VOV4.Bahnar – Dôm sơnăm tơ je# au, roi năr roi đe\i lơ kon pơlei bơngai Bahnar oe\i tơ\ dêh char Kon Tum mư\h chă pơkong ‘no\h  pơm kiơ\ tơdrong pơkong Et rok. ‘Nau tơdrong pơgơ\r pơkong ‘lơ\ng hơ iă, ư\h kơ tơhoach lơ kon jên hu mu\k drăm, mă le\i đe\i m^h ma duch nă ‘nho\ng pơmai o\h kơtum kơdo\ng ‘nho\ng o\h tơ je# atăih vang năm. Tơ\ ala au bơ\n vang chă lăng hơlen vă kơbăt tơdrong pơkong Et rok kơ kon pơlei bơngai Bahnar bơ\n oe\i tơ\ dêh char Kon Tum.

Pơkong Et rok kơ bơngai Bahnar ‘no\h tôch kơ hiôk, ư\h kơ tơnap nhen m^nh [ar hơdrung kon kông anai oe\i tơ\ Tây Nguyên. Tơdrong pơkong đe\i pơgơ\r gômơ\ng kơ u\nh hnam păh dro\ nglo dro\ kăn đe\i dôm yơ, mă le\i kăl đe\i tơdrô ge, ie\r, nhu\ng. Păng pơkong đe\i pơgơ\r m^nh ‘măng tơ\ u\nh hnam bơngai dro\ nglo dăh mă păh dro\ kăn bư\h mơ\n. 

Vă pơgơ\r pơkong Et rok, u\nh hnam dro\ nglo păng dro\ kăn kăl pai pơ ‘nho\ ăn 5 ge tơdrô, hơto\ ăn 5 anăn: Ge tơdrô rui ra, ge tơdrô o\ng mai, ge tơdro kră pơlei, ge tơdrô hơdru\h tơdăm, ge tơdrô tơmoi. Păng gô mơ\ng u\nh hnam đe\i, chă bu\t kăt m^nh to\ dăh mă [ar to\ nhu\ng vă et sa păng hơla ti ăn kơtum kơto\ng ‘nho\ng o\h hơnhăk bro\k. Tơdăh u\nh hnam đe\i [o#h, ‘noh ko\h rơmo dăh mă kơpô vă pơgơ\r et pơkong.  Tơdăh [ar u\nh hnam dro\ nglo dro\ kăn je\i mơmat tat ngăl, mă le\i tơdrong pơkong je\i oe\i pơgơ\r đe\ch kơ yuơ kơtum kơto\ng ‘nho\ng o\h, kon pơle\i vang chă ba ăn.

Kiơ\ kơ yă Pưk, oe\i tơ\ pơlei Do\n, phương Quang Trung, pơlei tơm Kon Tum, dêh char Kon Tum: mư\h hơvơn et sa ‘no\h o\ng, mai yak hơdrol păng đ^ đăng ‘nho\ng o\h kơtum kơto\ng [ar păh vang kiơ\ đơ\ng ro\ng. Dôm đe tơdăm, dro\ nglo ‘no\h kiơ\ o\ng, đe dro\ kăn kiơ\ đơ\ng ro\ng mai. Đơ\ng ro\ng khu\l o\ng mai ‘no\h tru\h khu\l po# [a\n. Me\ [a\ o\ng mai yak hơdrol, kơtum kơto\ng ‘nhong o\h [ar păh kiơ\ đơ\ng ro\ng vang Et rok. Dôm bơngai năm et pơkong tơpơng ăn kơcho\k tơdrô, hơlăk, ‘nhe\m ‘nhot ăn kơ klo akăn hle, vang pơgơ\r pơkong Et rok.

Yă Pưk, tơroi: “Pơkong et rok đơ\ng me\ [a\ yă [ok pơsư\ ăn đơ\ng sơ\ tru\h dang e\i. Sơ\ vang năm pơkong et rok hăm u\nh hnam kơtum kơto\ng d^h băl ‘no\h hơnhăk ba m^nh ge tơdrô, ie\r, tơdăh ‘nho\ng o\h pôm yă [ok ‘no\h te\h nhu\ng. Tơdăh u\nh hnam pơmat hloh ‘no\h je\i đe\i ie\r. Mă le\i hre\i au [ônh [iơ\, m^nh get chai hơlăk, kơtăp ie\r hơtu\k dăh mă [e\ng keo au to ‘no\h hoe\i bơih”.

Pơkong tôch kơ [ônh mă le\i tôch g^t kăl lơ\m pơve\i d^h băl pơlei pơla. Kơ yuơ lơ lo\h, mă đơ\ng kon pơlei bơngai Bahnar oe\i tơ\ phương Quang Trung, pơlei tơm Kon Tum, dêh char Kon Tum, hlôi kiơ\ lui Khop kơ hre\ng sơnăm kơ au, mă le\i pơkong Et rok oe\i ve\i răk nhen so đe\ch.  Păng kơ yuơ bơngai Bahnar “ư\h kơ đe\i kơto\ng”, vă ve\h ver Io\k hơgăm, pơkong Et rok jing jơ ‘năr vă m^h ma duch nă kơtum kơto\ng ‘nho\ng o\h băt d^h băl, mă đơ\ng chă jang sa, oe\i sa tơ\ pơlei pơla atăih phara d^h băl ră.

Mo\ Mari, oe\i tơ\ Pơlei Do\n, pơma:“ ‘Nho\ng o\h pơlei atăih chă tơ [ơp d^h băl lơm ‘măng mă le\i ư\h kơbăt ‘no\h ‘nho\ng o\h. Mư\h vang năm et pơkong Et rok mă băt. Đơ\ng me\ [a\ yă [ok đơ\ng sơ\ chă pơsw\ ăn tru\h dang e\i, bơ\n je\i gô chă ve\i răk tru\h ăn kôn mon kon sau đơ\ng ro\ng, vă tơdrong joăt ‘lơ\ng lie\m au hoe\i hiong hiơt păng vă ‘nho\ng o\h kơtum kơto\ng băt d^h băl, năm ngôi d^h băl lơ\m dôm năr chơt hơ iă ‘nă hal dăh mă lơ\m năr ne# kau”.

J^ bơngai ch^h răk tơ [a\k mong dôm tơdrong oe\i sa joăt joe păng hlo#h vao dôm tơdrong joăt kơ hơdrung Bahnar, [ok A Jar, oe\i tơ\ pơlei Do\n, phương Quang Trung, pơlei tơm Kon Tum, dêh char Kon Tum, tơbăt, pơkong Et rok sơ\ lăp đe\i rim pơle\i găh pơmơ\t pơlei tơm Kon Tum nhen Pơlei Do\n, Pơlei Tơngia... pơgơ\r. Mă le\i dôm sơnăm tơ je# au, m^nh [ar pơlei kơ bơngai Bahnar tơ\ găh hơle\ch pơlei tơm Kon Tum je\i hlôi pơgơ\r dơ\ng tơdrong pơkong Et rok au.

{ok A Jar pơma:“ Kơ yuơ kă kiơ tơdrong joăt au oe\i ve\i răk tru\h dang e\i? Mă m^nh ‘no\h tơdrong tơgoăt d^h băl tôch kơtang; mă [ar dơ\ng ư\h kơ tơhoach lơ mu\k drăm lăp hơdrong er^h sa oe\i tơnap tap kơ kon pơlei bơ\n. Đơ\ng pơkong Et rok au, kơtum kơto\ng ‘nho\ng o\h [ar păh băt d^h băl, đe\i tơdrong t^h ie\ me\ kon atu\m d^h băl jang. &nh ‘me\h vă, tơdrong joăt Et rok au hơnơ\ng đe\i kon pơlei pơgơ\r mư\h chă pơkong”.

Hăm “Dôm bơngai ư\h kơ đe\i kơto\ng” nhen hơdrung Bahnar, kơtum kơto\ng ‘nho\ng o\h tơnap mă băt d^h băl tơdăh oe\i atăih d^h băl, hui đơ\h chă tơ [ơ\p, mă kăl hăm jơhnơr kôn mon kon sau. Kơ yuơ lơ lo\h, pơkong Et rok ‘noh m^nh lơ\m dôm trong vă kôn mon kon sau băt d^h băl, kơnăl d^h băl. ‘Nau je\i jing tơdrong pơgơ\r tơgoăt hăm pơlei pơla, ư\h khan lăp tơgoăt d^h băl lơ\m băn tăn, rui ra [ar păh u\nh hnam păh dro\ nglo păng dro\ kăn, mă le\i pơ đ^ kơtum kơto\ng ‘nho\ng o\h [ar păh jing rui ra d^h băl. Kơ yuơ lơ lo\h kơna tơdrong pơkong et rok đe\i kon pơlei Bahnar lăng kơ jăp, ve\i răk tơ [a\k mong, mă kăl lơ\m chăl er^h hre\i au.

AmaZưt: Ch^h