VOV4.Bahnar – Duh nhen dôm hơdrung kon kông nai tơ̆ Tây Nguyên, bơngai Êđê đei lơ tơmam pơdreh tơdra hăm pơle phat, lơ̆m đei tĭng nĭng. Tĭng nĭng Êđê xơ̆ jing tơmam pơdreh tơdra đei ƀôh lơ tơ̆ dôm pơlei pơla tơ̆ dêh char Dak Lak. Tơmam pơdreh tơdra âu ưh adrô̆ đei pơdreh lơ̆m dôm tơdrong et xa mă oei jing tơmam pơdreh tơdra yak kiơ̆ kon pơlei truh tơ̆ mir na hloi.

Noh hei bơ̆n 'nao mơ̆ng tơdra tĭng nĭng kơyuơ ngê̆ nhơ̆n Y Dhin Êban (bơngai Ê Đê) tơ̆ pơlei Kniêt, xăh Ea Ktur, apŭng Čư̆ Kuiñ, dêh char Dak Lak pơdreh.

Băt pơdreh tĭnh nĭng đơ̆ng oei 'lâ̆p, ngê̆ nhơ̆n Y- Dhin ăn tơbăt, âu jing minh tơmam pơdreh tơdra mă yă ƀok pơjing vă tơbang jơhngơ̆m đon hơ iă hĕl xơ 'ngon lơ̆m tơdra brông brŏng. Tĭng nĭng jing minh tơmam pơdreh tơdra ăn đe drŏ nglo yua tơ̆ dôm anih rơnguơ̆ lơ̆m erih xa 'năr hmă păng lơ̆m tơdrong hri tơtơl tơhưch.

Xơ̆ ki, tĭng nĭng Êđê đei bơ̆ đơ̆ng tơm phat dăh mă pơle, tơlei noh đei 'mônh đơ̆ng kơdih tơm phat iŏk bơ̆ hơkâu tĭng nĭng. Tĭng nĭng đei 6 tŏ tơlei păng pơdreh kiơ̆ tơdra chĭng chêng. 6 tŏ tơlei pơtih ăn chĭng chêng, bơ̆n kơchĕng minh 'nu pơdreh tĭng nĭng noh kloh klĕch găh tơdra hri, hơtŏ hăm hơmrŭk chĭng chêng 6 'nu bơngai pơdreh. Ăh pơdreh tĭng nĭng, ngê̆ nhơ̆n yua ti vă vă pơdreh tơlei, pơjing tôm tơdra kơ hơmrŭk chĭng chêng 6 'nu pơdreh.  

Đơ̆ng rŏng kơ noh, đe ngê̆ nhơ̆n bơ̆ tĭng nĭng hăm tơlei kem duh 'lơ̆ng. Ngê̆ nhơ̆n Y-Dhin Êban ăn tơbăt: bơ̆ minh pôm tĭng nĭng ưh đei tơnap. Adrol hloh, athei rơih tơm phat kră, lê̆ kro ăh hơdra unh, 6 tŏ tơlei ken păng tŏ xĕt pơle dăh mă tơ̆r vă đon tĭng nĭng. Minh pôm tĭng nĭng kơjung đơ̆ng 80cm truh 1m; kơđeh kơjung kiơ̆ kơ tơdrong lăp kơdih kơ rim bơngai: “Vă bơ̆ đei minh pôm tĭng nĭng noh athei đei tơm phat kră, 'lơ̆ng, kăt xơ̆ kro, tơlei kem, păng 'long vă chô̆ tơlei kem pơjing đei tơdra bơ̆ hăm 'long. Chor hlak 'long tih ăh kơ̆l vă chô̆ tơlei kem, đang kơ noh kuer pơlôh vă tơmơ̆t tơlei kem chô̆ kơjăp. Kuer minh pôm pơlôh găh rŏng vă tơdra kơ 6 tơlei kem gơh ang hơdăh jing tơdra brông brŏng phara băl”

Ngê̆ nhơ̆n Aê Brin, tơ̆ pơlei Kniêt, xăh Ea Ktur, apŭng Čư Kuiñ, dêh char Dak Lak ăn tơbăt, pơdreh tĭng nĭng, bơngai Êđê kreo “Teh Gông”. Ăh yua, bơngai pơdreh tơ oei tơ̆ drơh hnam, dôm hơnglâu ti pơdreh tơlei tĭng nĭng pơjing tơdra hiôk hơ iă. Đe ngê̆ nhơ̆n hơnơ̆ng pơdreh tĭng nĭng ăh 'năr huăng kơlih tơdra hăp vơch hơdu mơ̆ng hiôk hloh:  “Pha hăm đing năm noh yua ti păng hlôm hăm ƀơ̆r hloi, tĭng nĭng noh pơdreh hăm ti đĕch. Tĭng nĭng bơ̆ hăm phat pơlei, tơlei đei bơ̆ đơ̆ng tơm phat  kră. Tơdra đei pơjing đơ̆ng tĭng nĭng đei tôm tơdra kơ minh hơmrŭk chĭng chêng păng ăh pơdreh tĭng nĭng noh adrô̆ tơmơ̆ng đĕch, ưh đei pơdreh ăn kơ đe hri”.

 Tĭng nĭng yak kiơ̆ kon pơlei năm tơ̆ mir, pơdreh ăh jơ pơdơh pơdei vă pơhlai tơdrong gleh hrat lơ̆m pơm jang. Dăh mă lơ̆m 'mănga kŏm et xa dăh mă ăh jơ rơvơn noh đe ngê̆ nhơ̆n pơdreh tĭng nĭng vă tơbang tơdrong hơpơi lơ̆m erih xa. Nghê̆ nhơ̆n Y-Dhin Êban tơ̆ pơlei Kniêt, xăh Ea Ktur, apŭng Čư Kuiñ, dêh char Dak Lak ăn tơbăt: “Tĭng nĭng đei yua rim jơ ăh rim anih, pơdreh đơ̆ng rŏng kơ jang hrat dăh mă lơ̆m dôm kơmăng unh hnam đei bơngai lôch hơchăng dăh mă pơdreh ăn đe hri eirei duh bưh. Ăh bơ̆ tĭng nĭng noh băt tôm tơdra brông brŏng hăp ăh anih yơ, hơnglâu ti noh thoi yơ. Dang ei, đe mơlôh pă đei lăp kơ tơdra tĭng nĭng, ưh đei bu pơhrăm pơdreh tĭng nĭng bơih, đe hŭt đĭ bơih”.

Tơmam pơdreh tơdra kră xơ̆ jing tơmam pơ 'lơ̆ng đon bơnôh ưh gơh kơƀah lơ̆m tơdrong et xa juăt jue, tơdrong erih kơ unh hnam... kơ dôm hơdrung kon pơlei tơ̆ Đăk Lăk. Dang ei bơngai kon kông oei 'măn răk lơ tơmam pơdreh tơdra nhen: chĭng chêng, hơgơ̆r, 'lal, păng lơ kơloăi brŏ. Dôm xơnăm kơ âu, anih jang kơpal kơ dêh char Đăk Lăk hlôi hơvơn đe ngê̆ nhơ̆n hlôh vao gơh bơ̆ tơmam pơdreh tơdra, chă pơtho pơdjoi, kiơ̆ đơ̆ng noh tơgop vei răk tơƀăk mong tơdra joh ayŏ juăt jue kon pơlei kon kông Việt Nam. Mă lei, đe ngê̆ nhơ̆n 'lŏ xơnăm duh oei pơngơ̆t kơ đon kơlih dang ei, lơ đe mơlôh pă đei tơklep hăm tơmam pơdreh tơdra juăt jue. Lơ̆m noh, đe ngê̆ nhơ̆n tĭng nĭng duh băt hơdăh, tơdra tĭng nĭng roi năr roi hŭi kơtơ̆ng, ưh kơ băt kon xâu ning nai kơnh hăm oei băt chă pơdreh tĭng nĭng dăh mă ưh.

Lan chih păng pơre nơ̆r