VOV4.Bahnar -  Tơdrong  “Vei răk tơƀăk mong kơjă joh ayŏ juăt jue ‘lơ̆ng rŏ kon pơlei kon kông tơguăt hăm hơtŏk tơmang pơhiơ̆” lơ̆m Pơkăp jang kơsô̆ 6 kơ tơdrong mă teh đak pơkăp jang vă hơtŏk mŭk drăm tơpôl tơring kon pơlei kon kông păng groi kông jăl xơnăm 2021 – 2030 đei xơkơ̆t jing minh lơ̆m dôm tơdrong tơm kăp gĭt hloh, pơkăp tơdrong đei jơnei kơ lơ tơchơ̆t jang mŭk drăm – tơpôl. Tơ̆ minh ƀar tơring, kon pơlei kon kông hlôi băt chĕp vei dôm kơjă joh ayŏ hăm hơtŏk mŭk drăm, tơgop lơ̆m tơdrong pơjing tơring pơxĕl ‘nao păng tơdrong hơtŏk dôm tơring. Ăh tơchơ̆t jang kơ teh đak đei tơlĕch jang, tơdrong vei răk tơƀăk mong tơguăt hăm hơtŏk mŭk drăm pơkă gô hơ ‘nhăk dôm tơdrong tơplih kăp gĭt.

Unh hnam pơmai Triệu Thị Thoa tơ̆ xăh Hợp Tiến, apŭng Đồng Hỷ, dêh char Thái Nguyên, dôm xơnăm kơ âu hơnơ̆ng xĭt hơbăn ao tanh juăt jue kơ bơngai Dao. Ưh adrô̆ ‘măn ăn kon pơlei lơ̆m xăh, tơmam xĭt tanh kơ pơmai Thoa oei đei tơbang lơ̆m mạng tơpôl vă lơ bơngai băt truh hloh. Hơbăn ao tanh juăt jue kơ bơngai Dao tơ̆ âu đei kon pơlei hrŭk lơ̆m khei năr et xa kiơ̆ khôi, dôm tơdrong akŏm lêh păng hrŭk lơ̆m dôm ‘năr erih xa hmă:  Minh blăh hơbăn ao nhen dang ei oei hrŭk âu tĕch đei 6 trĭu hlj. Mưh ‘lơ̆ng hloh noh tŏk truh 7 – 8 trĭu hlj. Reh jat noh duh 5 trĭu bơih.

Hăm tơdrong juăt jue kơ unh hnam lơ hnưr erih jang đông y, đơ̆ng oei ‘lâ̆p, ‘nhŏng Triệu Văn Tiến tơ̆ kueng Bãi Bông, xăh Hợp Tiến hlôi đei ƀă pơtho ăn dôm tơdrong bơ̆ pơgang đơ̆ng hla ‘long. Truh ăh xơnăm 2016, đơ̆ng rŏng kơ đei anih jang kơpal axong hla bar pơkăp pơm jang, ‘nhŏng Tiến pơih anih khăm hơmet jĭ hăm đông y tơ̆ unh hnam. Minh lơ̆m dôm tơdrong mă Tiến lăp kơ đon ăh jang đông y tơ̆ tơring noh jing tơdrong hơmet pơm tơlĕch pơgang hŭm kră xơ̆, vă tơbang găh joh ayŏ juăt jue. Tơdrong tong pơgang tơ̆ unh hnam Tiến hlôi hơvơn đei tơdrong tơrĕk iŏk yua đơ̆ng lơ bơngai. Tơdrong pơyua đơ̆ng dôm um ai joh ayŏ kră xơ̆ kơ kon pơlei Dao tơ̆ âu noh tơgăl kơ pôk bơnê lơ̆m khei năr jang hadoi âu:  Đơ̆ng năr inh hŏk đang vih bơ̆ pơgang păng kơloăi pơgang hŭm tơ̆ hnam, inh đei kơƀô̆i tơ̆r păng lăm hŭm ‘lơ̆ng. Noh truh kơplăh âu hơtŏk mŭk drăm hăm unh hnam inh duh xơđơ̆ng. Dang ei duh đei gre hơyuh chă vih vơ̆t bơih. Hnam oei noh kơjăp ‘lơ̆ng, kon hơ ioh đei hŏk pơhrăm tôm lơ̆m khei năr âu ki.

Oei tơ̆ apŭng Định Hóa, dôm mŭk drăm joh ayŏ kơ bơngai Tày, bơngai Dao lơ̆m apŭng duh đei lăng jing tơmam tơmang pơhiơ̆ hơlen băt, ăh tơring âu pơjing đei tơdrong jang hơtŏk tơmang pơhiơ̆ lơ̆m pơlei pơla tơguăt hăm vei răk tơƀăk mong dôm kơjă joh ayŏ, hnưr erih juăt jue kơ hơdrung hơdrĕch. Apŭng kơchĕng gô pơjing 3 tơmam tơmang pơhiơ̆, kiơ̆ đơ̆ng noh pơjing tơdrong tơguăt jang tơmang pơhiơ̆ pơlei pơla hăm vei răk tơƀăk mong kơjă joh ayŏ, hnưr erih lơ̆m tơring păng trŏ ƀlep hăm xơkơ̆t atŭm kơ dêh char găh tơchơ̆t hơtŏk kơjă kơ tơdrong jang tơmang pơhiơ̆. Ƀok Nguyễn Minh Tú, Kơdră Anih vei lăng kon pơlei apŭng Định Hóa, dêh char Thái Nguyên ăn tơbăt: Nhôn xơkơ̆t dơnơm noh kon pơlei. Truh âu kơnh nhôn gô tơgŭm lơ ăn kon pơlei, tơgŭm đơ̆ng tơdrong hơmet hnam oei, hơmet anih yô chơgaih, đang kơ noh pơih lăm pơtho ăn kon pơlei. Pơtih nhen pai xa dôm tơmam xa juăt jue, dăh mă hơbăn ao hrŭk tanh, khul joh ayŏ kơdŏ xuang, vă ‘măn ăn tơdrong akŏm et xa âu to kơ pơlei pơla.

Kiơ̆ Ƀô̆ trưởng – Kơdră Anih jang găh Bơngai kon kông Hầu A Lềnh, khei năr âu ki, um ai joh ayŏ kăp gĭt kơ dôm pơlei pơla âu hlôi tơgop hơtŏk jơhngơ̆m pran tơguăt tơguăl kon pơlei, jing minh lơ̆m dôm tơdrong jang hơtŏk anih dơ̆ng kơ teh đak lơ̆m kơpal teh. Mưh dôm mŭk drăm hlôi đei iŏk jang tơnăp, joh ayŏ gô xek tơlang dôm tơdrong tơnap tap nai kơ kon pơlei: Ăh jang tơmang pơhiơ̆ tơring Tây Bắc, Tŏk bŏk groi kông găh tu, nhôn băt hơdăh tơdrong tơm joh ayŏ noh pơkăp vă jê̆ 50 % mŭk drăm. Hơtŏk mŭk drăm adrô̆ jing minh păh, iŏk yua tơdrong pran mŭk drăm pơma atŭm, lơ̆m noh dôm tơdrong pran găh hơtŏk mŭk drăm noh jing tơdrong joh ayŏ. Inh lui ngeh, dôm tơring nai lơ̆m jâ̆p teh đak duh thoi ăi mơ̆n. Păng âu jing minh tơdrong tơm mă bơ̆n ưh gơh lê̆ hiơt ôh.

Vei răk tơƀăk mong joh ayŏ tơguăt hăm hơtŏk mŭk drăm, hơtŏk iŏk yua ăn kon pơlei kon kông gô jing minh lơ̆m dôm trong jang lơ̆m Tơchơ̆t kơ teh đak pơm jang vă hơtŏk mŭk drăm tơpôl tơring kon pơlei kon kông păng groi kông jăl xơnăm 2021-2030. Tơdrong vei răk tơƀăk mong joh ayŏ tơguăt hăm hơtŏk mŭk drăm tơpă gô oei đei pơtoi tơrĕk hơtŏk lơ̆m khei năr truh vă pơm jang xơđơ̆ng 2 tơdrong tơchơ̆t noh vei răk păng hơtŏk tơ iung kơ tơring. Tơdrong mă noh gô tơgop tơjur hin dơnuh tenh, kơjăp, pơm kơđeh tơdrong ưh hơtŏ găh tơdrong erih, iŏk yua kơ tơring kon kông pơtêng hăm pơkăp atŭm kơ jâ̆p teh đak.

Lan chih păng pơre nơ̆r