VOV4.Bahnar – Hăm khôi lui “tơmam drăm yang hơpang”, bơngai Jarai akhan, “Yang Ia” jing yang pơjing đak noh rim xơnăm truh ăh blu\ng xơnăm ‘nao dăh mă ăh blu\ng pơyan ‘mi, kon pơlei pơgơ\r et xoi hơdra#m đak. ‘Nâu jing minh khôi juăt jue tơbang tơdrong ‘lơ\ng ro\ joh ayo\ kon pơlei Jarai tơ\ Tây Nguyên.

Hăm bơngai Jarai, hơdra#m đak ưh adro# jing anih vă văk đak xo\ nhă, mă oei jing anih ako\m tơroi tơbăt kơ kon pơlei. Ăh pơgê, drăkăn ako\m năm văk đak, đe xư tơroi dih băl găh dôm tơdrong đei lơ\m unh hnam, lơ\m tơring mă đe xư erih jang xa đang kơ noh vih tơroi ăn kơ bơngai nai lơ\m unh hnam.

Kră pơlei Rơ Chăm Hum, pơlei Kép, xăh Ia Phí, apu\ng Chư Păh (Gia Lai) tơroi: bơngai Jarai đei 2 kơloăi hơdra#m đak. Tơ\ tơring teh tơmăn, bơngai Jarai rơih tơring vă pơjing pơlei ăh jih đak krong đang kơ noh chă minh anih xơđơ\ng vă pơjing hơdra#m đak xo\ nhă ăn pơlei pơla. Oei tơ\ dôm tơring kông, đe xư rơih minh anih đei đak mo\ng ro đơ\ng kông jur tơ\ hơla, ‘măn đing pơro đak hăm phat, đak đơ\ng tơm tu ro kiơ\ đing phat noh kon pơlei gơh xo\ nhă.

Vă vei răk um ai joh ayo\ ‘lơ\ng ro\ âu, ‘nao âu, Anih vei lăng kon pơlei apu\ng Ia Pa, Gia Lai pơgơ\r hơmet hơto\k tơdrong et xoi hơdra#m đak kơ bơngai Jarai tơ\ pơlei Biah (xăh Ia Tul) hăm tơdrong vang ako\m đơ\ng lơ kon pơlei păng rim pơlei pơla tăp dăr. Et xoi hơdra#m đak jing ‘măng vă kon pơlei đei xơnong vei rơgoh hơdra#m đak, hơmet pơ ‘lơ\ng đing pơro đak vă kơ hiôk, hơdruh tơdăm lơ\m pơlei đei axong năm koh phat, pơle vă pơm gơ\ng pơro\ ăn tơdrong et xoi.

Et xoi hơdra#m đak đei pơgơ\r ăh cham teh ataih đơ\ng hơdra#m đak kơ pơlei Biah pơhlom 200m. Đơ\ng ro\ng kơ noh et xơng đak păng tơmam plang ăn kơ yang hơpang ăh hơdra#m đak tơ\ jih đak krong Tul. Tơmam xoi hơdra#m đak đei 1 pôm nhu\ng, 2 to\ ier păng 5 to\ drăm xik. Tơ\ cham teh xoi tơbeh, đak đei văk đơ\ng hơdra#m mong ăh go\ kong tih; găh ro\ng noh 5 to\ drăm xih cho# ăh jrăng phat [u\ tơ\ teh. Kon pơlei ako\m pơgiơ\ng unh [uh nhu\ng, kăt io\k kơ\l, kie\ng, to\ xe\t ‘nhe\m păng klak klơm tăh lơ\m kơxêng tih tơje# hăm drăm xih mă blu\ng. 2 to\ ier [uh đang ‘măn ăh 2 to\ drăm xik mă hơtuch đ^ đăng. Et xoi ưh gơh kơ[ah hơgơ\r tih păng hơmru\k ching chêng.  

{ok Ksor Neo bơngai che\p hơgơ\r tơm lơ\m xoi hơdra#m đak ăn tơbăt: Bơngai Jarai nhôn lui yang hơpang duh đei đon bơnôh nhen kon bơngai, duh băt he\cl xơ ‘ngon, gơh h^l hơreh. Plang ăn kơ yang lơ tơmam drăm hăm đon bơnôh ku\p jom noh gô đei yang hơpang tơgu\m pring vei. Yuơ noh, adrol kơ năr pơgơ\r et xoi hơdra#m đak, lơ\m pơlei ưh đei bu năm jang mir mă oei tơ\ hnam ako\m hơpuih pơ ‘nguiah, choh chong trong glung păng pơ ‘nguaih hơdra#m đak mă rơgoh. Khul tơdăm noh năm chă ‘long unh, koh phat vă hơmet pơgiơ\ng jơmu\l unh, prung por.. ‘măn xoi tơbeh.

Truh jơ xoi, [ok Rô Ngớt hăm xơnong pơjâu xoi, hru\k hơbe\n ao kơ bơngai Jarai dơ\ng tơ\ anăp go\ đak tih, drang măt găh hơdra#m đak vă chă xơkat. Hơmru\k ching chêng [ơ\t dâu pơtơm ang jơva pơm ăn nơ\r xơkat tơpăr truh hăm yang hơpang. Đ^ [ai xoi tơbeh, pơjâu to\ng minh pơnhan đak tuh ăh ge tơdrô mă blu\ng ăh anih ‘măn kơmơ\m ‘nhe\m nhu\ng păng tơmam xoi tơbeh, đơ\ng ro\ng noh pơtơm pơma nơ\r xơkat. Đe kră pơlei pơtoi tôn chêng, hơtu\t hơgơ\r ang jơva. {ok pơjâu xơkat 3 ‘măng to\ng đak tuh ăh 5 to\ ge tơdrô.

 Đơ\ng ro\ng kơ xoi tơbeh đang, [ok pơjâu jôr đơ\ng ge tơdrô minh pơnhan tơdrô tih păng io\k minh [ar kơto\l ‘nhe\m nhu\ng lơ\m kơxêng xoi tơbeh tăh lơ\m pơnhan. {ok pơjâu yak hơdrol, 2 păh ti che\p tơmam plang noh atu\m hăm bơngai tơgu\m păng minh ‘nu drăkăn ‘lo\ xơnăm năm tơ\ hơdra#m đak tơjih đak krong Tul, kiơ\ đơ\ng ro\ng noh kon pơlei atu\m hăm tơmoi hơvơn truh.  

 Truh tơ\ hơdra#m đak, [ok pơjâu Rô Ngớt dang dơ\ng xơkat, pơtoi kơ noh tơ oei tuh pơnhan tơdrô păng tơmam xoi tơ\ đak krong hăm tơdrong pơkăp plang ăn kơ Yang đak. Pơtôch xoi tơbeh, pơjâu păng kon pơlei atu\m hăm tơmoi chôt vih ăh cham pơgơ\r xoi mă blu\ng vă atu\m chă et xa.

 Kiơ\ khôi bơngai Jarai, đak jing xơnong kăp g^t lơ\m tơdrong erih. Ưh đei đak noh ưh ke\ erih. Ăh pơjing pơlei, bơngai Jarai hơnơ\ng rơih anih tơje# đak krong đak glung vă đei lơ đak rong ‘me tơdrong erih jang xa. Rim pơlei Jarai hơnơ\ng đei minh hơdra#m đak adro#. ‘Nâu duh jing anih mă rim bơngai tơjra#m băl đơ\ng ro\ng minh năr jang hrat, chă tơroi dih băl dôm tơdrong xo# tơdrong he\l xơ ‘ngon. Kră pơlei duh jing bơngai pơgơ\r xoi tơbeh Rô Ngớt ăn tơbăt: Et xoi kơ hơdra#m đak kơ bơngai Jarai (nơ\r Jarai krao Tring Prin Ia) hơnơ\ng đei pơgơ\r ăh blu\ng xơnăm ‘nao dăh mă ăh blu\ng pơyan ‘mi vă pôk bơnê kơ Yang đak, apinh Yang pring vei, tơgu\m ăn kon pơlei gơh grăng pran, axong ăn ‘mi kial xơđơ\ng, jang xa đei yua, kon char kơmar lơ\m pơlei adoi ‘lơ\ng, ưh đei pơrang j^ truh

{ok Nay Nan – {^ thư chi [o# thôn Biah, xăh Ia Tul, apu\ng Ia Pa, dêh char  Gia Lai ăn tơbăt, et xoi hơdra#m đak athei đei pơgơ\r kăp g^t, graxia, noh tơdrong hơmet duh athei tơnăp. Kră pơlei pơgơ\r ho\k hôp kon pơlei, hơvơn rim unh hnam tơgop 1 kơlong phe dăh mă 20.000 hlj vă pai tơdrô xoi kơ yang păng răt tơmam xoi. Oei lơ\m năr pơgơ\r et xa, rim unh hnam truh ako\m hơnơ\ng pu\ ‘nhăk tơdrô ge kơ hnam po vă hơko\m atu\m et xa. “Lơ xơnăm jang xa đei yua, tơdrong erih kon pơlei jơnap [iơ\ noh ‘ngoaih kơ tơdrô, ‘nhe\m xoi tơbeh, mih ma duch nă chă [uh bơ\n nhu\ng, ier păng ‘nhăk tơdrô ge truh vă tơdrong et xa roi xo# hloh” – [ok Nay Nan ăn tơbăt thoi noh.

Lan chih păng rapor