VOV4.Bahnar - Dang ei, j^ “ jơ\ng, ti, [ơ\r” hlôi păng to\k bo\k đei [o#h tơ\ 1,2 tơ ring, lơ\m  tơ ring Tây nguyên. Tơ drong tơm pơm ăn j^ ‘no\h yua đơ\ng virus entero. Tơ drong tơ roi “ Jơ hngơ\m pran- Tơ drong er^h” gie\ng ‘nâu, tơ roi tru\h 1,2 tơ drong kăl kơ băt găh j^ “ jơ\ng, ti, [ơ\r” păng trong tang găn.

M^nh [ar tơ drong kăl kơ băt găh j^ “ jơ\ng – ti- [ơ\r”.

J^ jơ\ng ti [ơ\r đoa tơ [ơ\p tơ\ hơ io\h hơ la kơ 5 sơ năm. J^ đoa yua đơ\ng virus entero pơm ăn lơ. Dang ei pơ rang j^ to\k bo\k đei [o#h tơ\ 1,2 tơ ring lơ\m te\h đak păng lơ\m tơ ring Tây Nguyên. J^ jơ\ng ti [ơ\r găh lơ tơ\ hơ io\h, đei tơ po\h đơ\ng bơ ngai ‘nâu tru\h tơ\ bơ ngai nai kiơ\ đơ\ng pơ ma dơ nu\h, ngôi tơ je# kơ tă hăm đak mu\h, lo\ng, đak hai đơ\ng hơ io\h j^ [ơm tơ\ hơ io\h ư\h kơ đei j^. {o#h hơ dăh yu\h păh lăp, ư\h kơ gan ‘me\h so\ng sa, lap rơ mơ\n păng pơ ‘nge\h hơ lo\ng, le\ch hmro\ng hmrônh tơ\ [ơ\r, lơ\m tơ pang ti, tơ pang jơ\ng, pơ tâu păng ku\l tăng.

J^ đoa đei [o#h hơ dăh yan âu păh lăp, klăih kơ j^ đơ\ng ro\ng 7-10 năr. Hui kơ đei [o#h pơm ăn tơ drong j^ nai, mă lei ku\m đei bơ ngai j^ de#h đei [o#h j^ ‘ngok hăm dôm tơ drong j^ yu\h, j^ kơ\l, hơ răng hơ ko dăh mă j^ kơ ie\ng.  

J^ jơ\ng ti [ơ\r tơ\ hơ io\h đoa đei [o#h tơ\ dôm an^h lơ bơ ngai nhen hnam trưng ho\k, hnam vei rong hơ io\h.. J^ đoa đei [o#h pha ra băl mơ\ng kiơ\ lơ\m rim tơ drong hơ dăh đơ\ng j^.  

J^ jơ\ng, ti, [ơ\r ‘no\h j^ tơ drong j^ tơ po\h. J^ tơ po\h đơ\ng bơ ngai tơ\ bơ ngai yua đơ\ng ngôi tơ je# hăm đak hai, đak mu\h, hơ lo\ng, đak hmro\ng hmrônh pơ chăh, dăh mă kiơ\ trong ^ch- [ơ\r. Tơ drong tơ po\h hơ mơt hlo\h lơ\m dang 1 gie\ng blu\ng jo# đơ\ng mư\h đei j^, mă lei đe [o#h virus oei đei tơ le\ch kiơ\ ^ch lơ gie\ng đơ\ng ro\ng kơ ‘no\h. Bơ ngai ku\m đei j^ yua đơ\ng sa [ơm tơ mam sa, đak nhă đei [ơm virus.

Tru\h dang ei oei tam mă đei pơ gang tơ jră virus hơ met klăih j^ âu. Mă lơ ‘no\h bơ\n chă hơ met j^ vă tơ jur yu\h, tơ jur dă [iơ\ kơ j^ yua đơ\ng rơ ka pơm ăn păng hơ met dôm tơ drong j^ nai mư\h đei.

Dôm trong tang găn j^:

Tru\h dang ei oei tam mă đei trong jang tang găn hơ dro#, mă lei tơ drong hơ mơt kơ tơ po\h gơ\h pơm tơ jur lơ tơ dăh bơ\n pơm kiơ\ ‘lơ\ng dôm trong tơ\ hơ la âu:  

- Pơm rơ go\h akâu jăn kơ d^h nhen ôp ti hơ nơ\ng, mă loi ‘no\h j^ đơ\ng ro\ng rim ‘măng tơ pl^h ta ăn kơ hơ io\h.

- Ôp rơ go\h bơ\n tơ mam yua, tơ mam pơ ngôi hơ mơt đei virus hăm đak păng sơ [o\ng, đang kơ ‘no\h pơm rơ go\h hăm pơ gang chloramin B 5%.

- ‘Ne\ kơ gan yua atu\m bơ\n tơ mam hăm hơ io\h đei j^ dăh mă bơ ngai j^ păng tơ mơ\t yua 1,2 trong tang găn [iơ\ j^ tơ po\h kiơ\ trong ^ch, [ơ\r nai nhen sa s^n, nhă to\.

- Ăn bơ ngai j^, hơ io\h j^ oei hơ dro# lơ\m 2,3 năr blu\ng đei j^ ku\m ke\ pơm tơ jur lơ tơ drong hơ mơt kơ tơ po\h j^.

M^h ma duch nă păng bôl buăl kăl kơ [lo\k ôp ti mư\h:

• Hơ drol, đơ\ng ro\ng kơ pai go\, păng hơ met ăn tơ mam sa.

• Hơ drol kơ so\ng sa, đơ\ng ro\ng kơ chă pơ yơ\ng, ‘nglăh hơ kâu.

• Mư\h ti ‘me#.

• Athei ôp ti hơ nơ\ng mư\h lơ\m u\nh hnam đei bơ ngai j^.

Thuem tơ blơ\