VOV4.Bahnar - Mư\h oe\i ‘lơp, bơngai M’nông ngăl pơlăp dôm tơdrong hơdăh ăn tơdrong er^h sa ăn kơ po vă hơdrin. Đe sư pơgơ\r soi tơbe\h ie\ vă hơvơ\h hơpơi hơpơi yang lăng tông nông gia, tơgu\m djru đe sư jang đe\i jơne\i păng pơkăp gô soi tơbe\h et t^h mư\h jang đe\i [lep nơ\r hơpơi ‘me\h.

Et sa bơnê kơ yang kơ bơngai M’nông đe\i pơgơ\r mư\h tơngla hlôi đe\i tôm rơvơn, tôm sơnăm hlôi pơkăp hơdrol, mu\k drăm sơđơ\ng, jơhngơ\m jăn pran jăng grăng akau hlo\h păng kăl đe\i kră pơlei dăh mă bơngai kră lơ\m u\nh hnam, kơtum kơto\ng drơ\ng nơ\r. ‘Nau tơdrong pơgơ\r soi tơbe\h t^h hlo\h kơ m^nh u\nh hnam păng rim bơngai lăp pơgơ\r m^nh ‘măng lơ\m chăl er^h.

            Đơ\ng pơgê hrôih, u\nh hnam ‘nho\ng Y’Thiu B.yă oe\i tơ\ Bản Đôn, tơring Krông Na, apu\ng Buôn Đôn, dêh char Dak Lăk to\k bo\k chă pơv^h pơvăn vă soi tơbe\h bơnê kơ yang. Hlo\h 10 sơnăm hơdrol, mư\h ‘nao io\k u\nh om, akăn ‘nho\ng hơnơ\ng j^ jăn, jang sa ư\h kơ le\ch, kơna u\nh hnam ‘nho\ng hlôi pơgơ\r soi tơbe\h hơvơ\h hơvơi hơpơi yang lăng tông nông gia ăn jơhngơ\m pran jăng grăng akau păng jang sa đe\i io\k yua kơ jăp, ‘nho\ng pơgơ\r et sa soi tơbe\h bơnê, pơm kiơ\ nơ\r pơkăp hăm yang.

Nhen hlôi pơma pơkăp hơdrol, tơdăh akăn ‘nho\ng pran jăng grăng akau păng mu\k drăm u\nh hnam đe\i [o#h le\i ‘nho\ng gô pơgơ\r soi tơbe\h hăm 1 to\ kơpô dăm păng 7 ge tơdrô. Lơ\m năr pơgơ\r Et sa bơnê kơ yang, u\nh hnam Y’Thiu B.yă hlôi pơm kiơ\ tôm tong:

Băng: “Năr au bơ\n pơgơ\r soi tơbe\h et sa bơnê kơ yang gô đang [ơ\t dau bơih, kơ yuơ bơ\n pơkăp lơ liơ ‘no\h bơ\n je\i pơm kiơ\ lơ lo\h. Đơ\ng dang au bơ\n pă đe\i hre nơ\r pơkăp hăm yang bơih, bơ\n hlôi ko\h sa kơpô dăm păng tơkang 7 to\ ge tơdrô bơih. Pơgơ\r đang et sa bơnê kơ yang ‘no\h lơ\m akau jăn măh phơk hiôk hian, đơ\ng dang au ba pă đe\i chă tơche\ng, tơtăm yă kiơ bơih. Hơpơi ăn u\nh hnam đơ\ng dang au tru\h ning nai kai ning mônh kơnh pran jăng grăng akau, jang sa roi năr roi đe\i [o#h hlo\h dơ\ng ”.

Hơdrol năr pơgơ\r et sa, ‘nho\ng Y’Thiu hlôi chă pơma dơnu\h hơlau hăm ‘nho\ng o\h, kơtum kơto\ng, pơjao tơdrong jang ăn rim bơngai lơ\m hnam. Găh kon xem vă pơgơ\r soi tơbeh et sa ‘no\h ‘nho\ng hlôi pơ pro\ ăn tôm bơih, ‘no\h 1 to\ kơpô dăm, 7 ge tơdrông.

Năr pơgơ\r, m^nh to\ ge tơdrô đe\i cho# [ơ\t tơnglơ\ng pơle hơvan to\k bo\k hnam. Pơgê hrôih, lăp ‘năr [rưch le\ch [re\ch loe\l kông ‘no\h mă pơgơ\r soi tơbeh bơih. Kơpô vă ko\h et sa ‘no\h hlôi cho# tơ\ gơ\ng ga [ơ\t cham đơ\ng gơmăng he\i bơih. {ok pơjau soi tơbe\h hơnhăk phe păng u\nh jre\nh năm tru\h tơ\ gơ\ng cho# kơpô, soi tơbe\h tơroi tơbăt ăn kơ yang, kơpô au ‘no\h u\nh hnam vă ko\h sa bơnê kơ yang. Lăp đang ‘no\h ko\h [u\h kơpô ‘no\h hloi. Đe sư io\k pham to\ se\t, io\k kơ\l kơpô păng blu păh ‘ma vă soi tơbe\h lơ\m hnam. Pă dôm yơ ‘no\h kăt chơ cho\h pai sakơ lơ\m et sa au. Vang năm et sa bơnê kơ yang, yă Me Mpưt, oe\i tơ\ Bản Đôn, tơring Krông Na, apu\ng Buôn Đôn tơbăt:

                        Băng:  “Bơ\n pơgơ\r soi tơbe\h et sa au vă u\nh hnam bơ\n đe\i yang lăng tông nông gia kơ jăp, ăn u\nh hnam pran jăng grăng akau, jang sa pu\n ai, kon hơ ‘lơ\p ho\k pơ hrăm tru\h tơ\p tru\h troch. ‘Nau m^nh tơdrong soi tơbe\h joăt joe kơ hơdre\ch hơdrung bơ\n kơ yuơ hăp đe\i đơ\ng sơ\ bơih.

            Lơ\m hnam, [ơ\t ge tơdrô hlôi tơ [e\nh đak, tơngla hnam chă pơ pro\ 7 pơnhan mơ\h ‘nao pai, 7 pơnhan ‘nhe\m kơpô. Krao hơvơn u\nh hnam oe\i tơ je# ge tơdrô.

‘Măng mă blu\ng [ok pơjau soi tơbe\h tơbăt ăn yang hơbang me\ [a\ yă [ok, yang kông yang đak, yang nak yang hrêl hơdrol. Nơ\r soi tơbe\h vă bơnê kơ yang hlôi tơpơng ăn u\nh hnam jang sa đe\i [o#h, jơhngơ\m jăn pran jăng grăng akau, kon hơ ‘lơ\p ho\k pơhra\m tru\h tơ\p tru\h troch. Păng hơpơi ‘me\h  vă đơ\ng dang e\i tru\h ning nai kai ning mônh kơnh u\nh hnam ling lang tơ [ơ\p pu\n ai, ling lang pran jăng grăng akau vă jang sa đe\ io\k yua kơ jăp, ato\k tơ iung mu\k drăm lơ\m u\nh hnam kơtang hlo\h dơ\ng.

Lăp đơ\ng ro\ng pơgơ\r tơm et sa bơnê kơ yang, [ok pơjau chă soi tơbe\h ăn tơngla hnam păng rim bơngai lơ\m u\nh hnam. Soi tơbe\h ăn jơhngơ\m pran jăng grăng akau kơ rim bơngai lơ\m u\nh hnam hăm m^nh to\ tơdrô kre\k păng 1 to\ ie\r ie\. Mo\ Me\ Quân, tơbăt hơdăh hlo\h dơ\ng găh tơdrong soi tơbe\h au:

            Băng: “Lăp đơ\ng ro\ng soi tơbe\h ăn tơngla hnam ‘no\h tru\h tơ\ me\ [a\, ‘nho\ng pơmai o\h lơ\m u\nh hnam je\i đe\i chă chă soi tơbe\h ăn mơ\n. Pơma atu\m pơ đ^ [ar păh găh [a\ găh me\ je\i đe\i chă soi tơbe\h ăn mơ\n. Chă soi tơbe\h lơ lau vă kơ bơ\n grăng akau, jang sa đe\i [o#h, chă soi tơbe\h pơđ^ vă hoe\i chă pơma d^h băl au to”.

            Lăp đơ\ng ro\ng chă soi tơbe\h đang, rim bơngai vang et jơnu\m đ^ đăng ge tơdrô hlôi chă cho# tơkang đang. Đơ\ng ro\ng ‘no\h đe sư chă sa pơ gia por, ‘nhe\m. Bơngai et tơdrô păng sa blu\ng a ‘no\h bơngai dro\ kăn ‘lo\ kră hlo\h lơ\m u\nh hnam. Tơmoi hơvơn je\i vang chă et đ^ đăng ge tơdrô au mơ\n nhen le\ vă tơpơng io\k tơdrong pu\n ai đơ\ng tơngla hnam …

            Tơdrong et sa bơnê kơ yang hre\i au oe\i ve\i răk hơnơ\ng tơ\ rim pơlei pơla kơ bơngai M’nông. Ư|h khan lăp hơdro# et sa bơnê kơ yang, chơt hơ iă ăn tơdrong er^h sa ph^ tơto\ dơno\ ‘lơ\ng dơ\ng kơ jăp, ‘nau oe\i jing jơ ‘năr chă tơ [ơ\p pơma dơnu\h d^h băl kơ ‘nho\ng o\h, kơtum kơto\ng, vang chă pơma dơnu\h tơbăt d6h băl trong jang sa hơ iă kơ u\nh hnam păng rong ‘me kon hơ ‘lơ\p gơ\h găt băt ‘mêm kơ eng d^h băl.

Bơngai ch^h:        H’Thi

Tơblơ\ nơ\r:           Amazưt