VOV4.Bahnar - Apu\ng Buôn Đôn (Dak Lak) j^ 1 lơ\m dôm tơ ring mă tơ drong jo\h ayo\ kơ do\ xoang tơ pôl kơ kon pơ lei đei băt truh lơ hlo\h tơ\ tơ ring Tây Nguyên. Tơ drong chă hơ ngoang rôih bri tơ\ âu dang ei pă đei bơih, mă lei lơ hơ kăt đei đe yă [ok păng đe hơ io\h oei pu\ hơ nơ\ng tơ\ ro\ng, hăm lơ kơ loăi hơ kăt tih ie\ pha ra băl, pu\ năm tơ\ mir, vei kơ pô, rơ mo, oei [ôh hơ nơ\ng rim năr lơ\m tơ drong erih hrei ‘nâu.. Tơ mam nhuơ\ chăl ‘nao oei tơ plih ăn lơ tơ mam tanh s^t, mă lei hơ kăt oei đei an^h dơ\ng tôch kơ jăp, ‘no\h j^ yoa tơ\ âu oei đei lơ bơ ngai tôch ‘mêm tơ mam yoa đơ\ng kră sơ\ âu. M^nh lơ\m kơ so# ‘no\h j^ [ok Ay Phiên, tơ\ plei Nà Xược, xăh Ea Huar.

{ok Ay Phiên j^t tơnanh tanh hơ kăt

{ok Ay Phiên, 75 sơ năm, mă lei oei hơ nơ\ng mât tơ\ bri ko\h pơ o, blăh tơ nanh, tanh hơ kăt. {ok tơ roi, vă tanh hơ kăt ‘lơ\ng, tơ drong kăl hlo\h j^ chă rơih pơ o păng hơ ngoan, vă đei tơ nanh rang ‘lơ\ng, kơ jăp. Hơ kăt bơ ngai M’Nông đa tanh ¼ kơ so# tơ nanh găm, yoa đơ\ng nhưm hăm ngar păng 1 kơ loăi kơ tăk ‘long bri. Kơ so# tơ nanh âu vă tanh [ât to\k bo\k hơ găt. Lơ\m no\h tơ nanh kok j^ tơ nanh tơm, tơ nanh găm đe tanh vă pơ ro\ đe\ch. Mưh tanh đang hơ kâu hơ kăt, [ơ\r hơ kăt đei pơ găp kram hăm tơ lak hre. Đang kơ ‘no\h pơm tơ pang ăn hơ kăt. Tơ pang hơ kăt đa pơm hăm ‘long hơ răng ‘lơ\ng. Mưh tanh đang hơ kăt, đe ]hông tơ\ hơ dra to\ se\t hlo\h ‘no\h 1 puăt sơ năm ‘mơ\i mă io\k yoa mă ưh ‘no\h te\ch.

{ok Ay Phiên tơ roi: “Đơ\ng sơ\ inh gơ\h tanh hơ kăt, mă lei lăp tanh ăn kơ kon sâu lơ\m hnam đe\ch, dang ei kră bơih, pă ke\ năm jang bơih kơ na tanh ngôi bơ\n hơ kăt. 1 to\ hơ kăt mơ\ng sư tih dăh ie\ inh te\ch đơ\ng 250.000 truh 300.000, te\ch ăn kon pơ lei. Inh đa te\ch ăn dôm pơ lei je# kiơ\ âu, bu ‘me\h răt ‘no\h inh te\ch. Hrei ‘nâu ưh pă đei lơ bơ ngai tanh hơ kăt bơih, tơ\ plei nhôn lăp oei pă 2 ‘nu đe\ch.” 

Tanh hơ kăt j^ 1 tơ drong juăt đơ\ng kră sơ\ kơ bơ ngai M’nông tơ\ Buôn Đôn. Mă lei dôm sơ năm tơ je# âu tơ drong vei lăng sư tôch mơ mat. Jo# pơ đ^ lơ\m apu\ng, bơ ngai gơ\h tang hơ kăt đ^ hlo\h 40 sơ năm ngăl bơih. Lơ bơ ngai kră juăt tanh hơ kăt tơ\ xăh Eahuar tôch pơ ngơ\t, hơ mơt mưh đe sư lôch hơ chăng kơnh, tơ drong juăt đơ\ng yă [ok sơ\ ku\m hiong kiơ\ ‘năi. Găh xăh ‘no\h ưh tam đei trong jang kiơ ‘ngoăih kơ nơ\r pơ lung đe tanh, vei lăng tơ drong juăt âu.

Nhen hnam [ok Ay Phiên, đei 7 ‘nu sâu dro\ nglo, mă lei ưh kơ đei bu ‘me\h tanh hơ kăt: “Tanh hơ kăt, tanh kơ đum kơ đo\ng đei đơ\ng kră sơ\ bơih. Dang ei lu sư tơ\ hnam ưh đei bu ‘me\h tanh hơ kăt. Lu sư jang tơ drong nai dơ\ng, ba ưh gơ\h pơ go\ sư ôh. Mă lei inh sơ ‘ngon dêh, inh đ^ kră bơih, ‘me\h đe sư mưh đei jơ rơ hơi ‘no\h tơ ge\ch ho\k, vă ning mônh mưh kră kơnh, ưh đei tơ drong kiơ jang ‘no\h chă tanh ngôi bơ\n hơ kăt ăn kon sâu.”

{ok Ay Phiên j^t tơnanh tanh hơ kăt

Chă hơ len năng tơ\ bơ ngai mơ lôh, đ^ đăng akhan: tơ drong tanh bơ\n hơ kăt ‘no\h nhen thoi pôm ngôi đe\ch, ưh pă lăp hăm tơ drong erih xa hrei ‘nâu bơih, kơ lih yoa [ât oei ‘lơ\p đe o\h oei hăt ho\k chư, mưh ‘lo\ ‘no\h đei tơ drong jang kơ dih, ưh pă đei jơ vă tanh bơ\n hơ kăt bơih. ‘Nho\ng Y Hay Rya, 22 sơ năm, tơ\ plei Nà Xược, xăh Ea Huar, apu\ng Buôn Đôn tơ roi, ‘nho\ng gơ\h tanh đơ\nh 8 sơ năm, mă lei tam mă tanh đang 1 to\ hơ kăt yơ.

Y Hay pơ ma: “{ok inh gơ\h tanh hơ kăt đơ\ng sơ\ bơih. Inh [ôh tôch hơ iă mưh đei [ok gơ\h tanh hơ kăt. {ok hơ nơ\ng chă pơ tho ăn ‘nho\ng o\h, kon sâu lơ\m hnam, inh ‘me\h ho\k ‘năi mă lei ưh kơ đei jơ, inh oei jang lơ tơ drong nai dơ\ng. Inh ‘me\h đe [ok pơ gơ\r pơ lei, xăh, apu\ng tơ re\k, pơ jing tơ drong ‘lơ\ng vă che\p vei, tơ iung tơ drong jang so đơ\ng [ok inh.”

Tơ drong tanh hơ kăt kơ bơ ngai M’nông tơ\ Buôn Đôn oei to\k bo\k vă hiơt hiong. Bơ ngai ưh kơ băt pơm thoi yơ kơ lih yoa kon sâu ưh kơ ‘me\h. Khul kơ dră tơ ring ku\m ưh đei trong jang ‘lơ\ng kiơ ‘ngoăih kơ chă roi tơ băt, pơ lung kon pơ lei che\p vei kơ jăp tơ drong juăt đơ\ng kră sơ\.

Yă H’Camry Rya, kăn [o# chă krao hơ vơn kon pơ lei xăh EaHuar ăn tơ băt: “Khul kơ dră xăh hơ nơ\ng tơ re\k truh tơ drong juăt ‘lơ\ng đơ\ng sơ\ kơ dôm hơ dre\ch kon kông tơ\ tơ ring. Mă lei hrei ‘nâu, hăm m^nh [ar tơ drong jang so nhen tang hơ kăt ‘no\h tơ [âp lơ mơ mat tat, kơ plăh dang ei tam đei tơ drong tơ gu\m yơ ‘lơ\ng hlo\h. Khul kơ dră tơ ring hơ nơ\ng tơ gu\m ăn pơ lei pơ la, đe kră, đe bơ ngai mơ lôh che\p vei kơ jăp tơ drong jang so đơ\ng yă [ok sơ\ ăn jơ hnơr đơ\ng ro\ng kơnh dơ\ng.”

Tơ mam pơm đơ\ng kơ nhuơ\ tơ\ dôm hnam kơ măy oei to\ik bo\k tơ plih ăn lơ tơ mam tanh s^t ‘no\h j^ trong yak ưh gơ\h ve\h. M^nh trong jang ăn hơ kăt pơ ma adro#, dôm tơ mam tanh s^t đơ\ng sơ\ kơ Tây Nguyên pơ ma atu\m kơ plăh dang ei ‘no\h gơ nơm đơ\ng tơ drong chă tơ mang lăng ngăl. Dôm bơ ngai kră gơ\h tanh nhen [ok Ay Phiên hơ nơ\ng hơ me\ng tơ\ hơ năp kơnh, tơ mam tanh s^t đơ\ng pơ lei che\p ba lơ tơ drong juăt ‘lơ\ng đơ\ng bri kông gô đei an^h chă tơ mang lăng tơ re\k truh, vă tơ drong jang so tơ\ Tây Nguyên hơ nơ\ng đei hơ dai lơ\m tơ drong erih xa chăl ‘nao.

Hằng Rya: Rya

Dơ\ng: Tơ blơ\