VOV4.Bahnar -J^ m^nh lơ\m dôm an^h vei lăng jơ hngơ\m jăn blu\ng a ăn kon pơ lei tơ ring mơ mat tat, khei ‘năr âu ki hnam pơ gang đa khoa apu\ng Dak G’Long, de#h char Dak Nông ư\h kơ đei pơ dơ\h dôm tơ drong hơ drin lơ\m tơ drong jang vei lăng jơ hngơ\m jăn bơ ngai j^. Hnam pơ gang ku\m ako\m răt ‘nao lơ tơ mam drăm kơ măy kơ mo\k pơ gang, hơ to\k ‘lơ\ng tơ drong pơ v^h pơ văn khăm hơ met j^, pơm lăp hăm tơ drong ‘me\h vă vei lăng jơ hngơ\m jăn ăn kon pơ lei.

Hnam pơ gang đa khoa apu\ng Dak G'Long đei pơ jing sơ năm 2006. Đơ\ng ro\ng 1 khei ‘năr tơ mơ\t bơ\ jang, tru\h dang ei an^h jang păng tơ mam drăm kơ măy kơ mo\k ư\h kơ pơ dơ\h đei hơ to\k găh kơ so# tru\h tơ drong ‘lơ\ng. Tơ drong vei sơ đơ\ng tơ mam drăm joăt jang đei tơ drong jang g^t kăl lơ\m tơ drong jang vei rơ go\h, pơ lôch pơ rang ku\m nhen tơ drong jang khăm hơ met j^ tơ\ hnam pơ gang. Hrei ‘nâu, hnam pơ gang hlôi tơ le\ch jang thim lơ tơ mam drăm ăn kơ rim khoa joăt jang. Hơ dai hăm ‘no\h, an^h jang ku\m đ^ jơ hngơ\m lăng kăl tru\h jơ hngơ\m đon bơ\ jang păng hlo#h vao joăt jang đơ\ng kang [o# bơ ngai jang.

{ak si Nguyễn Thọ Cảnh- Pho\ kơ dră vei lăng hnam pơ gang đa khoa apu\ng Dak G'Long, tơ roi: “ Tru\h khei ‘năr âu hăm khu\l [ak si mơ lo#h tơ\ rim chuyên khoa đei jơ hngơ\m đon hơ drin hăm hnam pơ gang, lơ\m khei ‘năr âu ki tơ\ hnam pơ gang ku\m hlôi đei 1,2 tơ drong pơ v^h pơ văn tôch kơ hơ iă, păng rim bơ ngai jang păng bơ ngai răih hơ met j^ tru\h dang ei hlôi tôm, lơ\m khei ‘năr tru\h tơ le\ch jang đei tơ drong pơ v^h pơ văn găh ki thuơ\t, hơ to\k ‘lơ\ng tơ drong gơ\h răih hơ met j^ tơ\ hnam pơ gang đa khoa”

Hnam pơ gang dang ei đei 64 to\ giơng ăn bơ ngai j^ [^ch, 55 ‘nu kang [o# jang pơ gang. Yua kơ tơ drong mơ mat tat găh tơ mam drăm păng bơ ngai jang kơ na khu\l jang kang [o#, bơ ngai jang athei bơ\ jang đ^ jơ hngơ\m vă pơm lăp hăm tơ drong ‘me\h vă khăm hơ met j^ pơ yua ăn bơ ngai j^. Rim đe [ak si, bơ ngai jang pơ gang kơ hnam pơ gang ling lang sơng io\k rim bơ ngai năm khăm păng hơ met, mă loi ‘no\h j^ dôm bơ ngai te\h đak tơ gu\m nhen: u\nh hnam dơ nu\h hin, vă je# dơ nu\h hin, hơ io\h hơ la kơ 6 sơ năm, bơ ngai kon kông... Hnam pơ gang ku\m hơ nơ\ng tơ gu\m joăt jang ăn kơ hnam pơ gang xăh mư\h đei ‘me\h vă kăl hlo\h. Kơ l^h thoi no\h, tơ drong vei lăng jơ hngơ\m jăn păng khăm hơ met j^ ăn kơ kon pơ lei ling lang vei sơ đơ\ng hre\nh, đei yua păng ‘mơ ‘met jên. Mo\ Hờ Thị Sia,  thôn 3, xăh Đắk Som, apu\ng Đăk Glong dang ei to\k bo\k đei hơ met j^ tơ\ hnam pơ gang. Yua kơ j^ u\nh hnam dơ nu\h hin bơ ngai kon kông kơ na mo\ Sia ư\h kơ hiong jên hơ met j^.

Đơ\ng ro\ng 3 năr đei vei lăng, mo\ Sia đ^ prăih đơ\ng ro\ng đei j^ yu\h siêu vi hăm tơ drong vei lăng tơ năp đơ\ng đe y [ak si, mo\ Hờ Thị Sia, pơ ma:“ Ư|h kơ đei hnam pơ gang ‘no\h ^nh athei năm răt pơ gang tơ\ an^h te\ch pơ gang, tơ dăh ư\h kơ klăih ‘no\h oei hiong jên dơ\ng, đei hnam pơ gang ‘no\h ^nh ư\h kơ hiong jên, ^nh lăp hiong jên răt đak xăng păng năm tu\h đak xăng vă năm tơ\ hnam pơ gang đe\ch, gô hiôk [iơ\ lơ. {ak si ku\m đ^ jơ hngơ\m vei lăng bơ ngai j^ jăh klăih đơ\ng j^ vă bro\k hăm u\nh hnam.”

Vă hơ to\k tôch ai jơ hngơ\m pran tơ pôl, hnam pơ gang ku\m pơ tru\t rim bơ ngai, tơ pôl ch^h măt pơm tơ drong jang, pơ che\h khoa ho\k păng pơ gơ\r lơ ‘măng pơ ma dơ nu\h găh hla ar ch^h tơ drong j^ păng ho\k pơ hrăm joăt jang vă hơ to\k loi dơ\ng tơ drong jang. Yua thoi no\h lơ kang [o# oei mơ lo#h, tam mă đei hlo#h vao lơ kơ na hnam pơ gang ku\m tơ le\ch jang hơ to\k pran tơ drong jang hơ to\k ‘lơ\ng joăt jang tơ drong jang ăn kơ bơ ngai jang ‘moi kiơ\ tơ drong pơ jing trong vă jang gơ\ih năm ho\k jru\, ho\k chuên tu, ăn kang [o# to\k tơ\ hnam pơ gang đa khoa de#h char păng rim hnam pơ gang kơ pal vă ho\k pơ hrăm ming, hơ to\k ‘lơ\ng tơ drong joăt jang.

{ak si Tô Thủy Ngọc – Vei lăng khoa ngoại sản apu\ng Đăk Glong, tơ roi: “ Hăm tơ drong tơm pơ yua ăn bơ ngai j^ đei ‘lơ\ng hlo\h, hơ to\k tơ drong ‘lơ\ng đơ\ng hnam pơ gang, kơ na hnam pơ gang ku\m pơ jing tơ drong hiôk ăn kơ ^nh đei năm tơ\ hna pơ gang de#h char 3 khei ho\k kiơ\ tơ drong jang 1816 hơ to\k gơ\h jang hơ gei. Năm tơ\ no\h ho\k oei đei tơ [o#h tơ drong gơ\h jang, đei pơ tho ‘lơ\ng hlo\h. Hăm joăt jang dang ei đơ\ng hnam pơ gang dang ei, hăm tơ drong hlo#h vao dang ei ‘no\h đ^ tôm vă pơm lăp hăm tơ drong ‘me\h vă, tơ pă mơ\n ‘no\h j^ vă tơ le\ch jang đei ki thuơ\t đơ\ng hnam pơ gang de#h char ‘no\h oei kăl athei pơ mơ\ng lơ\m 1 khu\l jang”. 

Tơ drong hơ to\k loi dơ\ng păng răt ‘nao tơ mam drăm kơ măy kơ mo\k tơ\ hnam pơ gang đa khoa Đắk G'Long tơ gop vei lăng tôm tơ drong păng ‘lơ\ng jơ hngơ\m jăn ăn kon pơ lei lơ\m tơ ring. Kiơ\ đơ\ng no\h tơ gu\m tơ jur [iơ\ tơ drong hrăt hrot ăn rim hnam pơ gang kơ pal păng ‘mơ ‘met jên tôch ai ăn bơ ngai j^. Ku\m hăm ‘no\h j^ jơ hngơ\m đon tơ năp ‘lơ\ng lơ\m tơ drong jang joăt jang đơ\ng khu\l kang [o# bơ ngai jang, tơ găl hăm hơ năn “ bơ ngai jang pơ gang nhen bơ ngai me\".

Thuem tơ blơ\