Ƀok Rmah Dmeo, mĭnh ‘nu kon pơlei tơ̆ plei RBai, xăh Ia Piar, apŭng Phú Thiện, dêh char Gia Lai tŏk bŏk yuă ƀa phang. Kŭm hăm dôm ŭnh hnam kon pơlei lơ̆m pơlei pơtăm kiơ̆ trong jang kơdơ să, kơna iŏk yua ƀa kơ ŭnh hnam Rmah Dmeo kŭm nhen dôm ŭnh hnam nai, tă iŏk đei vă jê̆ 8 tấn 1hek tar ngăl. Ƀok tơroi, jang ƀa dang ei tôch kơ hiôk gơnang đơ̆ng đak ưh kơ đei lai yơ hrơ̆ đơ̆ng dơnâu đak Ayun Hạ. Hơdai hăm ‘noh, kon pơlei đĭ băt iŏk yua dôm hơdrĕch ƀa plei lơ, kơmăy kơmŏk ‘nao lơ̆m choh rơ uơ, rei pơtăm păng kăt, yuă:

 “Hrei ‘nâu jang ƀa tôch kơ hiôk, ưh kơ pơmat tat nhen sơ̆ dơ̆ng bơih, đak tơruih truh tơ̆ chŭn na, kon pơlei ‘noh jang chŭn hăm kơmăy kơmŏk ‘nao. ‘Meh vă kon pơlei hơnơ̆ng pơnam jang sa, hŏk pơhrăm, hơnơ̆ng đei dôm hơdrĕch ƀa ‘nao vă iŏk yua hơnơ̆ng đei hơtŏk lơ. Sơ̆ ‘noh kon pơlei lăp jang 1 pơyan đĕch, mă lei dang ei kon pơlei đĭ jang đei 2 pơyan bơih”.

Đơ̆ng Phú Thọ mơ̆t pơjing tơdrong jang sa tơ̆ thôn Đoàn Kết, xăh Ayun Hạ, apŭng Phú Thiện vă jê̆ 30 sơnăm, ƀok Nguyễn Văn Việt ƀôh rơđăh tơdrong tơplih mă Ayun Hạ pơm jing ăn tơring teh krăng krăl. Teh tơ̆ tơring ‘nâu tôch kơ hơtăng, ưh kơ gơh pơtăm ‘long kăp gĭt. Lơ̆m prăt dôm sơnăm blŭng ‘nao mơ̆t oei, ŭnh hnam ƀok lăp pơtăm đei ƀa 1 pơyan ‘mi, oei pơyan tŏ ‘noh chŭn kơnê̆, hơđang. Mă lei đơ̆ng sơnăm 2002, ƀơ̆t dơnâu đak Ayun Hạ ăn tơmơ̆t yua, ƀa hlôi tơtĕnh pơm tơ ‘ngla pơđĭ thŭng thong să sap. Păng đơ̆ng noh, hăm 2 hek tar chŭn, ŭnh hnam ƀok Việt iŏk đei dôm jĭt tấn ƀa 1 sơnăm. Hơdrô̆ pơyan ƀa phang 2024-2025, ƀok iŏk đei 35 tấn, mŭk drăm đĭ tôm tĕch.

“Iŏk đơ̆ng đei hơbong đak đơ̆ng Ayun Hạ, đei đak ‘noh kon pơlei hơtŏk tơiung đei ƀa đak, sơđơ̆ng, jang đei tơmam, kon pơlei đei iŏk yua hơtŏk tơiung mŭk drăm ŭnh hnam, răt bơ̆n tơmam, pơm đei hnam, tơdrong hơrih sa kon hơ ‘lơ̆p hŏk pơhrăm tôm”.

Dơnâu đak Ayun Hạ đei đak 37 km², mong 253 triệu m³, tơruih ăn kơ 13.500 hek tar ƀa đak păng pơtruh đak yua ăn kơ dôm jĭt rơbâu ŭnh hnam kon pơlei. Iŏk ƀa pơm hơnih gơnang, kon pơlei dôm apŭng Hơlĕch Pơbăh dêh char Gia Lai ƀrư̆ ƀrư̆ pơtăm lơ ‘long pơtăm, pơjing đei tơring tơmam kơtao, hơtŏk tơiung ‘long sa plei, vei rong rơmo... Kơmăy kơmŏk ‘nao păng khoa hŏk ki thuơ̆t hlôi đei tơmơ̆t yua jơ̆p jang, tơgŭm hơtŏk ‘lơ̆ng iŏk yua lơ păng kơjă tơmam choh jang sa.

Ƀok Phạm Văn Lượng, Phŏ Kơdră Anih vei lăng kon pơlei apŭng Phú Thiện, pơma hơdăh Dơnâu đak Ayun Hạ tơgop lơ̆m tơdrong tơplih ‘nâu:“Jô̆ đơ̆ng đei dơnâu đak Ayun Hạ ‘noh kon pơlei hlôi tơplih đei tơdrong joăt choh pơtăm đơ̆ng đak yang ưh kơ sơđơ̆ng păng ƀrư̆ ƀrư̆ tơplih jing dôm kơ loăi ‘long pơtăm kiơ̆ trong joăt pơtăm, tơgŭm kon pơlei tơplih đon tơchĕng trong jang vă pơm đei dôm tơdrong jang choh jang sa sơđơ̆ng hơnhăk ăn đei yua mŭk drăm lơ. Dơnâu đak Ayun Hạ kŭm tơgŭm kon pơlei choh jang sa đei kơchăng găh đak tơruih, choh jang sa kiơ̆ trong kơjăp, sơđơ̆ng, tơplih ‘lơ̆ng iŏk yua, mŭk drăm hơtŏk tơiung hơiă tơgop sut pơngot tơ jur dơnuh kơjăp.

Dơnâu đak Ayun Hạ ưh khan lăp tơruih rơngơp tơring kơtao, tơring ƀa păng ‘long sa plei să tơ̆ Hơlĕch Pơbăh dêh char Gia Lai mă oei tơgŭm tơiung dôm hơnăn ‘lơ̆ng. Nhen hơnăn “Phe Phú Thiện”, dang ei đĭ đei măt tơ̆ jơ̆p anih tĕch mơdro lơ̆m teh đak đei bơngai răt yua lăng ‘lơ̆ng. Hơnăn yến sào tơ̆ thŭng thong âu tŏk bŏk đei pơjing.

Ƀok Rah Lan Chung, Kơdră Anih vei lăng kon pơlei dêh char Gia Lai, roi tơbăt, dêh char tŏk bŏk athei pơm hơtŏk dơnâu đak, pơyua ăn trong tơlĕch đơ̆ng dêh char găh pơih să dôm kơdơ să joăt pơtăm, kơmăy kơmŏk ‘nao:“Dêh char lăng ‘nâu jĭ dơnâu đak hơnhăk ăn đei yua tôch kơ tih tên ăn kơ kon pơlei. Dêh char kŭm tŏk bŏk apĭnh Anih tơm vei lăng găh Choh jang sa păng Cham char pơm hơtŏk dơnâu đak să dơ̆ng vă hơnơ̆ng pơyua ăn dôm hơnih hơdrol sơ̆ ‘noh tơring kông, kơdăng, đak ưh kơ tŏk truh, mưh pơm hơtŏk dơnâu đak ‘noh đak ‘nâu gô pơyua ăn tơruih ăn kơ pơđĭ hơgăt teh đunh kơ âu đak tam mă ro truh”.

Dơnâu đak Ayun Hạ ưh khan hơnhăk đak tơruih ăn kơ dôm kơ dơ chŭn phang pơđang, mă oei hơnhăk truh hloi 1 tơdrong hơrih sa phĭ tơnŏ, hiôk chơt ăn kơ rơbâu ŭnh hnam kon pơlei. Dôm kơdơ chŭn ƀa jing ‘lơ̆ng, dôm pơgar ‘long hrĭp hrăp, păng dôm ƀơ̆r hiơ hiĕk lăp đon đơ̆ng kon pơlei ‘noh jĭ tơƀôh hơdăh hơiă ăn tơdrong tơplih tôch kơ hơiă lơ̆m tơring teh ‘nâu. Tơ̆ hơnăp kơnh, hăm trong tơlĕch jang pơih să păng pơm hơtŏk ming, dơnâu đak Ayun Hạ pơkă hơnơ̆ng jing dơnâu đak gĭt kăl vă hơtŏk tơiung choh jang sa kơjăp, hơdai hăm pơm đei tơdrong hơiă kơjăp ăn tơdrong hơnŭk hơnoa kơ tơring Hơlĕch Pơbăh dêh char Gia Lai./.