ưh pă đei năm hơ ngoang sem bri brăh, mă loi j^ dôm kơ loăi sem bri kăp g^t kăl đei vei kơ jăp nhen bơ\n đo\k, bơ\n kue\nh ‘no\h. Tơ drong et xa ku\m ưh pă đei pơ gơ\r lơ năr nhen sơ\ bơih ‘năi. Mă lei, tơ drong hơ iă kơ pơ yan jang xa đei, pôm nơ\r [ơ\r đon ‘mêm băl, tơ gu\m băl jang xa vă tơ drong erih xa gơ\h ph^ tơ no\, hiôk jơ nap ‘no\h oei năng kăl hơ nơ\ng đe\ch.

            Dơ\ng: Chih