VOV4.Bahnar - Dang ei jĭ Covid-19 đĭ dă ƀiơ̆ bơ̆ih, kơ sô̆ bơ ngai jĭ tơ jur lơ. Tơ drong ‘noh ăn ƀôh đei yua đơ̆ng tơ drong ƀet vaccine tang găn jĭ Covid-19. Mă lei, tơ pă yan âu ‘nâu tŏk bŏk hơ nhăk truh tơ drong lơ bơ ngai ưh kơ ‘lơ ‘lŏ, lăng pơ hơi tơ drong ƀet vaccine jrŭm pơ klăm dơ̆ng. Dang ei dêh char Dak Lak hlôi tŭn pran tơ drong jang tơ roi tơ băt hơ tŏk ‘lơ̆ng đon hlôh vao ăn kon pơ lei hơ dai hăm ‘noh tơ lĕch tơ drong jang truh rim xăh phường pơm kiơ̆ ƀet bơ̆ng vắc xin tang găn jĭ COVID-19 jrŭm 3, jrŭm 4 ăn bơ ngai đơ̆ng 18 tơ̆ kơ pal.

Lăp đơ̆ng pơ gê hrôih, yă Võ Thị Tứ oei tơ̆ thôn 9 xăh Ea Tiêu, apŭng Cư Kuin đi đei măt tơ̆ Hnam hôp thôn vă ƀet jrŭm 4 vắc xin tang găn jĭ COVID -19. Yă tơ băt, mă đơ̆ng tam mă đei ƀơm jĭ COVID-19, mă lei yua kơ đei tơ drong jĭ hơ drol kơ na ƀơ̆t kơ tơ̆ng khŭl kơ dră tơ ring roi tơ băt ‘noh yă  hlôi kơ chăng năm ƀet vắc xin:

       “Ĭnh sơ năm ‘nâu 71 sơ năm đei trong jang đơ̆ng teh đak ‘noh ƀet COVID ‘noh truh dang ei ĭnh hlôi ƀet jrŭm mă 4 bơ̆ih, ƀôh jơ hngơ̆m jăn hmă, kŭm tam mă đei jĭ COVID kiơ ră, klo ĭnh kŭm pơ lung năm ƀet, tơ drong teh đak hlôi tơ lĕch ăn ‘noh bơ̆n kư̆ mă năm ƀet vă vei lăng jơ hngơ̆m pran kơ dih bơ̆n.”

       Kŭm đei măt hrôih tơ̆ Hnam hôp thôn 9 xăh Ea Tiêu, ‘nhŏng Đặng Thuyết Vinh akhan, tơ drong ƀet vắc xin ưh khan lăp vei lăng jơ hngơ̆m pran kơ dih kâu mă oei tơ gop tang găn jĭ COVID -19 ăn pơ đĭ tơ pôl.

         “Năr ‘nâu ƀôh xăh, thôn roi tơ băt đei ƀet jrŭm 4 vă vei lăng ăn tơ pôl ‘noh ĭnh kŭm vang năm ƀet jrŭm 4. Ĭnh ƀôh tơ drong ƀet vắc xin ‘noh teh đak tơ gŭm ăn kon pơ lei,‘nâu jĭ bơ̆n vei sơ đơ̆ng ăn 1 tơ pôl kơ na ƀơ̆t kơ tơ̆ng đei ƀet ‘noh vang ƀet hloi đĕch lăh.”

      Ƀok Nguyễn Khắc Dũng, Kơ dră vei lăng Hnam pơ gang apŭng Cư Kuin tơ băt, gơ nang đơ̆ng tơ mơ̆t yua lơ trong jang krao hơ vơn, tơ roi tơ băt, kon pơ lei ƀôh đei yua đơ̆ng tơ drong ƀet vắc xin tang găn jĭ, kơ na kon pơ lei hlôi năm ƀet tôm păng ƀlep năr. ‘Ngoăih kơ dôm hơ nih ƀet dơ nơ̆ng, dôm khŭl chă năm ƀet kơ xăh, phường, thị trấn oei năm truh tơ̆  hnam ƀet ăn kon pơ lei. Gơ nang đơ̆ng ‘noh, kơ sô̆ kon pơ lei ƀet jrŭm 3 tơ̆ Cư Kuin hlôi iŏk đei vă jê̆ 90%:

       “Hnam pơ gang apŭng hlôi roi tơ băt, jang tơ gŭm ăn anih vei lăng kon pơ lei apŭng pơ jing dôm trong jang athei khŭl kơ dră rim xăh năm truh tơ̆ pơ lei pơ la bơ̆ jang kiơ̆ ‘lơ̆ng tơ drong jang tơ roi tơ băt krao hơ vơn kon pơ lei găh tơ drong năm ƀet vắc xin vă tang găn jĭ hơ buh. Mă 2 dơ̆ng ‘noh hrei ‘nâu tơ drong jĭ lơ̆m tơ pôl oei đei păng kơ sô̆ pran đơ̆ng kon bơ ngai ‘noh jur răh kiơ̆ khei sơ năm. Hnam pơ gang ‘noh pơ jing dôm hơ nih ƀet dơ nơ̆ng tơ̆ Hnam pơ gang xăh kŭm nhen tơ̆ pơ lei pơ la păng hơ nih ƀet ăn rim hnam, rim ŭnh hnam đei tơ drong arih sa mơ mat tat, bơ ngai kră, oei sa hơ drô̆ đang kơ ‘noh bơ ngai chă năm vih vơ̆t mơ mat tat ‘noh năm truh tơ̆ hnam vă ƀet ăn đe sư.”

Dak Lak hơ drin ƀet vắcxin covid ăn kơ kon pơ lei

Kiơ̆ ƀak si Hoàng Hải Phúc, Phŏ Kơ dră chĕp kơ̆l Anih vei lăng tơ drong jĭ jăn dêh char Dak Lak (CDC), dôm bơ ngai juăt jang hlôi tơ chĕng hơ len păng roi tơ băt akhan, vaccine tang găn jĭ Covid-19 ưh đei sĭt kơ tang đunh păng đei hơ nơ̆ng lơ̆m hơ kâu jăn bơ ngai ƀet truh ning mônh, mă sư jur kiơ̆ khei ‘năr. Mă hơ dăh, đơ̆ng rŏng kơ ƀet tôm kơ liêu (2 jrŭm vắc-xin) sư kĕ vei lăng hơ kâu jăn hlŏh 80%, đơ̆ng rŏng 3-6 khei tơ drong sĭt đơ̆ng pơ gang roi jur, lăp kĕ vei lăng pă 50%. Tơ dăh ƀet pơ klăm dơ̆ng jrŭm mă 3, sư kĕ vei lăng dang 70%, mă lei jur kiơ̆ khei, iŏk đơ̆ng khei mă 4 păng truh khei mă 6 kĕ vei pă 30%. Yoa thoi nŏh tơ dăh ưh đei ƀet dơ̆ng jrŭm mă 4 ‘nŏh tơ drong vei lăng hơ kâu jăn gô jur hơ nơ̆ng. Vă vei lăng ‘lơ̆ng tơ drong tang găn jĭ lơ̆m tơ pôl, CDC Dak Lak roi tơ ƀôh ăn Anih vei lăng jang pơ gang dêh char tơ lĕch trong jang tôch rơ đăh, athei dôm tơ ring năm truh tơ̆ jơ̆p pơ lei, tŏk tơ̆ rim ŭnh hnam, hơ len năng rim bơ ngai vă ƀet vaccine tang găn jĭ Covid-19, jrŭm ƀet pơ klăm ăn kon pơ lei:

        “Nhôn hlôi pơ tâp pơ hrăm ăn dôm apŭng, thĭ xăh, pơ lei tơm păng 184 xăh phương vă roi tơ băt păng tơ gŭm ăn rim hnam pơ gang xăh pơ jing 3 khul jang pơ gang vă ƀet vắc xin COVID lơ̆m dêh char vă gơ̆h jang đei nơ̆r pơ kăp hăm Khul kơ dră tĕh đak tơ̆ hơ năp kơnh.”

        Jô̆ truh dang ei, kơ sô̆ bơ ngai đei ƀet vắc xin tang găn jĭ COVID -19 jrŭm mă 3 tơ̆ dêh char  Dak Lak ‘nao đei hlŏh  44%, păng jrŭm mă 4 ‘nao đei 7,9%. Vă gơ̆h đei 95% kon pơ lei đơ̆ng 18 sơ năm tŏk tơ̆ kơ pal đei ƀet tôm jrŭm mă 3 vắc xin tang găn jĭ COVID -19, đơ̆ng ‘năr 11/7, dêh char Đắk Lắk gô tơ lĕch jang ƀet hloh 100 rơ bâu kơ liêu vắc xin tang găn jĭ Covid-19. Yă H’Yim Kdoh, Phŏ Kơ dră vei lăng kon pơ lei dêh char Dak Lak ăn tơ băt, vă tơ drong ƀet bơ̆ng đei yoa ‘lơ̆ng, dêh char pơ jao nơ̆r hơ găt tôch rơ đăh, păng chih tơ mât lơ̆m hơ năp jang đơ̆ng bơ ngai chĕp kơ̆l dôm tơ ring:

        “Bơ̆n athei chih hơ dăh hơ năp jang đơ̆ng dôm bơ ngai chĕp kơ̆l tơ ring hăm tơ drong ƀet bơ̆ng, đei trong sek tơ lang tơ dăh jang ưh kĕh. Tơ ring yơ ƀet bơ̆ng ưh tôm kơ sô̆ hơ găt, kơ sô̆ kon pơ lei đei ƀet vắc xin tŏ sĕt, jing đei jĭ tơ pŏh tơ̆ tơ ring ‘nŏh bơ ngai chĕp kơ̆l đảng, khul kơ dră tơ ring tơ̆ tơ ring ‘nŏh athei chĭu pŭ.”

        Jĭ COVID -19 tam mă tôch hloi ôh, dôm pơ rang jĭ ‘nao tơ plih đơ̆ng virus SARS-CoV-2 oei tơ pŏh tôch krê hơ mơt. Yoa thoi nŏh vắc xin tang găn jĭ COVID-19 oei đei năng nhen thoi “khêl” vei sơ đơ̆ng ăn hơ kâu jăn, găn ƀiơ̆ tơ drong krê lôch răm. Tơ drong ƀet pơ klăm dơ̆ng vắc xin tôch gĭt kăl vă pơ gang tang găn jĭ gơ̆h sĭt kơ tang lơ̆m hơ kâu, kĕ tang găn ‘lơ̆ng tơ drong jĭ COVID-19, mă loi hăm dôm bơ ngai kră dăh mă bơ ngai bơ̆ jang tơ̆ dôm anih ƀônh tơ pŏh jĭ. Mă kăl ‘noh, kiơ̆ kơ tơ̆ng ang ‘nao hloh đơ̆ng Anih tơm vei lăng jang pơ gang, pơ rang tơ plih ‘nao BA.5 găh pơ rang Omicron ‘nao chih iŏk đei ƀôh tơ̆ Việt Nam, hơ nhăk pơ rang Omicron ‘noh tơ poh lanh hrĕnh păng gô pơm jing tơ drong jĭ ‘nao. Yua thoi noh kon pơ lei kăl hơ nơ̆ng bơ̆ jang kiơ̆ dôm trong jang tang găn jĭ mă lăp hăm tơ drong oei sa, kŭm nhen ƀet bơ̆ng vắc xin kiơ̆ năr ƀet đei anih jang pơ gang pơ tho tơ tă.

Thuem: Tơ blơ̆