VOV4.Bahnar - Đei ƀôh băt tơ̆ Trung Quốc ăh jê̆ đĭ xơnăm 2019, Covid-19 tenh kuawng jing pơrang jĭ pơm ăn apŭng plenh teh măh klung klêng. Truh dang ei, pơrang jĭ hlôi pơm hloh 6,5 rơtuh bơngai lôch lơ̆m kơsô̆ hloh 600 rơtuh ‘nu bơngai ƀơm jĭ. 

Apŭng plenh teh hlôi kơdâu pơlong vă hơtŏk pơm tơlĕch lơ kơloăi vaccine păng chă trong hơmet ming vă tang găn kơsô̆ bơngai jĭ hlăm păng lôch hơchăng kơyươ ƀơm Covid-19. Gơnơm dôm tơdrong kơ ‘nôh noh, truh dang ei hlôi đei tơdrong hơ iă kăp gĭt ăn ƀôh apŭng plenh teh hlôi kĕ tang găn pơrang jĭ.

Đăk Lăk ƀet vaccine tang găn jĭ  Covid-19 (Rup pơtĭh)

Mă lei, tơdrong đei ƀôh tơplih yŏng ‘nao đơ̆ng virus SARS-CoV-2 adoi oei lơ. Kơyươ noh, rim teh đak kăl pơtoi ƀet vaccine tôm ăn rim khul bơngai ƀônh ƀơm jĭ păng pơtoi xet ngĭm vă hơlen băt tơdrong tơpoh đơ̆ng virus. Kiơ̆ anih jang Y tê̆ apŭng plenh teh, khei 10 âu, rim bơngai juăt jang kơ Anih jang gô pơkăp găh pơrang jĭ Covid-19 hăm oei jing tơdrong hăt hot găh y tê̆ lơ̆m kơpal teh dăh mă ưh.

Hloh kơ tơdrogn anat păng jĭ bơnôh kơyươ pơrang jĭ Covid-19 pơm ăn, truh dang ei Việt Nam hlôi kĕ hơlen tang găn pơrang jĭ păng pơtơm jang ăh jăl ‘nao "pơtrŏ sơđơ̆ng, hơbĕch, hơlen kơjăp pơrang jĭ Covid-19". Atŭm hăm tơdrong pơtoi pơih să chă ƀet vaccine bơ̆ng jĭ Covid-19, ƀet jrŭm mă 3, mă 4… vă pơjing tơdrong tơm kơjăp, teh đak bơ̆n adoi pơm hơdu dôm trong jang tơjră pơrang jĭ vă pơtrŏ hloh hăm tơdrong kăl ‘nao, tơgop pơm trong hiôk hơmet hơtŏk mŭk drăm.

Bơ̆n pă đei yua tơroi tơbăt y tê̆, atŭm hăm noh, ưh đei pơkăp tang găn akŏm lơ bơngai minh ƀôt păng ưh đei oei ataih băl. ‘Nao âu hloh noh tơdrong tơplih găh tơchơ̆t chô̆ che gom ƀŏ tơ̆ anih kơdrâ̆m bơngai. Adrol ki, che gom ƀŏ nhen lĕ tơmam ưh gơh tơpleh hăm kon pơlei rim ‘măng lĕch đơ̆ng hnam ‘noh dang ei , oei pă minh ƀả bơngai păng minh ƀar anih kăl đĕch athei chô̆ che gom ƀŏ vă bơ̆ng jĭ Covid-19. Tơchơ̆t 5K adoi đei hơmet jĭ 2K+ (che gom ƀŏ + pơlôch sơmach + vaccine + pơgang + hơmet jĭ + kŏng ngê̆ + đon vao đơ̆ng kon pơlei…).

Teh đak bơ̆n hlôi tơlĕch ƀet bơ̆ng jĭ hăm hloh 258 rơtuh kơliu vaccine bơ̆ng jĭ Covid-19 păng jing minh lơ̆m lơ teh đak đei kơsô̆ kơliu vaccine đei yua păng ƀet vaccine lơ hloh lơ̆m kơpal teh. Gơnơm ƀet tơnăp vaccine bơ̆ng jĭ, noh bơ̆n kĕ tang găn pơrang jĭ. Mă lei, hăm tơdrong tơplih yŏng ‘nao roi năr roi tŏk lơ, pơtơm hơdăh đơ̆ng khei 7/2022. Lơ̆m kơplăh dôm khei năr adrol kơ noh, rim năr teh đak bơ̆n đei đơ̆ng 500-700 ‘nu ƀơm jĭ, noh truh khei 7 kơsô̆ âu tŏk truh 1.000 păng truh dang ei pơhlom 2.900 ‘nu. Pơtêng hăm khei 7, kơsô̆ bơngai ‘nao ƀơm jĭ Covid-19 lơ̆m khei 8 tŏk 2,4 ‘măng, đei 24 ‘nu lôch, tŏk 18 ‘nu.

Kơsô̆ bơngai ƀơm jĭ hlăm, lôch hơchăng adoi ƀôh tŏk lơ. Đơ̆ng blŭng khei 9 truh dang ei, adrô̆ lơ̆m 2 năr teh đak bơ̆n ưh đei bơngai lôch kơyươ ƀơm jĭ Covid-19, oei dôm to noh rim năr đei 1-2 ‘nu lôch, mă kăl đei ‘năr lôch truh 5 ‘nu hloi. Anih tơm Y tê̆ pơtoi pơtrruh hla bar pơkăl rim tơring hơtŏk tenh tơdrong ƀet vaccine, hơtŏk dôm trong jang vă tơjur kơsô̆ bơngai lôch răm...

Tơ̆ Đăk Lăk, pơrang jĭ Covid -19 lơ̆m khei năr âu ki, adoi đei hơbuh hli hlơt. Kiơ̆ chih akŏm đơ̆ng Anih hơlen Pơrang Jĭ jăn dêh char Đăk Lăk, ‘noh lơ̆m jăl 3, dêh char hlôi  đei hloh 1.300 ‘nu ƀơm jĭ Covid -19. Mă kăl noh, bơngai ƀơm jĭ ƀôh tŏk lơ lơ̆m khei 9, lơ̆m khei 9 Đăk Lăk adoi đei 4 ‘nu bơngai lôch kơyươ ƀơm jĭ Covid -19.

Vă tang găn tơdrong tơpoh tenh đơ̆ng pơrang jĭ Covid-19, Đăk Lăk hlôi hơtŏk pran tơroi tơbăt adoi nhen hơtŏk ƀet vaccine bơ̆ng jĭ Covid -19 ăn rim bơngai. Kiơ̆ kơ noh, truh năr 25-9, Đăk Lăk hlôi đei jơnei tôm ƀet jrŭm mă 1 vaccine bơ̆ng jĭ Covid -19 ăn khul bơngai đơ̆ng 5 xơnăm tŏk tơ̆ kơpal. Jrŭm mă 2 păng ‘măng ƀet hơdrăp ăn ‘măng mă 1 hăm bơngai đơ̆ng 12 xơnăm tŏk tơ̆ kơpal adoi đei jơnei tơnăp hloh dăh mă hơtŏ hăm kơsô̆ pơkăp atŭm kơ teh đak. Mă lei, kơsô̆ bơngai ƀet ‘măng hơdrăp mă 2 ăn khul bơngai đơ̆ng 18 xơnăm păng jrŭm mă 2 ăn hơ ioh 5 xơnăm truh hơla 12 xơnăm oei adar păng đei jơnei kơđeh adrô̆ đei jơnei  66% păng 44%.

Lơ̆m năr 24/9 âu ki, Anih vei lăng kon pơlei dêh char Đăk Lăk hlôi pơgơ̆r Lêh pơtơm Tơroi tơbăt găh tang găn păng tơjră pơrang jĭ Covid -19 lơ̆m tơdrong kăl ‘nao hăm hơnăn “Kơyua minh Việt Nam kơjăp sơđơ̆ng păng pran jăng" păng ƀet vaccine bơ̆ng jĭ Covid -19 ăn hơ ioh đơ̆ng 5 truh hơle 18 sơnăm. Tơ̆ lêh pơtơm, Khul Kơpal dêh char Đăk Lăk tơchơ̆t, dêh char pơtoi pơm kiơ̆ dôm pơkăp tang găn păng tơjră pơrang jĭ Covid-19 hăm 03 tơdrong dơnơm noh: xet ngĭm, pơkăp oei hơdrô̆, hơmet jĭ. Atŭm hăm noh pơkăl rim anih jang, jơnŭm tơpôl, rim anih jang păng kon pơlei atŭm băl pơm jang, pơtoi pơm kiơ̆ tơchơ̆t 2K gồm: Che gom ƀŏ, pơlôch sơmach atŭm hăm ƀet vaccine, pơgang, hơmet jĭ, iŏk yua kŏng ngê̆, tơdrong hlôh vao đơ̆ng kon pơlei păng dôm trong jang nai. Atŭm hăm noh, hơvơn tôm kon pơlei vang pơm kiơ̆ pơkăp ƀet vaccine bơ̆ng jĭ Covid-19, tơgop hơtŏk tenh tơdrong ƀet bơ̆ng jĭ ăn đe hơ ioh đơ̆ng 5 truh hơla 18 sơnăm.

VOV Tây Nguyên /Lan tơblơ̆ nơ̆r