Kiơ̆ ƀlep nơ̆r roi tơbăt đơ̆ng hơdrol, mŏ Nguyễn Thị Diễm Thương, plei Đắk Kual 2, xăh Đắk N’drung ba kon drŏ kăn vă jê̆ 6 khei năm tơ̆ Hnam pơgang xăh vă ƀet jrŭm 3 vắc xin 5 lơ̆m 1 tang găn dôm tơdrong jĭ bạch hầu, hyĕn iĕr, gơ̆ hơkâu păng jĭ tơpoh, jĭ ‘ngok yua đơ̆ng pơrang Hib pơm ăn. Mŏ tơbăt, tơdrong ƀet bơ̆ng tôm kơna kon sư tih vơ̆ pran jăng.

“Kang ƀô̆ jang pơgang roi tơbăt năr ƀet ăn kơ ĭnh, hơdai hăm vă jê̆ truh ƀet ‘noh kang ƀô̆ krao ăn kơ ĭnh hơdrol 1 năr vă kơ năm ƀet. Pơma atŭm hơioh hrei ‘nâu sư pha hăm chăl sơ̆, dôm tơdrong jĭ bơ̆n ưh kơ băt hơdrol kơna bơ̆n athei ƀet bơ̆ng vă tang găn ăn kơ đe oh.”

Kŭm lei lăi nhen mŏ Nguyễn Thị Diễm Thương, gơnang đơ̆ng đei tơroi tơbăt găh đei iŏk yua đơ̆ng tơdrong ƀet bơ̆ng, kơna mă đơ̆ng hnam hơtăih kơ Hnam pơgang xăh, gre năm vih vơ̆t mơmat tat, mă lei mŏ Thị Bân oei tơ̆ plei Bu N’drung, xăh Đắk N’drung, apŭng Đắk Song oei ƀet bơ̆ng tôm, ƀlep năr ăn 3 ‘nu kon sư:

“Ăn kon ƀet tôm đơ̆ng rŏng âu kơnh bơ̆n kŭm dă ƀiơ̆ kơ tơtăm, pơma atŭm ‘noh tôch kơ sơđơ̆ng hloi. 3 ‘nu kon ĭnh jô̆ hloi ưh kơ đei gre ĭnh kŭm năm jơ̆ng hoh ƀet hloi. Oei hơnăp kŭm ƀet pơma atŭm tôm đĭ hloi.”

Đắk Song jĭ 1 lơ̆m tơring năm hơdrol lơ̆m tơdrong jang ƀet bơ̆ng pơih să tơ̆ Dak Nông. Kiơ̆ kơ ƀok Nguyễn Văn Sơn, Hnam pơgang apŭng Đắk Song, vă pơm đon lui ăn kon pơlei, Hnam pơgang hlôi hơtŏk loi dơ̆ng athei rim anih jang pơgang tŭn pran tơroi tơbăt hơtŏk ‘lơ̆ng đon hlôh vao, hơdai hăm dăr hơlen, hơmet ‘lơ̆ng dôm tơdrong găh anih jang tơmam drăm, kơmăy kơmŏk, vei sơđơ̆ng ƀet bơ̆ng... Lơ̆m dôm năr ƀet bơ̆ng, Hnam pơgang klăih song kang ƀô̆ năm dăr hơ len tơ̆ dôm hnam pơgang xăh pơm kiơ̆ ƀlep trong ƀet bơ̆ng.

“Lăp đơ̆ng hơtuch sơnăm nhôn hlôi jang hơdai hăm khŭl jang kơ pơlei pơgơ̆r dăr hơlen rim hơioh, mă 2 dơ̆ng ‘noh jĭ pơih lăng lơ̆m phần mềm ‘noh nhôn hlôi vei lăng ‘lơ̆ng đei dôm bơngai. Lơ̆m phần mềm đei chih tơroi hơdăh ‘noh nhôn pơma dơnuh, 1,2 ‘nu bơngai gơh năm kơtă ‘noh hiôk, oei bơngai hơyơ ưh kơ gơh năm dăh mă đei tơdrong kiơ ‘noh mă tam mă năm ƀet đei ‘noh gô pơjao ăn bơngai jang pơgang pơlei vă đe sư dăr hơlen dơ̆ng bơngai đei lơ̆m tơring dăh ưh, vă jăh chă ƀôh dôm bơngai tam mă đei ƀet dăh mă ƀet tam mă tôm jrŭm vă pơgơ̆r ƀet tôm hloi dôm bơngai vă vei sơ đơ̆ng ưh kơ jĭ ăn hơioh.”

Ƀok Huỳnh Thanh Huynh, phŏ Kơdră chĕp kơ̆l Anih vei lăng găh jang pơgang dêh char Dak Nông tơbăt, mă đơ̆ng đei pơdơh ƀet bơ̆ng yua đơ̆ng ƀơm ưh kơ ‘lơ̆ng đơ̆ng jĭ COVID-19 lơ̆m 2 sơnăm âu ki, mă lei gơnang đơ̆ng tơdrong mơ̆t jang kơtang, tơnăp đơ̆ng pơđĭ khŭl jang pơgang, tơdrong drơ̆ng lăp đơ̆ng kon pơlei kơna kơsô̆ ƀet tôm vắc xin lơ̆m tơdrong jang pơih să kơ dêh char iŏk đei ‘lơ̆ng. Đĭ jăl khei mă 3 sơnăm 2022, kơsô̆ ƀet bơ̆ng pơih să đơ̆ng lơ̆m dêh char iŏk đei 70% trong tơlĕch jang. Lơ̆m 3 khei hơtuch sơnăm, dêh char hơdrin iŏk đei 90% kơsô̆ ƀet tôm dôm kơloăi vắc xin. Kiơ̆ kơ ƀok Huỳnh Thanh Huynh, dang ei Dak Nông tŏk bŏk pơvei 150 hơnih ƀet bơ̆ng hơnơ̆ng păng gô hơmet dơ̆ng dôm hơnih chă ƀet tơdăh kăl. Anih jang pơgang kŭm hơmet ăn tôm bơngai jang, tơmam păng pơgang vă vei sơđơ̆ng tơdrong jang ƀet bơ̆ng đei iŏk yua, sơđơ̆ng:

“Anih vei lăng găh jang pơgang pơgơ̆r păng năm tơ̆ dôm tơring vă hơlen lăng dơ̆ng bơngai ƀet vă drơ̆ng 1 nơ̆r. Mă 2 dơ̆ng ‘noh jĭ ƀơ̆t hơlen lăng bơngai ƀet nhôn hơdai hăm khŭl jang pơgang păng khŭl kơdră tơring vă hơmet ăn hơnih ƀet mă lăp vă kon pơlei hiôk hloh, jô̆ hloi jơ năr hiôk ăn kơ đe sư, pơtih gia 1,2 ‘nu bơngai năm tơ̆ mir năm tơ̆ roh hơtuch giĕng brŏk ‘noh nhôn hơdai hăm dôm bơngai đei đe lui yom lơ̆m kon pơlei păng pơlung ‘nhŏng oh gơh ƀet tơ̆ hnam.”

Dôm tơdrong hơdrin lơ̆m tơdrong jang ƀet bơ̆ng pơih să tơ̆ Dak Nông hlôi ƀrư̆ ƀrư̆ hơtŏk ‘lơ̆ng tơdrong jang vei lăng jơhngơ̆m pran, tang găn đei dôm tơdrong jĭ krê hơmơt lơ̆m kon pơlei oei, tơgop tơjur hrăt hrot khăm hơmet jĭ ăn dôm anih jang pơgang.