VOV4.Bahnar - Hơ met pơ ‘lơ̆ng dơ̆ng jơ hngâm pran ăn bơ ngai jĭ đơ̆ng rŏng kơ pham blŭh tŏk tơ̆ ‘ngok ‘nŏh tôch gĭt kăl, vang tơ gŭm ăn bơ ngai jĭ đei dơ̆ng jơ hngâm pran, huei kơ jo jăn, gơ̆h vih dơ̆ng hăm tơ drong arih xa hmă. Tơ plơ̆ kơ ‘nŏh, tơ dăh ưh tom “tơ gĕch iŏk jơ măih”, ưh đei hơ met hrôih gô pơm ăn bơ ngai jĭ jing đei tơ drong jo jăn, tôch mơ mat tat. Ƀak si CKI Lương Công Toàn, Kơ dră chĕp kơ̆l Khoa Hơ met pơ ‘lơ̆ng hơ kâu jăn, jơ hngâm pran, Hnam pơ gang Y học cổ truyền dêh char roi tơ băt tơ drong ‘nâu kiơ̆ đơ̆ng tơ drong apinh jet tơ̆ hơ la âu:

- Ƀak si ăi, apinh ih roi tơ băt găh tơ drong gĭt kăl đơ̆ng hơ met pơ ‘lơ̆ng hrôih ăn bơ ngai jĭ đơ̆ng rŏng kơ pham blŭh tŏk tơ̆ ‘ngok năng?

-Ƀak si Lương Công Toàn: “Bơ̆n băt, bơ ngai jĭ đơ̆ng pham blŭh tŏk tơ̆ ‘ngok ‘nŏh jĭ dôm bơ ngai pŭ răm găh huan pham lơ̆m ‘ngok. Jăl blŭng a, bơ ngai jĭ đei hơ met tôch pơ nĕh hăm pơ gang tây y vă tưk tơ iung tơ drong arih ăn bơ ngai jĭ. Bơ ngai jĭ đơ̆ng pham blŭh tŏk tơ̆ ‘ngok đa hơ mren, jo 1 păh hơ kâu, jâng, ti jo 1 păh jing tơ drong tôch kơ nê̆ hăm bơ ngai jĭ. Bơ ngai jĭ ƀât lăp ưh gơ̆h nơ năm, mă ưh ‘nŏh nơ năm ưh jăng, ưh gơ̆h pơ ma, ưh pă ƀlŏk lơ, ưh băt tơ drong tơ drơ̆l. Đĭ đăng dôm tơ drong răm đơ̆ng rŏng kơ pham blŭh tŏk tơ̆ ‘ngok ‘nŏh tôch kơ nê̆, tơ dăh bơ ngai jĭ lăp hơ met hmă, kâp kư̆u tơ tom ‘nŏh lăp gơ̆t đei tơ drong arih ăn sư đĕch, đơ̆ng rŏng kơ ‘nŏh tơ dăh bơ ngai jĭ ưh đei pơ tâp pơ hrăm hơ kâu jăn hơ nơ̆ng, ưh đei hơ met pơ ‘lơ̆ng ming hơ kâu jăn, jơ hngâm pran ‘nŏh bơ ngai jĭ jing jo jăn hloi. Yoa thoi nŏh, bơ ngai jĭ athei hơ met pơ ‘lơ̆ng hơ kâu jăn, jơ hngâm pran kiơ̆ y học cổ truyền dơ̆ng”.

- Lei, ƀak si ăi jơ năr yơ đơ̆ng rŏng kơ pham blŭh, pơ tâp pơ hrăm hơ met pơ ‘lơ̆ng hơ kâu jăn, jơ hngâm pran ‘lơ̆ng hlŏh hă?

- Ƀak si Lương Công Toàn: “Khoa hŏk tơ ƀôh hơ dăh akhan, bơ ngai jĭ pham blŭh tŏk tơ̆ ‘ngok ‘nŏh pơ tâp pơ hrăm, hơ met pơ ‘lơ̆ng hơ kâu jăn, jơ hngâm pran roi hrôih roi ‘lơ̆ng. Lơ̆m jơ năr kâp kư̆u, anih ICU bơ ngai jĭ gơ̆h pơ tâp hơ kâu jăn ‘năi, lăp đei 1,2 tơ drong ưh ăn pơm blŭng a đĕch, đơ̆ng rŏng kơ ‘nŏh tơ dăh jơ hngâm sơ đơ̆ng bơih, ƀak si nô̆i khoa asong ‘nŏh gơ̆h pơ tâp. Bơ ngai jĭ pơ tâp tơ drong kiơ ‘nŏh gô mơ̆ng kiơ̆ khei ‘năr. Blŭng a ƀât ‘nao đei pham blŭh ‘nŏh bơ̆n pơ tâp pơ pơ̆ jâng ti, tŭr pĕt ăn bơ ngai jĭ. Mưh sơ đơ̆ng ‘lơ̆ng ‘nŏh bơ̆n pơ tâp dơ̆ng dôm tơ drong nai kiơ̆ trong pơ tâp đơ̆ng dar dĕh truh trăp, đơ̆ng tŏ sĕt truh lơ, ưh đei gô lai yơ vă klăih ‘nŏh pơ tâp. Tơ drong kăl hlŏh ‘nŏh bơ̆n athei pơ tâp hơ nơ̆ng lơ̆m 6 khei blŭng. Bơ ngai jĭ đơ̆ng pham blŭh đa đei tơ drong jo jăn, tơ dăh lơ̆m 6 khei blŭng ưh đei adrin hơ met ‘nŏh đơ̆ng rŏng 6 khei sư jing jo jăn hloi bơih, kơ plăh âu mă bơ̆n hơ met sư kŭm ưh đei yoa kiơ, tơ dăh đei lăp gơ̆h pơm ăn bơ ngai jĭ gơ̆h yơ yak, rơ rĭ đĕch, oei dôm tơ drong nai hơ nat vă gơ̆h hơ met pơ ‘lơ̆ng dơ̆ng kơ na athei pơ tâp pơ hrăm, hơ met pơ ‘lơ̆ng roi hrôih roi ‘lơ̆ng.

- Ƀak si ăi, khei ‘năr âu ki, đei yoa đơ̆ng hơ met pơ ‘lơ̆ng hơ kâu jăn, jơ hngâm pran ăn bơ ngai jĭ đơ̆ng rŏng kơ pham blŭh tŏk tơ̆ ‘ngok tơ̆ Hnam pơ gang Y học cổ truyền thoi yơ?

- Ƀak si Lương Công Toàn: “Hnam pơ gang Y học cổ truyền ‘nŏh jĭ anih jang tơm kơ dêh char juăt hơ met ăn bơ ngai jĭ pham blŭh tŏk tơ̆ ‘ngok, kơ na kơ sô̆ bơ ngai jĭ đơ̆ng dôm tơ ring chơ hơ met tơ̆ âu tôch lơ. Rim năr Khoa hơ met pơ ‘lơ̆ng hơ kâu jăn, jơ hngâm pran, Hnam pơ gang Y học cổ truyền dêh char pơ tâp hơ kâu jăn ăn bơ ngai jĭ đơ̆ng rŏng pham blŭh tŏk tơ̆ ‘ngok dang 100-150 ‘nu. Kiơ̆ đơ̆ng tơ drong jĭ jăn, anih jĭ mă tơ drong đei yoa đơ̆ng hơ met jĭ pha ra băl. Mă lei, kiơ̆ tơ drong hơ len năng đơ̆ng hnam pơ gang, vă rim bơ ngai jĭ đơ̆ng pham blŭh tŏk tơ̆ ‘ngok đơ̆ng rŏng kơ hơ met tơ̆ hnam pơ gang Y học cổ truyền dêh char đei dang 70 truh 80% bơ ngai jĭ gơ̆h nơ năm dơ̆ng. Oei đei đơ̆ng 2 truh 30 % ‘nŏh athei hơ met đunh đai, mă lơ ‘nŏh đei hơ met pơ ‘lơ̆ng păng gơ̆h nơ năm dơ̆ng”. 

- Lei a, bơ nê kơ ih ƀak si hơ!

Dơ̆ng: Tơ blơ̆