VOV4.Bahnar - Đơ̆ng kră xơ̆, bơngai Êđê hlôi đei minh khôi juăt ‘lơ̆ng hơ iă, noh jing tơdrong tơguăt đơ̆ng 2 pơlei pơla, 2 unh hnam, ‘nhŏng pơmai oh, 2 ‘nu boăl, tơmŏm mĕ kon ‘nâu nai hia... Tơdrong erih ‘nao dang ei, bơngai Êđê dar deh xut hŭt lê̆ dôm khôi juăt kơtul chơdư mă lei um ai ‘lơ̆ng rŏ lơ̆m khôi tơmŏm duh oei đei răk vei truh dang ei. Tơdrong tơmŏm ưh adrô̆ pơm ăn kon bơngai tơguăt hloh, mă oei tơgop pơjing tơdrong tơguăt tơguăl tơpôl pơlei pơla.

Kiơ̆ khôi bơngai Ê Đê, bơngai drŏnglo ataih đơ̆ng mĕ ƀă iŏk hơkăn păng erih găh hnam hơkăn. Đei bơngai iŏk hơkăn tơ̆ pơlei ataih noh tơmŏm mĕ kon hăm bơngai oei atŭm pơlei hăm hơkăn păng atŭm kơtum hăm po. Adrol kơ tơmŏm noh athei apinh mĕ ƀă, mih ma 2 păh găh hơkăn hăm drơ̆ng lăp ăn tơmŏm hăm unh hnam mă po hlôi rơih dăh mă ưh ? Dăh mă găh unh hnam hơkăn gô rơih ăn bơngai tơdăm noh minh unh hnam mă yơ vă tơmŏm mĕ kon. Et tơmŏm đei pơgơ̆r tơ̆ 2 păh unh hnam mĕ ƀă mŏm, đei tơdrong bơ̆ng pang đơ̆ng dôm bơngai mă kon pơlei lui ngeh lơ̆m kơtum kơtŏng, mih ma păng kon pơlei kueng ƀôt. Unh hnam ngê̆ nhơ̆n Aê H’Nhem, oei tơ̆ pơlei Ea Sut, thĭ trâ̆n Ea Pôč, apŭng Chư̆ M’Gar, dêh char Dak Lak hlôi tơmŏm hăm 2 ‘nu kon drŏnglo đơ̆ng tơring nai truh ăn tơbăt : “Ăh et tơmŏm noh mih ma găh hơkăn gô năm truh hnam mă bơngai drŏnglo tơmŏm. Mĕ ƀă hơkăn, bơngai đe lui yom lơ̆m kơtum kơtŏng pơma pơđơ̆k vă tơbăt ăn kơ kon pơtơm tơmŏm athei băt xơnong kơ po nhen: - Dang ei hlôi tơmŏm mĕ kon, chu nơ̆r, vei rong. Ning mônh kơnh kon athei lăng mĕ nhen tơm a hla chă dơnơm ‘long jri, lăng nhen kơ yơ̆p ‘long hra. Mưh ưh lăng mĕ ƀă bơih, ưh đei vei rong bơih noh gô ƀơm phak hrŭ thoi yơ?”.

Tơmam mă mĕ ƀă hơkăn axong ăn unh hnam bơngai đei iŏk pơm kon rong noh: minh blăh khăn tanh pŭ hơ ioh (băn ƀă), minh blăh ao, minh pôm pơnhan kong (mtil) pơtih ăn pơnhan ‘măn đak toh mĕ, minh tơm xik. Oei bơngai kon axong ăn mĕ ƀă rong noh minh blăh khăn tanh, kiơ̆ kơ tơdrong kĕ đei kơ unh hnam noh xoi tơbeh hăm ‘nhŭng iĕ dăh mă tih ăn mĕ ƀă rong.

Unh hnam iŏk kon mŏm, mưh kĕ đei noh xơng drơ̆ng kon ‘nao tơmŏm noh pơdreh chĭng chêng, hơmet chô̆ xik tơm, hơvơn kơtum kơtŏng ‘nhŏng oh et xa vă tơroi ăn kon pơlei păng yă ƀok dơnơm băt. Mĕ ƀă ‘nao đei xơnong vei lăng kon ƀơ̆t jĭ pơlŏ, pơtho kon hơ ioh ‘nao tơmŏm rơchăm lơ̆m tơdrong erih unh om păng hăm pơlei pơla. Tơdrong tơmŏm âu noh dơnưp ‘lơ̆ng. Kơlih ƀok kon drŏnglo ăh iŏk hơkăn, ataih đơ̆ng mĕ ƀă kơtoh, ưh đei mĕ ƀă kơtơh oei tơjê̆ noh athei đei ‘nhŏng oh tơjê̆ vă pơtho akhan. Ngê̆ nhơ̆n Aê H’Nhem ăn tơbăt dơ̆ng: “Kiơ̆ khôi juăt kơ bơngai Êđê, bơngai kon mŏm gô ưh gơh hưch dăh mă oei kơ bu lơ̆m unh hnam mă po pơjing mĕ ƀă. Mưh pơm yoch noh ƀơm phak hrŭ tôch kơtang păng ƀơm tơpuh lĕch đơ̆ng pơlei. Mă ƀar, mă đei mĕ ƀă tơmŏm ‘nao mă lei duh athei vei lăng mĕ ƀă kơtơh kơ po”

Kiơ̆ khôi juăt Êđê, ăh tơmŏm mĕ kon bơih, dang đe xư jing bơngai klak klơm lơ̆m unh hnam, kơtum kơtŏng păng jing minh ‘nu bơngai lơ̆m tơpôl pơlei pơla, noh đe xư athei đei xơnong vei lăng; tơgŭm dih băl, vang glơng rim tơdrong tơnap, tơdrong xô̆ hăm dih băl ; ưh gơh pơm tơdrong kơnê̆ hăm dih băl, mưh ưh noh hô ƀơm phak hrŭ... Amĭ Phun (H’Nui Niê) oei tơ̆ pơlei Ea Sut, thĭ trâ̆n Ea Pôč, apŭng Chư̆ Mgar, dêh char Dak Lak ăn tơbăt: “Tơdrong tơmŏm mĕ kon tơgŭm ăn bơngai kon tơguăt tơjê̆ hloh. Ăh jĭ pơlŏ trŏ tơngiĕt ưh đei hlăm noh ưh kăl mĕ ƀă kơtơh đơ̆ng ataih năm truh vei lăng. Lơ̆m tơdrong jang kơ unh hnam noh kon mŏm tơgŭm dăp đon mưh kĕ đei. Ƀok mai dăh mă ŏng kơ unh hnam ‘nao tơmŏm noh ba duh athei jang đang xơnong po. Ăh mĕ kră, jĭ pơlŏ, kon rong duh athei truh vei lăng nhen dôm bơngai kon kơtơh vei lăng mĕ ; mưh lơ̆m hnam đei tơdrong, adrô̆ kăl rim bơngai krao noh inh năm truh jang. Inh ƀôh tơdrong mă âu noh kăp gĭt kơlih đei thêm bơngai ƀă, bơngai mĕ, atŭm tơgŭm dih băl lơ̆m tơdrong erih”

Tơdrong tơmŏm mĕ kon đei pơkăp hơdăh lơ̆m khôi juăt kơ bơngai Êđê, jing minh khôi juăt ‘lơ̆ng rŏ, minh um ai joh ayŏ kăp gĭt, tơƀôh đon bơnôh dơnưp ‘lơ̆ng, tơguăt tơguăl, tơgŭm dih băl yak hloh rim tơnap tap vă pơjing pơlei pơla roi năr roi phĭ tơtŏ dơnŏ ‘lơ̆ng, jơnap xô̆ xôn.

Lan chih păng pơre nơ̆r