VOV4.Bahnar - Pơma tru\h tơdrong hơ ‘mon Tây Nguyên, ro\ năng bu bu jei blo\k hloi Khan kơ bơngai Ê Đê, Ot ndrong kơ bơngai M’nông, dăh mă Hơ ‘mon kơ bơngai Bahnar bơ\n. Hui bơngai băt akhan, bơngai Xdang khul Tơdră đei [o#h blu\ng a lơ\m sơnăm 2001, hlôi jing m^nh lơ\m dôm tơdrong răk g^t kăl hlo\h vă Viện Khoa học Xã hội Việt Nam pơm tơle\ch kơsơ\p hla bơar “Kơsơ\p mong răk tơdrong hơ ‘mon Tây Nguyên”

Kơ\m ming đak bơngai Xdang

{ok A Ar pơlei Kon Gu 1, tơring Ngọc Vang, apu\ng Đak Ha, dêh char Kon Tum rơdơơ\ chă hơ ‘mon Dăm Duông. Kon pơlei oei tăp dăr [ok, chă mơ\ng [ok hơ ‘mon. {ok A Ar  đei lăng jing “bơngai răk vei hơ ‘mon” kơ bơngai Xdang T’dră, bơngai hlôi păng to\k bo\k vei răk tơ [a\k mong, adoi nhen tơroi tơbăt đ^ đăng tơdrong lơ\m hơ ‘mon Xdang, tơgop ăn pơjing đei kơsơ\p hla bơar g^t kăl hlo\h: “Kơsơ\p mong răk tơdrong hơ ‘mon Tây Nguyên”

{ok A Ar akhan, hơ ‘mon hlôi hram lơ\m jơhngơ\m klơm klak [ok đơ\ng oei ‘lơ\p. {ơ\t 8 sơnăm, đei m^h chă pơtho ăn hơ ‘mon Dăm Duông, nhen Dăm Duông pơm jing kie\k, dăh mă Dăm Duông do\ng bia {ar Maih … Păng 4 tơdrong tơroi kră sơ\ găh đe rôp Dăm Duông pơm đ^ch đam kơ yuơ [ok A Ar atu\m hăm rim bơngai gơ\h tơroi kră sơ\ apu\ng Đak Tô, Đak Ha chă tơroi, chă hơ ‘mon jing 4 tơdrong tơroi g^t kăl hlo\h atu\m m^nh hơnăn lơ\m kơsơ\p hla bơar “Kơsơ\p mong răk tơdrong hơ ‘mon Tây Nguyên”, đei pơm tơle\ch sơnăm 2004-2007.

Tơdrong hơ ‘mon bơngai Xdang tơroi găh tơdrong chă tơhil tơble\k d^h băl, găh tơdrong tơblăh vang d^h băl [ar păh hơdrung Xdang hăm rim hơdrung anai lơ\m tơdrong vei lăng năng tông groi te\h, pơlei pơla. Đ^ đăng tơdrong jang sa, tơdrong oei sa, tơdrong joăt, dôm bơngai nuih mơng gơ\h hơgei … kơ bơngai Xdang jei đei tơbăt hơdăh lơ\m tơdrong hơ ‘mon. {ok A Jar oei lơ\m P’lei Do\n, phương Quang Trung, pơlei tơm Kon Tum, dêh char Kon Tum, bơngai hlôi tơblơ\ keh đang 15 tơdrong hơ ‘mon hơdrung Xdang T’dră tơbăt: “Đơ\ng ‘lơ\p ^nh hlôi mơ\ng đe chă hơ ‘mon bơih. Lơ\m au đei tôpch lơ tơdrong mă ba kăl ho\k kiơ\. Pơt^h gia nhen nơ\r pơđơ\k, nơ\r pơma pơ joang, tơdrong hơri găh tơhưch, hơri hơ ‘nguơ\i cho\h jang mir [aa jei đei”.

Đei lơ tơdrong hơ iă đei [ok tơroi tơbăt chă mơ\ng măh hiu\ rơdu hiu rơmơ\n. Pơche\h đei tơdrong hơ ‘mon ‘no\h j^ m^nh tơdrong tôch g^t kăl bơih, kơna bơngai chă hơ ‘mon jei bơngai gơ\h hơgei đei nơ\r chă pơma gơ\h ‘mơ\i kơna pơm ăn đe ‘me\h mơ\ng. Tơdrong hơ ‘mon kơ jung hlo\h ‘no\h chă hyup [e\nh 10 [a\ng bro\ cassette 90 pơn^t, jo# hơto\ m^nh tơdrong hơ ‘mon chă hơ ‘mon đang đunh lơ\m tơhngam jơ.{ok A Jar tơroi: “Hăm ba, tơdrong hơ ‘mon ‘no\h mu\k tơmam g6t kăl hlo\h. Lơ\m au pơm ăn kơ bơ\n băt hơdăh tơdrong oei sa joăt joe kơ hơdre\ch hơdrung bơ\n. Lơ\m au đei lơ nơ\r pơđơ\k, nơ\r pơ joang.păng m^nh tơdrong hơ ‘mon đei tơdrong hơ iă kơ d^h. Tơdrong hơ ‘mon ayơ jei pơtho khan ăn kơ bơ\n oei sa gơ\h găt băt ‘mêm kơ eng d^h băl ngăl. Tơgu\m ăn jơhnơr đơ\ng ro\ng pơm kiơ\ tơdrong ‘lơ\ng”. 

Tơdrong hơ ‘mon bơngai Xdang T’dră krao akhan Hơ M’uan, đei tưochă [o#h ‘măng mă blu\ng lơ\m sơnăm 2001 – 2002, kơ yuơ PGS. TS Võ Quang Trọng, Kơdră che\p pơgơ\r Dơno\ an^h mong răk mu\k drăm Hơdre\ch hơdrung kon kông Việt Nam xơkơ\t hơdăh. Tơ\ dêh char Kon Tum,lơ\m rim apu\ng Đak Ha, Đak Tô, khu\l bơ\ jang dăr lăng hlôi ch^h răk đei 106 hlak hla bơar ch^h nơ\r tơroi. “Nhôn ‘nao ch^h răk đei lăp 50 tơdrong, kiơ\ kơ ^nh ro\ năng oei đei tru\h 100 tơdrong. &nh lăng ‘nau jing tơdrong jang jơnei hlo\h, mă kăl lơ\m tơdrong vei răk tơ [a\k mong tơdrong oei sa joăt joe ‘lơ\ng ro\ kơ rim hơdre\ch hơdrung”.

Tơdăh boăl ‘măng blu\ng năm tơ\ pơlei bơngai Xdang T’dră ‘no\h tơdrong hơ ‘mon Xdang gô jing kơsơ\p “tơbăt klo\h kle\ch” tơgu\m boăl băt hơdăh tơdrong oei sa, jo\h ayo\ kơ hơdre\ch hơdrung au.

Quốc Học kơpi io\k đơ\ng TTT

Tơblơ\ nơ\r: Amazưt