VOV4.Bahnar - Tơ̆ dak Lak hrei ‘nâu đei hloh 400 ‘nu hơ ioh jĭ Thalassemia (Pham hach đơ̆ng nge). ‘Nâu jĭ tơ drong jĭ đei ƀơm đơ̆ng mĕ ƀă yă ƀok păng tam mă đei pơ gang hơ met. mă lei, hăm đon tơ chĕng ‘meh kon tơ tĕnh klăih kơ jĭ, hlôi đei lơ mĕ ƀă chă răt kơ dih păng yua dôm kơ loăi pơ gang ưh kơ băt hơ dăh đơ̆ng yơ pơm tơ lĕch vă hơ met pơm ăn hơ ioh ƀônh tơ ƀơ̆p dôm tơ drong jĭ krê hơ mơt.

Ba kon truh hơ met tơ̆ Hnam pơ gang Đa khoa tơ ring Tây Nguyên, ‘nhŏng Trần Văn Hai, oei tơ̆ thôn 16, Tân Hòa, apŭng Buôn Đôn, dêh char Dak Lak tơ băt: Kon sư sơ năm ‘nâu 7 sơ năm. Iŏk đơ̆ng đei 3 sơ năm, mon hơ nơ̆ng kơ nhơ̆m, ŭnh hnam ba mon ƀĭch tơ̆ hnam pơ gang khăm ‘noh đe ƀak si khan mon đei jĭ Thalassemia. Ƀơ̆t hơ drol kơ 3 sơ năm, jô̆ păh lăp dang 3 truh 4 khei ‘noh ŭnh hnam năm ba mon năm tơ̆ hnam pơ gang 1 ‘măng vă ƀet tơ mơ̆t pham păng tơ lĕch sắt. Roi ‘lŏ, khei ‘năr mon ƀĭch tơ̆ hnam pơ gang roi kơ đeh. Dang ei 1 khei mon athei ƀĭch tơ̆ hnam pơ gang 1 ‘măng. Tơ tăm ăn jơ hngơ̆m jăn kon sư, hơ dai hăm tơ drong ba mon năm tơ̆ hnam pơ gang hơ met, ŭnh hnam oei tơ chă răt tôm kơ loăi pơ gang đei tơ roi tơ ƀôh ‘noh hơ met klaih jĭ pham hach đơ̆ng nge. ‘Nhŏng Hai tơ roi, hoach tôch lơ jên bơ̆ih mă lei jĭ kon sư oei ưh kơ dă ƀiơ̆.

“Đe bơ ngai sư tơ roi iŏk pơ gang đơ̆ng sư huch ‘noh dă ƀiơ̆ kơ năm ƀet tơ mơ̆t pham, pơ tih gia 1 khei 1 ‘măng ‘noh pơ gang đơ̆ng sư 2,3 khei ‘mơ̆i mă năm ƀet tơ mơ̆t pham mă lei kŭm ưh kơ gơh mơ̆n. Đĭ pơ gang đơ̆ng bơ ngai ‘nâu bơ ngai to kŭm rŏ kĕ, tuch luch oei athei năm ƀet tơ mơ̆t pham đĕch mơ̆n.

Ƀak si khăm hơ len ăn hơ ioh jĭ Thalassemia

Lei lăi thoi noh, ‘nhŏng Bùi Văn Viên, oei tơ̆ apŭng Ea H’Leo nŏng mơ̆ng bu tơ ƀôh tơ̆ yơ đei tĕch pơ gang hơ met jĭ pham hach đơ̆ng nge ‘noh kơ dâu truh tơ chă răt vă hơ met ăn kơ kon. Jên hiong mă tơ drong jĭ đơ̆ng kon sư roi ‘năr roi dêh dơ̆ng.

“Ŭnh hnam tôch bơ ngơ̆t, kŭm chă hơ met lơ hơ nih, mă lei kŭm ưh kơ gơh. Lơ̆m khei ‘năr ‘noh kŭm huch pơ gang hla ‘long bơ̆ih ră, mă lei oei ưh kơ ƀôh dă ƀiơ̆ ‘noh oei athei năm ƀet tơ mơ̆t pham vă pơ vei tơ drong arih ăn kơ kon.”

Kiơ̆ kơ Tiến sĩ, bác sĩ Trần Thị Thúy Minh, Kơ dră khoa hơ met jĭ hơ ioh Hnam pơ gang Đa khoa tơ ring Tây Nguyên, lơ̆m dôm sơ năm tơ jê̆ âu, đei hloh 400 ‘nu hơ ioh đei hơ len băt jĭ Thalassemia păng athei hơ met hơ nơ̆ng tơ̆ Hnam pơ gang. Dang ei jô̆ păh lăp 1 năr hnam pơ gang sơng iŏk păng hơ met ăn đơ̆ng 20-30 ‘nu hơ ioh đei jĭ Thalassemia. ‘Nâu jĭ tơ drong jĭ ưh kơ kĕ klăih hloi, păng dôm trong hơ met hrei ‘nâu lăp đei tơ̆ dôm hnam pơ gang đĕch.

“Hơ met jĭ Thalassemia hrei ‘nâu ‘ngoăih kơ ƀet tơ mơ̆t pham, tơ lĕch sắt,hơ met tơ gŭm ‘noh lăp hnam pơ gang đĕch mă gơh jang đei. Păng oei 2,3 trong hơ met kăl nhen tơ gep tơ ‘ngăl pơ tih gia nhen hơ met gen, dăh mă kăt tơ bla ‘noh dôm trong hơ met jĭ Thalassemia ‘noh kŭm lăp đei tơ̆ hnam pơ gang đĕch. Kơ na jĭ Thalassemia athei pơ ma dơ nuh hăm hnam pơ gang dăh mă chuên khoa jê̆ hloh vă đei pơ tho vei lăng păng hơ met tơ tom păng ưh kơ đei trong hơ met kiơ̆ thoi kră sơ̆ hơ yơ kŭm nhen tơ̆ ‘ngoăih hơ yơ gơh hơ met đei tơ drong jĭ âu klăih hloi ôh”.

Ƀak si khăm hơ len ăn hơ ioh jĭ Thalassemia

Ƀak si Trần Thị Thúy Minh tơ tă, jĭ Thalassemia tơ dăh hơ met ưh kơ tôm gô pơm ăn lôch tôch kơ hrôih. Mă lei, jĭ gơh tang găn mưh đei hlôh băt tôm, pơm kiơ̆ hơ len lăng, pơ tho tơ ƀôh hơ drol kơ iŏk ŭnh om. Tơ dăh hơ ioh rơ neh ưh kơ pŭn đei jĭ Thalassemia, mĕ ƀă athei ba kon truh tơ̆ hnam pơ gang vă đei hơ met păng vei lăng, ưh kơ gơh yua dôm pơ gang ưh kơ băt hơ dăh đơ̆ng yơ pơm tơ lĕch pơm ăn hiong jên jĭ roi dêh, ƀơ̆t lăp pơm krê hơ mơt truh hơ kâu jăn kơ đe hơ ioh.

 Nam Trang: Chih

Thuem: Tơ blơ̆