VOV4.Bahnar - Jing kon pơlei erih xa hăm tơdrong choh pơtăm, đei khôi juăt jang ƀa na đunh đai, noh bơngai K’Ho Sre lui rim tơmam drăm adoi đei yang hơpang păng lơ̆m tơdrong choh jang xa adoi đei tơdrong vei vêr đơ̆ng yang hơpang. Yuơ noh, lơ̆m minh xơnăm bơngai  K’Ho Sre tơ̆ dêh char Lâm Đồng hơnơ̆ng pơgơ̆r dôm tơdrong xoi tơbeh choh jang xa tơguăt hăm khei năr tŏk giơ̆ng ‘lơ̆ng kơ tơm ƀa.

Hăm bơngai K’Ho Sre, khôi xoi tơbeh choh jang xa tơguăt hăm ƀa na đơ̆ng kră xơ̆: Nhô sih sre (dang et xoi rei pơtăm ƀa na), nhô rào jơng rơpu (et ôp jơ̆ng kơpô), nhô wèr (et giăng), nhô brê rơhe (et hơtŏk ƀa tơ̆ xum)… Hơnăn kơ rim khôi et xa lơ̆m minh pơyan choh jang tơroi hơdăh kơ rim jăl jang na hơnơ̆ng tơguăt hăm đon lui kơ yang hơpang lơ̆m khôi choh jang kơ bơngai K’Ho Sre. Đơ̆ng rei pơtăm Đơ̆ng mă rei pơtăm truh ‘nhăk ƀa hơtŏk tơ̆ xum, bơngai K’ho Sre hơnơ̆ng dôm khoi xoi tơbeh phara băl vă apinh đe yang hơpang nhen yang đak, yang kông, yang đak ‘mi... păng mă kăl noh yang hri “Ndu yàng kòi”, hăm tơdrong hơpơi ‘meh đei đe yang hơpang pring vei tơgŭm ăn tơm ƀa tŏk giơ̆ng ‘lơ̆ng, pơyan jang xa đei yua lơ.

Dôm khôi et xa juăt jue choh jang xa đei pơgơ̆r kiơ̆ khei năr tŏk giơ̆ng kơ tơm ƀa. Mă blŭng noh et rei pơtăm. Khôi mă âu đei pơgơ̆r tơ̆ mir na, ‘nguaih kơ dôm bơngai lơ̆m unh hnam oei đei dôm bơngai dơnơm lơ̆m kơtum kơtŏng vang akŏm.

Ngê̆ nhơ̆n chĭng chêng K’Brel xăh Bảo Thuận tơroi: “Gơ̆ng đei bơ̆ hăm tơm pơle. Đơ̆ng rŏng kơ et ƀŭ gơ̆ng tơ̆ mir na vă tơgŭm ăn găr hơdrĕch tŏk giơ̆ng ‘lơ̆ng, noh găr hơdrĕch đei xăi pơtăm. Kiơ̆ kơ tơ ‘ngla hnam, đe hơnơ̆ng bơ̆ gơ̆ng tơpăt păng kơjung hloh  2m, duh đei bơngai iŏk tơm pơle kŏng ăh goi tơhro truh tơ̆ na hloi. Đơ̆ng rŏng kơ eh đang xoi tơbeh tơ̆ mir na, đe vih tơ̆ hnam pơgơ̆r et xa păng pơdreh chĭng chêng”. 

Minh lơ̆m dôm tơdrong et xa kăp gĭt lơ̆m xơnăm đei bơngai K’Ho Sre tơrĕk păng hơnơ̆ng pơgơ̆r rim xơnăm noh et xoi tơbeh kơ yang hri đei pơm kiơ̆ khôi kâ̆m kang kơnang giăng “nơ̆r K’ho krao Nhô Wèr”. Khôi mă âu đei pơgơ̆r et xa tơ̆ mir na ăh khei 9 dăh mă khei 10 rim xơnăm ăh tơm ƀa jê̆ xrôk. Adrol kơ pơgơ̆r et xa, kră pơlei păng dôm bơngai dơnơm lơ̆m kơtum kơtŏng pơđăp dih băl găh tơdrong vă pơgơ̆r. Ăh drơ̆ng lăp bơih noh, bơngai tang măt ăn rim kơtum kơtŏng vih tơroi ăn rim bơngai chă hơmet tôm tơdrong, tơmam kăl ăn ‘năr pơgơ̆r xoi tơbeh. Atŭm hăm noh, athei đe tơdăm năm tơ̆ bri chă tơlei hre, ‘long bri; bơ̆ anih xoi tơbeh “hìu wèr”, bơ̆ gơ̆ng graxia; đe chă hơmet trong glung pơlei pơla, hơdrâ̆m đak, oei đei bơngai hlôh vao noh đei athei năm tơchă rơih iŏk kơpô mưh kĕ đei, mă lơ noh đei hơnơ̆ng ƀuh plang hăm bơbe ăn kơ yang hơpang...

Tơdrong et xa đei pơgơ̆r lơ̆m minh năr, hăm tơdrong ‘meh vă apinh yang hơpang axong ăn ƀa xrôk chôh ‘lơ̆ng ưh đei ƀơm ‘mi kial, găr ưh đei bo, ưh đei ƀơm kon bri brăh phă pơrăm. Atŭm hăm pơgơ̆r et xoi đe hơnơ̆ng pơgơ̆r hloi dôm tơdrong pơxuh kră xơ̆ nhen: dui tơlei, drŭt ‘long... đang kơ noh atŭm hăm tơmoi chă et tơdrô ge, chă apinh jet pơma dơnuh găh jơhngơ̆m jăn, tơroi găh tơdrong pơm jang păng hri tơtơl. Ăh ‘năr hlôi huăng, kon pơlei hơvơn tơmoi vih tơ̆ hnam po, pơtoi et xa, pơdreh chĭng chêng, hơgơ̆r, hri tơtơl... đei unh hnam tral tong anê̆ măng pơtơm pơtôch tơdrong xô̆.

Kiơ̆ minh ƀar khei đơ̆ng rŏng, ăh găr ƀa tơ̆ na hlôi đum dreng, kon pơlei chă pơlĭ băl vă kăt ƀa đơ̆ng hnam âu truh hnam nai. Pơyan kăt ƀa đang, ƀa đei hơtơ̆k ƀenh mir bơih noh kon pơlei yua kơpô vă tôh ƀa, tơdrong jang âu đunh. Ăh rim tơdrong choh jang hlôi đang, ƀa đei ‘măn ƀenh xum, bơngai  K’Ho Sre pơgơ̆r et xoi ‘nhăk ƀa hơtŏk tơ̆ xum.

Lơ̆m khôi xoi tơbeh kơ choh jang xa kiơ̆ tơdrong giơ̆ng hăm ƀa đơ̆ng bơngai K’Ho Sre, hơbŏ ưh đei khôi xoi tơbeh yơ đei pơgơ̆r kăp gĭt nhen et xŏng ƀa ‘nao (dang têt kơ bơngai K’Ho), kơlih khei năr hơmet pơdui đunh măh minh khei, hơvơn lơ tơmoi truh, jing anih akŏm lơ bơngai rơgei mă đe ư ang lơ̆m jâ̆p pơlei pơla K’Ho. Đe xư truh tơ̆ âu ưh adrô̆ thơ thâu hơ iă, atŭm et xa hăm tơ ‘ngla, xa dôm tơmam xa juăt jue, mă oei jing ‘măng vă akŏm lăng đe pơdreh chĭng chêng, pơtruh nơ̆r hri kơ hơdrung hơdrĕch po nhen: Tam pla, pơnđik pơnring, đơs loong…

Jăh vă xơkơ̆t, kiơ̆ đơ̆ng tơdrong giơ̆ng ‘lơ̆ng đơ̆ng tơm ƀa, dôm khôi xoi tơbeh găh choh pơtăm juăt jue kơ bơngai K’Ho ƀenh kơ tơdrong graxia yang hơpang, đe xư ưh adrô̆ hơpơi hơ ‘nhăk ăn kon pơlei tơdrong erih phĭ tơtŏ, xơđơ̆ng mă dôm kơjă joh ayŏ nai nhen: tơmam et xa, hri hơxuang; joh ayŏ, đon hlôh vao găh tơdrong erih cham char, tơdrong kon bơngai, tơdrong pơm jang ‘nâu nai hia, hơnơ̆ng đei pơdăh kiơ̆ trong pơđơ̆k păng ƀenh kơ um joh ayŏ jang ƀa na. Kiơ̆ đơ̆ng noh, tơgŭm ăn rim bơngai hăt hot pơm jang, băt oei xa rơhal ‘lơ̆ng lơ̆m tơpôl păng cham char plenh teh. ‘Nâu jing dôm um ai joh ayŏ ‘lơ̆ng rŏ juăt jue mă yă ƀok bơngai K’ Ho Sre ‘meh pơtoi pơtho ăn kon xâu po.

Lan chih păng pơre nơ̆r