VOV4.Bahnar - Kiơ\ dôm bơngai jang hơlen, khôi chơ\m [o\, chơ\m hơkâu jăn đei đơ\ng đunh xơ\ ki. Ưh adro# jing trong pơguăng mă kiơ\ khôi kơche\ng kơ minh [ar hơdrung bơngai, um chơ\m tơgu\m tang găn đei phao kơtuăng ayăt ăh tơblăh ưh đei jơnei păng jing minh lơ\m dôm gru kơnăl vă kơnăl bơngai juăt, kơtum kơto\ng ‘nho\ng oh.

Minh [ar hơdrung bơngai nhen Brâu, Xơ Đăng, Cơ Tu... erih tơ\ tơring Trường Sơn-Tây Nguyên adrol âu ki đei khôi chơ\m [o\. Bơngai Brâu jing minh lơ\m dôm hơdrung bơngai đei kơso# măt bơngai to\ xe\t hloh lơ\m tơpôl kon pơlei koongt ơ\ teh đak bơ\n, erih jang xa tơ\ pơlei Đak Mế (xăh Bờ Y, apu\ng Ngọc Hồi, dêh char Kon Tum). Drăkăn Brâu đei khôi chơ\m [o\ păng ot hơnenh, hơte\ng đon. Lơ bơngai chu\p um hlôi truh tơ\ pơlei bơngai Brâu vă chu\p io\k dôm um ru\p đe yă kră oei răk vei um chơ\k tơ\ [o\ kơ po. Lơ\m noh đei yă Nàng Bun- bơ\ng pang mă hơtuch luch oei vei um khôi chơ\m [o\ kơ kon pơlei păng hlôi ‘nhăk [o\ chơ\m um vih hăm yă [ok dơnơm vă je# 20 xơnăm kơ âu.

            Khei năr tơje# âu, lơ\m mạng tơpôl adoi pơdăh um bơngai drăkăn Rơ Măm chơ\m um kăp g^t âu: ti oh che\p tăng hơ\t, cho# kong pơro\ um kơchop hnam, ako noh [ăk chơmei, dơmo\ng, kre\ng ne\ng... Mă kăl, lơ\m [o\ đei um chơ\m hơdăh găh khôi juăt. Um chơ\m guăng hloh noh ăh trong chơ\m tơpăt tơje# băl ăh hơlen xơkung [ơ\r, pơtoi kơ noh đei um chơ\m trong tơlei ăh [ar păh [o\. Tơ\ kle\ng adoi đei um chơ\m đơ\ng kle\ng jur ăh [ar păh hơme\ng đon, găh tie\ng măt oei đei um pơkăo ie\. ‘Nâu duh jing um ai kơ hơdrung bơngai tôch kăp g^t, bơ\ng pang ăn khôi xo xơ\ kơ dôm hơdrung bơngai oei erih jang xa tơ\ tơring găh tu Tây Nguyên.

{ok Jean-Marie Duchange bơngai Phlăng adoi đei lơ um ru\p kăp g^t găh joh ayo\ Tây Nguyên. {ok vang jang lơ\m khul linh păng năm truh Việt Nam pơm jang đơ\ng xơnăm 1952 truh 1955 tơ\ Anih tơm Y te# tơpôl kơ tơring groi kông găh pơbăh Đông Dương. {ok hlôi chu\p răk pơhlom 200 to\ um găh tơdrong erih joh ayo\ kơ tơpôl kon pơlei  Tây Nguyên.

            Đơ\ng ro\ng kơ lôch hơchăng, unh hnam [ok hlôi pơtruh ăn Anih Pơdăh găh tơdrong erih hơdrung bơngai kon kông Việt Nam minh [ar to\ um. Um mă [ok chu\p đei pơdăh tơ\ Anih pơdăh găh Hơdrung bơngai kon kông Việt Nam, Anih pơdăh tơmam xo dêh char Kon Tum, Anih pơdăh tơmam xo dêh char Đak Lak, lơ\m noh đei um kăp g^t pơdăh kơ 2 ‘nu hơdruh Xơ Đăng chơ\m rim păh 3 to\ um chơ\m d^l v^l ăh xơkung [ơ\r. Tơ\ Anih vei răk tơmam xo Đông Dương adoi đei um nhen thoi noh mơ\n. Đơ\ng noh gơh băt đei minh khôi juăt jue kơ tơpôl kon pơlei Xơ Đăng.

            Bơngai Cơ Tu tơ\ tơring bri Trường Sơn adoi ư ang hăm khôi chơ\m hơkâu. Truh tơl xơnăm, pơđ^ drănglo hăm drăkăn adoi lăp kơ chơ\m muh măt. ‘Nguaih kơ yua ‘long bri [uh ako\m ‘nhui, io\k jơla hre tăh lơ\m đing pơle ie\ vă bơ\ gơ\r păng chơ\m ăh anih hlôi pơkăp, đang kơ noh pik pơgang păng ‘nhui ‘long bri tơ\ anih chơ\m. Trong chơ\m um kơ bơngai Cơ Tu đei Le Pichon (minh ‘nu juăt chă hơlen ho\k bơngai Phlăng) tơre\k truh tơmam drăm Dôm bơngai hơnguăng pham: “Đe xư hơnơ\ng chơ\m um chrih chrai; tơ\ kle\ng noh um bơnagi drăkăn hơxuang buang buây ăh [ar păh xơkung [ơ\r noh chơ\m um măt ‘năr; 2 păh trong xơ\k măt noh pơdui kơjung hăm lơ um chơ\m kơmâu găm truh ăh hơmeng đon; lơ\m hơkâu noh chơ\m um hơnglo\ng păng um chư pơglang”.

            Lan chih păng rapor