VOV4.Bahnar - Get đak ư\h kơ lai yơ tơ ple\h hăm tơdrong er^h sa kơ bơngai Bahnar oei tơ\ pơlei tơm Kon Tum, dêh char Kon Tum. Get đak au kon pơlei chă so\ đak, tăh chao dăh mă mong răk hơdre\ch ‘long pơtăm; get đak ie\ kăt pơm chơ ‘mo\ng so\ ‘nhot, to\ng tơdrô dăh mă chă cho# kơ grop [ar pêng to\ pơm pơro\ cho# tơ\ hơnăp ‘măng hnam … Jing tơmam yoa joăt joe, get đak ling lang tơklep hăm er^h sa păng hlôi jing tơdrong joăt joe kơ d^h ‘lơ\ng hơ iă kơ kon pơlei tơring Tây Nguyên.

Kon pơlei kơ pơlei Jơdri io\k get đak chă so\ đak

Lăp hyưp kơ sơ\ nhôn năm tru\h tơ\ pơlei Kon Jơdri, tơring Đak Rơ Wa, pơlei tơm Kon Tum ‘no\h kon pơlei jei ‘nao bro\k đơ\ng jang. Hlôi jing tơdrong joăt, lơ đe dro\ kăn drong năm tơ\ hơdrơ\m đak chă ôp jơ\ng ti đơ\ng no\h so\ đak pu\ bro\k tơ\ hnam vă chă pai sa.

Yă Y Mai oei tơ\ pơlei Kon Jơdri tơbăt: Get đak au jing tơdrong io\k yua rim năr kơ kon pơlei Bahnar tơ\ au. Get đak au vă so\ đak, tăh chao mư\h năm jang tơ\ mir; vă chă pơm bơ\n t^ng n^ng au to dơ\ng … Mă đơ\ng dang ei hui gan io\k yua, mă lei m^nh [ar u\nh hnam yua get đak chă hơnhăk đak năm tơ\ mir, chă tu\h mong tơdrô, hơlăk et sa ăn tơmoi, vă kơ ‘lơ\ng.

Sơ\ bơngai Bahnar lăp m^nh păh jang mir đe\ch. Lăp đơ\ng ro\ng jơmu\l pơtăm [a hơ [o mir kông, lơ\m dang khei 5, ‘no\h kon pơlei chă pơtăm bơ\n tôl, plui.

Đơ\ng hơlau kon pơlei hlôi răk rơ\ih dôm hơdre\ch tôl, plui ‘lơ\ng vă pơm hơdre\ch chă pơtăm ăn pơyan đơ\ng ro\ng. Lăp jơmu\l [a đang ‘no\h kon pơlei chă pơtăm tôl, plui. Ư|h kơ kăl chă prôi bơ\n pho\ng, tu\h bơ\n mơ\r mă lei dơnơm tôl, plui blu\h vơ\ jing ‘lơ\ng đe\ch. Tru\h khei 11-12, plei plui kră ‘no\h kon pơlei phe\ pu\ v^h tơ\ hnam. Vă đei get đak ‘lơ\ng, kăl tơhiong lơ năr păng tôch hơlen ‘mơ\i mă đei.

Get đak hăm pơ o pơjing đei t^ng n^ng chă reh

{ok A Mơ oei tơ\ pơlei Kon Jơdri tơeroi: Lăp đơ\ng ro\ng phe\, ‘no\h io\k sa\ng koer [ơ\r đak, tơdrong chă koer au tôch hơlen ‘mơ\i mă gơ\h ‘lơ\ng, tơdăh ư\h kơ hăp hong. Đei bơngai oei chă chrơ\ pơ ro\ tơ\ get đak dơ\ng. Vă get đak le\nh ‘lơ\ng ‘no\h io\k get đak au sơ\k tơ\ to\ dăh mă trông tơ\ hơdrông dôm năr đơ\ng no\h mă pơ ‘ngơ\m lơ\m trôk đơ\ng 10 tru\h 15 năr vă sơ\l đak ôm, đơ\ng no\h kon pơlei mă io\k chă so\ đak kơlo\ng rơgo\h.

Kiơ\ đơ\ng ro\ng ‘no\h dơ\ng, kon pơlei phe\ tăh plei Ngeng lơ\m get đak au păng pơ ‘ngơ\m lơ\m trôk 2 gie\ng dơ\ng, đơ\ng no\h mă so\ đak kơlo\ng rơgo\h. Plei Ngeng au vă pơm ăn get đak [ônh kơsa\h păng rơgo\h. Đơ\ng no\h io\k get đak au sơ\k tơ\ to\ đơ\ng 2-3 năr. Tơdrong chă sơ\k tơ\ to\, tơ\ hơdrông hnam păng pơ ‘ngơ\m lơ\m trôk vă kơ get đak kơ jăp hoei kơmot sa. Tơdăh io\k yua kơ chăng lei et đak hăp kơ jăp đơ\ng 3 tru\h 4 sơnăm hloi.

Sơ\ lơ\m hnam bơngai Bahnar đei dôm j^t to\ get đak vă chă so\ nhă kơ ‘năr; dôm get kro đei hơtol, ming tơ\ hơdrông răk hyă. Hmă hmă kon pơlei ngăl io\k yua get kơ\t, get lăih ứ\h kơ gan vă.

Get đak đei kon pơlei io\k yua rim năr, hơnhăk get đak năm jang tơ\ mir, tăh chao che\p ba jang mir na ...

Get đak jei đei kon pơlei kăt pơm chơ hmo\k to\ng đak, pơm chơ ‘mo\ng so\ ‘nhot au to hloi .... Sơ\, tơdrong jang mă blu\ng kơ đe dro\ kăn lăp đơ\ng ro\ng iung đơ\ng tep ‘no\h io\k get đak đ^ tăh lơ\m reo năm so\ đak hơnhăk v^h pai por ‘nhot păng che\p đak năm jang tơ\ mir.

Kiơ\ đơ\ng kon pơlei, đak lơ\m get đak hăp pha hăm đak lơ\m get chai au to. Đak so\ lơ\m get đak mư\h nhă hăp rơngơp, mă đơ\ng ‘năr to\ ră mă lei hăp oei rơngơp đe\ch kơ yuơ kơđo\h get đak hơ[ơ\l kơna tôch lăp hăm che\p ba jang mir. Lăp đơ\ng ro\ng jang gle\h hrat mư\h nhă đak get au nhen le\ pơm ăn jơhngơ\m bơ\n đei jơhngơ\m hlo\h dơ\ng.

Jei kiơ\ kơ [ok A Mơ, get đak jei mong tơnôr vă chă ăn tơmoi huch dăh mă vă chă soi tơbe\h et jur kơ de\h, jơmu\l pơtăm [a hơ [o, et sa mo\k to\k kung … ‘Ngoăih kơ ‘no\h get đak oei chă mong răk hơdre\ch [a, rơngau rơnga, tôl, plui.  Đei ‘măng get đak hlo#h ‘no\h io\k pơm meo vă tơpu\h re\ch, pơm tơmam pơm ngôi ăn đe hơ io\h …

M^nh lơ\m dôm tơdrong hơ iă mă hui bơngai băt ‘no\h sơ\, m^nh [ar ‘nu dro\ kăn Bahnar lăp đơ\ng ro\ng hơnhơl, io\k get đak chă do\ng ‘nglơ ‘nglan tơ\ klak dang lơ\m 1 gie\ng gô tơgu\m ăn jơhngơ\m pran jăng grăng ‘lơ\ng. Ro\ năng kơ yuơ lơ lo\h kơna get đak jing tơdrong io\k yua g^t kăl, tơklep kơ jăp hăm tơdrong er^h sa kơ kon pơlei Bahnar đơ\ng sơ\ tru\h dang ei.

Hrei au, atu\m hăm ato\k tơ iung cho\h jang sa hle, kon bơngai hlôi pơjing đei rim tơmam drăm hăm tơmam anai đei tôm tong, kơ yuơ lơ lo\h kon pơlei hui io\k yua get đak. Mă đơ\ng lơ lo\h ră, hăm tơdrong joăt joe ‘lơ\ng hơ iă đơ\ng sơ\, get đak oei gei hơnơ\ng lơ\m tơdrong er^h sa kơ kon pơlei bơngai Bhanar đe\ch.

Thùy Hương – {a\o kon tum - Diệu Hà kơpi io\k

Tơblơ\ nơ\r: Amazưt