VOV4.Bahnar - J^ jơ\ng ti [ơ\r ‘no\h j^ 1 tơ drong j^ đei [o#h lơ, ling lang jing tơ drong bơ ngơ\t đơ\ng lơ bơ ngai. Mă đơ\ng jơ\ng ti [ơ\r ‘no\h j^ tơ drong j^ [ônh kơ tơ po\h ră, mă lei bơ\n gơ\h tang găn sư tơ dăh đei trong tang găn j^ [lep.  

Tơ drong tơm pơm ăn j^:

J^ jơ\ng ti [ơ\r ‘no\h j^ tơ drong j^ tơ po\h yua đơ\ng virus găh gru\p Enterovirus pơm ăn. Kơ loăi virus pơm ăn j^ âu ke\ tơ po\h hre\nh kiơ\ trong dui jơ hngơ\m. Bơ ngai hoei kơ j^ gơ\h tơ po\h j^ tơ dăh ngôi tơ je# hăm đak đơ\ng mu\h, [ơ\r, đak hai đơ\ng bơ ngai j^. Kiơ\ đơ\ng pơ ma dơ nu\h dăh mă tơ drong hơ li, che\p jơ\ng ti bơ ngai j^ adoi gô jing tơ drong tơm pơm ăn tơ po\h pơ rang j^ âu.

Dôm tơ drong đei [o#h j^:

Bơ ngai j^ jơ\ng ti [ơ\r gô yu\h de#h to\k tru\h 39 – 40 độ C, hơ kâu rơ mơ\n, lap, j^ hơ lo\ng, hăk hơ nơ\ng. ‘Ngoăih kơ ‘no\h, bơ ngai j^ gô đei rơ ka [ơ\r, đei [o#h le\ch hmo\ng mhônh đơ\ng 2 – 3 mm. Le\ch hmro\ng hmrônh âu [ônh kơ chăh jing kơ ra lơ\m [ơ\r bơ ngai j^.

Ư|h khan lăp hơ dro# tơ\ [ơ\r, lăm tơ pang ti, tơ pang jơ\ng, tơ\ pơ tâu bơ ngai j^ ku\m gô đei [re, hmro\ng hmrônh đơ\ng 2 – 10 mm. Kơ l^h đơ\ng le\ch [re âu pơm ăn bơ ngai j^ [o#h ư\h kơ hiôk.

Tơ drong đei pơm ăn j^ nai gô tơ [ơ\p mư\h j^ jơ\ng ti [ơ\r:

‘Nâu j^ tơ drong j^ đei hơ mơt kơ pơm ăn tơ drong j^ nai kơ tang tơ dăh ư\h kơ đei hơ met tơ tom păng [lep. 1,2 tơ drong pơm ăn j^ nai gô đei [o#h ‘no\h j^ ‘ngok, tơ so\h, plei nu\ih. {ơ\t lăp 1,2 tơ drong j^ nai gô hơ dai băl.

Chă [o#h hro#ih dôm tơ drong pơm ăn j^ nai ‘no\h j^ tơ drong kăl, yua kơ tơ dăh le# hlo\h 24 jơ, bơ ngai j^ [ônh kơ [ơm tơ drong krê hơ mơt hơ nhăk tru\h lôch răm.

Trong tang găn j^ jơ\ng ti [ơ\r:

Vă tang găn j^ jơ\ng ti [ơ\r, kăl athei vei rơ go\h kơ kâu jăn, ôp hơ len ti hăm sơ [o\ng hơ drol kơ sa păng đơ\ng ro\ng kơ chă pơ yơ\ng.

‘Nâu j^ tơ drong j^ mă hơ io\h đei hơ mơt kơ j^ lơ, kơ l^h thoi no\h kăl kơ tang găn j^ ăn hơ io\h hăm trong vei lăng hơ kâu jăn hơ io\h ‘lơ\ng hlo\h, ve\h ver tơ drong mơ\t tơ po\h đơ\ng rim pơ rang. ‘Ne\ kơ ăn hơ io\h mo\m doch ti, tơ mam pơ ngôi, ling lang pơm rơ go\h dôm tơ mam so\ng sa păng tơ mam mă hơ io\h đoa tơ je#.

‘Ngoăih kơ ‘no\h kăl kơ pơm rơ go\h an^h oei, mư\h chă [o#h đei pơ rang j^, kăl ‘ne\ kơ gan ngôi tơ je# hăm dôm bơ ngai j^. Tơ dăh kăl, athei yua dôm tơ mam vei lăng pơ gang.

Trong hơ met:

Hăm bơ ngai j^ jơ\ng ti [ơ\r, kăl kơ đei trong so\ng sa ‘lơ\ng, hơ nơ\ng pơm rơ go\h jơ\ng ti, mu\h, [ơ\r, ‘ne\ kơ pơm pơ chu\ng le\ch hmro\ng hmrônh păng an^h rơ ka.

Gơ\h yua 1,2 pơ gang pơm dă [iơ\ kơ j^, tơ jur yu\h, tơ mơ\t thim đak ăn bơ ngai j^. ‘Ngoăih kơ ‘no\h, lăng tru\h tơ mam sa ăn bơ ngai j^ athei đak, ‘ne\ kơ gan chă nơ năm. Bơ ngai j^ ku\m ư\h kơ gơ\h yua ti, tơ mam soe\ng kre\h hmro\ng hmrônh, ne\ kơ le# đei pơ nhu\ng.

Kăl athei hơ len tơ drong bơ ngai j^ vă đei tơ drong pơ găn tơ tom đơ\ng pơ gang.

Thuem tơ blơ\