VOV4.Bahnar - Lơ\m tơdrong erih kon pơlei M’Nông, Ê-đê, Jarai... tơ\ Đăk Lăk, Gia Lai duh oei răk vei đei dôm bơbu\ng hnam kơjung kơ kon kông po, noh tơ\ dôm pơlei pơla kơ bơngai K’Ho, Mạ (Lâm Đồng), hnam kơjung pă đei oei păng roi năr roi pă [ôh lơ\m tơdrong erih pơlei pơla. ‘Nâu jing minh tơdrong pơngơ\t kơ đon đơ\ng dôm bơngai dăp đon dăp bơnôh hăm joh ayo\ kră xơ\ juăt jue. 

Đơ\ng kră xơ\, rim xơnăm bơngai K’ho tơ\ Lâm Đồng adoi pơgơ\r khôi lêh ako\m juăt jue nhen khôi et rei pơtăm [a, et ôp jơ\ng kơpô, et krao hơnăn ăn kơpô... truh tơ\ dôm khôi juăt jue kăp g^t nhen Et xo\ng [a ‘nao (“nhô lir bong”), et xa kơpô (“nhô sa rơpu”). Lơ\m khôi et xa yơ duh ưh gơh kơ[ah jơva ch^ng chêng, jơva hơgơ\r lơ\m hnam kơjung juăt jue.

‘Nâu jing um ai ‘lơ\ng ro\ hơ ‘nhăk tơdrong xo# truh hăm pơlei pơla, mă lei dôm tơdrong âu to\k bo\k oei [ơm hiơt hiong.

Lơ đe kră chă tơroi: adrol ki, tơdrong erih oei lơ tơnap tap, hrat hr^n, kơ[ah tôm tơdrong, ‘meh pơgơ\r minh tơdrong et xa tih nhen et xa kơpô “nhô sa rơpu” ưh đei [ônh ôh, tơ ‘ngla hnam athei mong, hơko\m tôm tơmam drăm đơ\ng minh xơnăm adrol ki (đơ\ng kơpô, dôm j^t tơm xik, phe... vă jong ăn tơmoi), kơlih khei năr pơgơ\r et xa âu hơnơ\ng pơdui đunh lơ\m minh khei.

Nge# nhơ\n ch^ng chêng K’Brel tơ\ thôn Kròt Dờng, xăh Bảo Thuận, apu\ng Di Linh, dêh char Lâm Đồng pơngơ\t: atu\m hăm tơdrong hiơt hiong kơ minh [ar khôi juăt, noh hnam kơjung kơ bơngai K’ho duh pă đei [ôh oei. Hnam kơjung bơngai K’Ho jing anih grasia mă yang hri hơnơ\ng dăng oei. Yuơ noh, tơdrong pơgơ\r dôm khôi juăt lơ\m hnam kơjing hơnơ\ng tơbang đei tơdrong tơgăl jom păng grasia. Jơva hơgơ\r, jơva ch^ng chêng ang bang brông bro\ng mă hnam man ưh ke\ đei nhen ôh. Nge# nhơ\n ch^ng chêng K’Brel tơroi: “Hnam kơjung xơ\ ki đei lơ hnưr bơngai atu\m erih, tơguăt dih băl. Dang ei, yuơ lơ tơdrong tơre\k đơ\ng tơpôl noh hnam kơjung roi năr roi hiong. Joh ayo\ juăt jue hnam kơjung gô hiơt hiong pơgoh. Dang ei, ‘meh tôn ch^ng chêng hăm dôm hnam man nhen dang ei, jơva ch^ng chêng mơ\ng ưh đei rơnhang nhen xơ\ ôh. Joh ayo\ juăt jue kon kông po roi năr roi hiơt hiong. Noh, dang ei inh ‘meh hơmet ming joh ayo\ juăt jue kră xơ\ kơ kon pơlei kiơ\ tơchơ\t tơle\ch đơ\ng Đảng, teh đak noh athei vei răk tơ[ăk mong joh ayo\ juăt jue”.

Oei hăm Dacha Vũ Bảo tơ\ thôn Đồng Đò, xăh Tân Nghĩa, apu\ng Di Linh, dêh char Lâm Đồng jing minh lơ\m dôm hnưr mơlôh hăt hot vang jang găh joh ayo\ ch^ng chêng. Dang ei xư atu\m hăm minh [ar nge# nhơ\n lơ\m tơring hăt hot pơtho tôn ch^ng chêng ăn 24 tơdăm hơ ioh ie\ tơ\ tơring yuơ apu\ng pơgơ\r. Xư akhan: Hnam kơjung pă đei oei jing minh tơdrong hiong tih tên hăm bơngai K’Ho.

Adrol ki, rim xơnăm tơ\ dôm pơlei pơla kơ bơngai K’Ho hơnơ\ng pơgơ\r et xoi juăt jue păng duh đơ\ng noh mă khul tơdăm adoi băt tôn ch^ng chêng, hơxuang buang buây. Lơ\m dôm năr pơgơ\r et xa, mă hăt noh et xa tih, kon pơlei ưh adro# đei mơ\ng jơva ch^ng chêng, hri tơtơl băl đơ\ng khul kloh kle\ch găh tơdra hri hơnhông, dôm tơdra hơxuang (tam ya), mă oei đei xa dôm tơmam xa juăt jue kơ bơngai kon kông dơ\ng...”, Dacha Vũ Bảo tơroi: “Kiơ\ tơdrong hơto\k tơ iung kơ erih mu\k drăm, dang ei kon pơlei ưh gan tơroi truh pơm hnam kơjung. Mă lei, kiơ\ kơ inh hnam kơjung juăt jue kơ kon pơlei po athei xơkơ\t hơdăh, hăp đei minh anih kăp g^t jing anih vă ako\m tôn ch^ng chêng, unh hnam đei tơdrong kăl kiơ hya. Tơdrong pơtho tôn ch^ng chêng, hri hơnhông dăh mă pơđăp tơdrong pơm jang kơ unh hnam, kơtum kơto\ng adoi pơgơ\r tơ\ hnam kơjung dăh mă pơdơh pơdeo ăh ‘năr dơ\ng đơ\ng ro\ng kơ jơ jang hrat noh pơdei lơ\m hnam kơjun gadoi hiôk mơ\n. Đơ\ng noh pơm hơto\k đon pran lơ\m pơm jang, hơto\k pơ ‘lơ\ng ăn tơdrong erih”.

Khul hnam man kơjung tăl noh guăng ‘lơ\ng, đei tôm tơmam yua, kơjăp yua đunh xơnăm, tro\ hăm tơdrong erih ‘nao dang ei, mă lei tơ\ âu tơ\ nai đei dôm bơngai băt ‘mêm kơ joh ayo\ kon kông duh oei ‘mêm, [ôh hiơt hiong minh yă kiơ noh [ơ\t pă đei oei [ôh hnam kơjung juăt jue hăm ‘long gơ\ng kơjung ti ti păng đei pơro\ [enh um âu to tơ\ dôm pơlei pơla bơngai K’Ho, Mạ. Dôm jơmu\l unh hơko\m ăh kơmăng, [ơ\r hri tơtơl tam pla, pơnđik pơnring, hri hơ ‘mon Ka Plôm Kon Yồi... vang vơch, hăm dôm tơdra hơxuang, jơva ch^ng chêng, xik tơm... hlôi đei hrơ hrau dih băl dang ei pă đei oei. Mă hăm tơdrong erih ‘nao đei lơ tơdrong tơplih đơ\ng mu\k drăm truh đon bơnôh kiơ\ trong ‘nao, mă lei ưh kơx^ yuơ noh mă hiơt le# dôm kơjă kăp g^t kơ khôi juăt ‘lơ\ng ro\ đơ\ng kră xơ\ pơxư\ ăn kơ kon pơlei po, noh athei vei răk tơ[ăk mong hnam kơjung juăt jue lơ\m khei năr tơpôl hơto\k tơ iung dang ei.

Lan chih păng rapor