VOV4.Bahnar - Ma túy đơ\ng sơ\ bơ\ih jing tơ drong pơ răm kơ kon pơ lei. Sư ưh khan lăp [ơm kơ ne# kơ tang tru\h mu\k drăm kơ rim u\nh hnam mă oei pơ dui kiơ\ lơ tơ drong [ơm tru\h găh tơ drong pơm glăi tơ pôl păng j^ jăn. Mă lei, hơ chăng hu\t ma túy hăm dôm bơ ngai dư ‘no\h j^ tơ drong ư\h kơ [ônh kiơ o#h. Đơ\ng ro\ng hlo\h 1 sơ năm tơ le\ch jang hơ met tơ pl^h dôm kơ chơ\t pơm dư hăm Methadone tơ\ Dak Lak, an^h tang găn j^ HIV/AIDS hlôi tơ gu\m ăn kơ lơ bơ ngai dư ma túy v^h hơ lơ\k hăm tơ drong ar^h sa hmă.

Kiơ\ tơ roi tơ băt đơ\ng an^h tang găn j^ HIV/AIDS de#h char Dak Lak, dang ei lơ\m de#h char đei vă je# 1300 ‘nu bơ ngai dư ma túy, ako\m găh lơ tơ\ pơ lei tơm Buôn Ma Thuột păng dôm apu\ng Ea H’Leo, Ea Kar, Krông Búk. {et ư\h kơ sơ đơ\ng ‘no\h j^ tơ drong tơm pơm ăn hơ nhăk tru\h tơ po\h j^ HIV, hăm kơ so# 43%.

‘Nho\ng Nguyễn Văn Đ. (29 sơ năm) oei tơ\ Tân Hòa, pơ lei tơm Buôn Ma Thuột dư ma túy đ^ hlo\h 9 sơ năm kơ âu. Lơ\m prăt khei ‘năr ‘no\h, ‘nho\ng đ^ lơ ‘măng hơ met dư, mă lei ư\h kơ jơ nei. Đơ\ng ro\ng vă je# 2 khei hơ met hăm pơ gang Methadone tơ\ an^h tang găn j^ HIV/AIDS de#h char Dak Lak, ‘nho\ng hlôi tơ jur đei kơ so# ‘măng yua ma túy lơ\m năr păng [o#h jơ hngơ\m hiôk, sơ đơ\ng.

‘Nho\ng Nguyễn Văn Đ. tơ roi: “ Oh ‘me\h tơ pl^h kon bơ ngai dang ei vă mơ\t oei hơ dai hăm tơ pôl, Mư\h huch pơ gang ‘no\h oh [o#h jơ hngơ\m pran hmă, bơ\ jang ‘lơ\ng păng ư\h pă tơ che\ng lơ. Oei pơ ngôi heroin ‘no\h ling lang athei bơ ngơ\t tơ chă jên vă răt pơ gang”.  

‘Nho\ng Nguyễn Đình Hoàng L. (28 sơ năm) oei tơ\ phường Tân Hòa, pơ lei tơm Buôn ma Thuột to\k bo\k hơ met hăm pơ gang methadone ku\m tơ roi: “ Đơ\ng ro\ng kơ đei hơ met pơ gang Methadone ‘no\h o\h [o#h lơ\m hơ kâu pran [iơ\ păng ư\h kơ ‘me\h yua ma túy dơ\ng bơ\ih. Mư\h yua pơ gang ‘no\h [o#h tơ drong pha ra băl t^h, ‘no\h j^ ba oei bơ\ jang hmă, oei yua ma túy ‘no\h ư\h kơ gơ\h bơ\ jang lơ. Tơ\ hơ năp âu kơnh, o\h hơ mo\ gô hu\t pơ đ^ ma túy, no\ng kơ dư [o#h mơ mat de#h”

Methadone ‘no\h j^ 1 kơ chơ\t ako\m đ^ đăng, đei yua vă tơ pl^h ma túy, mă hơ dăh ‘no\h j^ heroin, ư\h kơ tơ mơ\t yua hăm ma túy đá, pơ gang lắc… đei yua ‘lơ\ng đơ\ng sư ‘no\h j^ pơm tơ jur kơ liêu păng yak tru\h pơ dơ\h kơ yua heroin. Tơ dỏng ‘lơ\ng đơ\ng Methadone ‘no\h j^ đơ\ng ro\ng huch, bơ ngai j^ tơ jur dăh mă hiong kơ ‘me\h ma túy, jơ hngơ\m đon hiôk bă bơ\ jang păng ho\k pơ hrăm hmă. ‘Nâu ku\m jing trong jang vă tơ jur kơ so# tơ po\h j^ HIV kiơ\ trong [et ư\h kơ sơ đơ\ng.

Yak mă blu\ng vă hơ met Methadone ‘no\h j^ bơ ngai j^ athei ‘me\h kơ d^h vang ch^h măt hơ met. Đơ\ng ro\ng tơ roi tôm tơ drong kơ tơ\ng ang kơ d^h ăn kơ an^h hơ met, bơ ngai j^ gô đei kang [o# jang pơ gang pơ tho tơ [o#h păng khăm jơ hngơ\m jăn. Đơ\ng ro\ng kơ ‘no\h, bơ ngai j^ gô đei tơ chơ\t hăm hla ar sơng io\k đơ\ng an^h hơ met păng đei asong theh hơ met.  

Lơ\m khei ‘năr hơ met, bơ ngai j^ athei yak hlo\h 3 tơ drong ‘no\h j^ hơ met kơ liêu blu\ng a, hơ len lăng kơ liêu păng pơ vei. Tơ\ năr blu\ng a, đ^ đăng bơ ngai j^ adoi đei huch 1 kơ liêu lei lăi băl. Lơ\m dang 4 gie\ng, kang [o# jang pơ gang gô khăm hơ len, dăr lăng vă hơ to\k dăh mă tơ jur kơ liêu vă kơ [lep hăm rim bơ ngai j^. Mư\h io\k đei [lep, bơ ngai j^ gô pơ vei kơ liêu pơ gang ‘no\h ding tru\h đ^ khei ‘năr hơ met, hăm dang hlo\h 1 sơ năm.

Hơ nơ\ng rim năr, bơ ngai j^ năm tru\h tơ\ an^h hơ met vă huch pơ gang Methadone hăm tơ drong dăr hơ len păng ăn kơ liêu đơ\ng kang [o# jang pơ gang.

{ak si chuyên khoa I Nguyễn Thị Vinh, Pho\ kơ dră an^h tang găn j^ HIV/AIDS de#h char Dak Lak tơ roi tơ băt: “ ‘Me\h hơ met hăm pơ gang methadone ‘no\h bơ ngai j^ athei pơm kiơ\ dôm tơ drong tơ\ hơ la âu: mă mônh ‘no\h đei hơ drin hu\t ma túy păng kơ d^h pơm hla ar ch^h măt hơ met. Mă 2, lơ\m tơ drong yua pơ gang, đ^ đăng bơ ngai j^ adoi đei yua kơ liêu blu\ng a ‘no\h j^ 15mg păng pơm tơm to\k dar de\h kiơ\ hơ kâu rim ‘nu. Bơ ngai j^ athei huch pơ gang hơ nơ\ng, ư\h kơ gơ\h hu\t pơ gang năr hơ yơ”.

Lơ\m kơ plăh hơ met, pơ gang Methadone gô pơm ăn 1,2 tơ drong đei [ơm j^ nai nhen: le\ch đak pơ u\h lơ, kro [ơ\r, ^ch krang… Mă lei dôm tơ drong đei [o#h j^ âu gô tơ te\nh đ^. Bơ ngai j^ athei chă hơ len nơ\r tơ gop đơ\ng [ak si tơ dăh [o#h hơ kâu đei tơ pl^h lơ. ‘Ngoăih kơ tơ drong hơ drin đơ\ng bơ ngai j^ ‘no\h tơ drong jang đơ\ng bơ ngai lơ\m u\nh hnam ‘no\h j^ tôch kơ g^t kăl. Bơ ngai lơ\m u\nh hnam kăl kơ hơ drin pơ lung păng pơ jing tơ drong hiôk vă kơ bơ ngai j^ gơ\h yua pơ gang hơ nơ\ng păng [lep năr, io\k đei jơ nei ‘lơ\ng lơ\m hơ met j^.

Hơ met tơ pl^h dôm kơ loăi kơ chơ\t pơm ăn dư hăm pơ gang Methadone đei tơ le\ch jang tơ\ an^h tang găn j^ HIV/AIDS de#h char Dak Lak đơ\ng khei 12 sơ năm 2015. Tru\h dang ei an^h jang hlôi hơ met ăn kơ 337 ‘nu bơ ngai dư [et ma túy. Tơ che\ng hơ drol lơ\m khei ‘năr tru\h, an^h jang vei lăng găh jang pơ gang gô tơ mơ\t jên jang tơ mam drăm, pơ gang, kơ măy kơ mo\k păng bơ ngai jang, pơ\ih să an^h hơ met hăm pơ gang Methadone tru\h tơ\ rim apu\ng đei kơ so# bơ ngai dư [et ma túy lơ, pơm lăp hăm tơ drong ‘me\h vă hơ met j^ ăn bơ ngai j^.

Thu Huế- Đình Thi ch^h

Thuem tơ blơ\