VOV4.Bahnar - Tơ\ Tây Nguyên, ching chêng hơnơ\ng tơguăt hăm tơdrong erih pơlei pơla. Yuơ noh rim pơlei pơla nhen le\ adoi đei khul tôn ching chêng. Mă lei tơdrong ako\m pơtho ăn khul tôn chêng drăkăn noh hu\i kơ đei. Tơ\x ăh Dak Ndrung, apu\ng Dak Song, dêh char Dak Nông đei lăng jing anih hơdăh hloh lơ\m tơdrong vei răk tơ[ăk mong joh ayo\ juăt jue kơ hơdrung kon kông dêh char Dak Nông, hơdăh noh khul tôn chêng drăkăn pơlei Bu Prâng, hăm 23 ‘nu vang ako\m đơ\ng ie\ khe\ kră, vang ako\m tôn chêng, hri hơxuang... Tơdrong iung jing kơ khul tôn chêng hu\i kơ đei âu, ưh adro# hơlêm kởang hăm tơdrong vei răk tơ[ăk mong mu\k drăm joh ayo\ ching chêng mă oei pơm hơdăh tơdrong joh ayo\ kơ tơring roi kăp g^t hloh.

{ơ\t ‘Năr drăkăn apu\ng plenh teh năr 8/3, bơ\n atu\m hơlen lăng tơdrong băt ‘mêm kơ joh ayo\ kră xơ\ đơ\ng nge# nhơ\n drăkăn tôn chêng kơ pơlei Bu Prâng:

Kâu lak [o# ching chêng drăkăn kơ pơlei Bu Prâng noh jing Kâu lak [o# ching chêng drăkăn adro# kơ dêh char Dak Nông, ako\m đei lơ nge# nhơ\n rơgei, lăp kơ tơdrong joh ayo\ kon kông. ‘Nâu duh jing Kâu lak [o# adro# oei răk vei păng tôn lơ [ai chêng hiôk ‘lơ\ng kơ kon pơlei M'nông. Kiơ\ nge# nhơ\n Thị Nhum, Kơdră khul tôn chêng kơ Kâu lak [o# noh đơ\ng xơnăm 2004, minh [ar pơmai oh lơ\m pơlei lăp kơ tơdrong joh ayo\ kră xơ\ kơ kon pơlei hlôi ako\m dih băl pơkăl pơjing khul tôn chêng vă vei răk tơ[ăk mong joh ayo\ juăt jue kơ kon pơlei po. Tơdrong rơhao đơ\ng pơmai oh hlôi đei bơngai kră lơ\m pơlei păng jơnu\m pơgơ\r tơring tơgu\m. Đơ\ng minh [ar ‘nu jang mă blu\ng, lơ\m to\ xe\t khei năr, rim pơmai oh mă ưh gơh tôn chêng duh apinh chih măt mơ\t ako\m lơ\m khul tôn ching chêng vă ho\k hơlen. Truh dang ei, kơxo# bơngai vang ako\m lơ\m khul tôn ching chêng hlôi đei truh 23 ‘nu, mă lơ noh gơh tôn lơ [ai chêng hiôk. Nge# nhơ\n Thị Nhum tơroi:  Khul tôn chêng drăkăn pơlei Bu Prâng đei tơ iung đơ\ng xơnăm 2004, đơ\ng ro\ng kơ pơjing apu\ng Dak Song noh nhôn ako\m pơjing khul tôn chêng drăkăn âu. Bơngai đei đon tơ iung păng pơtho tôn chêng ăn nhôn noh [ok kră pơlei Ma Rin păng Ma Nhơk, dang ei nge# nhơ\n Ma nhơk noh hiong bơih... Khul tôn chêng dang ei duh oei pơtoi ako\m xơđơ\ng. Lơ\m khei năr âu ki duh đei bơngai ‘lo\ hlôi hiong dăh mă pă đei grăng jơhngơ\m jăn, noh nhôn hlôi pơtho ăn đe oh mơlôh, ăh đe ye\t tôn chêng kloh kle\ch noh tơmơ\t lơ\m khul tôn chêng...

Vă gơh pơtoi ako\m lơ\m khul tôn chêng noh rim bơngai lơ\m khul athei adrint ôch lơ. Pha hăm dro\nglo, kơdih po đe pơmai noh bơngai me\, bơngai hơkăn glơng lơ tơdrong jang păng vei lăng kon hơ ioh. ‘Meh đei jơ rơvơn ăh kơmăng vă ako\m atu\m băl, lơ pơmai athei tơnăp hăm tơdrong jang hnam. Nge# nhơ\n Thị Pyơn, đei ho\k tôn chêng đơ\ng xơnăm 1993 păng vang jang lơ\m khul tôn chêng tơroi: Nhôn pơgenh ăh jơ rơvơn dăh mă unh hnam đei tơdrong kăl, pơmai oh ako\m băl pơhrăm tôn chêng, hri hơxuang dih băl. Noh jing jơ ‘năr nhôn pơhrăm tôn ching chêng vă ăn pơlei pơla xo# xôn pơchơt đơ\ng ro\ng kơ ‘năr pơm jang hrat. ‘Nguaih kơ dôm [ai chêng juăt jue, khul tôn chêng nhôn duh pơcheh đei hloh 11-12 [ai chêng ‘nao, hơ ‘nhăk pơlong tơ\ lơ tơring. Inh [ôh tôch pơ ư pơ ang.

Atu\m hăm lăp kơ joh ayo\ po, rim bơngai lơ\m kâu lak [o# adoi tơroi ăn dih băl băt trong tôn chêng, tơdra chêng, tơdra hơxuang păng truh dang ei hlôi tôn kloh kle\ch lơ [ai chêng kră xơ\ lơ\m tơdrong et xa nhen: Et hơku\m tơpôl pơlei pơla, et xơng tơmoi, et xo\ng [a ‘nao... dăh mă dôm [ai chêng ‘nao nhen: hmach kơ Đảng, xo# puih mak, hơ ‘nguơ\u kơ bơngai linh, hơ ‘nguơ\ kơ [ok Hồ… Khul tôn ching chêng đei năm pơdăh ja#p jang, vang ako\m lơ tơdrong kăp g^t tơre\k truh joh ayo\ ching chêng, hơdăh noh: Festival Ching chêng apu\ng plenh teh tơ\ Gia Lai xơnăm 2009, 2018; Tơdrong pơlong tôn ching chêng tơ\ Lâm Đồng, Dak Lak…Tơdrong chơt hơ iă đơ\ng rim nge# nhơ\n noh jing hlôi lang xă đei tơdrong ‘mêm băt kơ joh ayo\ hăm tơpôl. Nge# nhơ\n Thị Nhum, Kơdră khul tôn chêng drăkăn pơlei Bu Prâng ăn tơbăt:  Rim ‘măng năm Pơlong dăh mă ako\m noh pơdăh dăp đon, jo# hăm hơxuang hloi, tôn chêng, reh bro\... Mă che\p chêng tih hloh lơ\m hơmru\k chêng trăp je# mơj^t k^, mă lei pơmai oh nhôn duh oei tôn kloh kle\ch, nhôn pơ ư pơ ang kơ khul tôn chêng drăkăn nhôn, đe boăl păng đe oh vang ako\m hơxuang păng tôn chêng hăt hot... Rim ‘măng nhôn to\k pơdăh tơ\ chơnang noh đe jrơu hơu hơu yuơ [ôh chrih, tôm khul tôn chêng drăkăn đe\ch, hăm ‘măng tôn chêng yo\ng, nhôn drăkăn noh hơkâu jăn ie\ mă tung chêng tih noh đe jrơu rơ ông rơ ang...

Pơlei Bu Prâng ‘năr âu ưh adro# đei trong kơxu truh tơ\ tơring, đei unh hơyuh tơ\k hơdăh... mă kon pơlei oei chơt hơ iă yuơ kơjă joh ayo\ juăt jue kơ kon pơlei đei răk vei, mă hăt noh joh ayo\ ching chêng. {ok kră pơlei Ma Rin, bơngai yak hadoi hăm Kâu lak [o# ching chêng drăkăn pơlei Bu Prâng xơkơ\t:  ‘Nâu jing kâu lak [o# tôn chêng tơm kơ apu\ng, kơ dêh char rim ‘măng ako\m pơlong noh đe mon chơt hơ iă tôch dêh, đei ‘măng ako\m noh năm hloi. Ưh kơ đei bu pơma kiơ, xo# hơ\k bơih. Kơdih po inh duh ‘meh pơtho ăn khul mơlôh vă pơtăl bơngai ‘lo\ kră, ưh grăng pran tơmơ\t lơ\m khul tôn chêng. Tơ\ anăp noh io\k đe mon đơ\ng khul hơxuang vă tơmơ\t lơ\m khul tôn chêng âu. Inh ‘meh vă jơnu\m pơgơ\r tơring tơre\k hloh dơ\ng truh khul tôn chêng drăkăn, athei io\k đơ\ng xăh, apu\ng tơre\k tơgu\m, to\ xe\t dăh mă lơ noh ưh đei kiơ ôh, mă hăt noh tơgu\m băl găh đon bơnôh, hơlêm ăn đe xâu tơnăp lơ\mt ơdrong vei răk joh ayo\ po, ưh đei le# hiơt hiong...

Jơva ching chêng tơguăt hăm joh ayo\ kon pơlei kon kông Tây Nguyên hlôi păng to\k bo\k pơjing um ai adro# ăn tơring teh Tây Nguyên âu. Tơpă hmach bơnê kơ dôm um ai ‘lơ\ng ro\ noh hlôi đei rim nge# nhơ\n dăp đon răk vei, pơtho ăn kon xâu mơlôh vă vei răk tơ[ăk mong rim kơjă joh ayo\ juăt jue kơ hơdrung hơdre\ch po.

Lan chih păng rapor