VOV4.Bahnar - Nge# nhơ\n H’Plơ, bơngai M’nông, oei tơ\ pơlei Bu Dak, xăh Thuận An, apu\ng Dak Mil, Dak Nông, jing bơngai lăp hăm joh ayo\ juăt jue kơ hơdrung hơdre\ch po. Lơ xơnăm kơ âu yă hlôi hăt hot pơtho ăn khul mơlôh dôm [ai hri kră xơ\ păng chih pơcheh nơ\r ‘nao ăn tơdra hri kră xơ\, hăm tơdrong ‘meh vă pơjing jơhngơ\m pran hơvơn lơ boăl mơlôh ho\k hri tơdra. Yă H’Plơ jing minh lơ\m lơ nge# nhơ\n rơgei to\k bo\k oei đei Anih vei lăng kon pơlei dêh char Dak Nông pơtruh nơ\r hăm teh đak pôk hơnăn Nge# nhơ\n ưu tu\.

To\k 57 xơnăm, mă lei [ơ\r hri yă  H’Plơ duh oei bro\ng jăng [ơ\t hri dôm [ai hri kră xơ\ kơ hơdrung hơdre\ch po. Yă ăn tơbăt, tơguăt hăm hri hơnhông, hơxuang tơdra kon kông po đơ\ng oei ‘la#p, yă hlôi rơbot lơ [ai hri kră xơ\ kơ hơdrung hơdre\ch po: “{ơ\t oei ‘la#p inh hơnơ\ng kiơ\ [ă inh năm ako\m đe et xa, mơ\ng đe tôn chêng, mơ\ng đe hri hơnhông noh inh hri kiơ\, păng đơ\ng noh rim [ai hri kră xơ\, rim [ai chêng hram lơ\m inh truh dang ei”.

Hăm tơdrong tơguăt găh tơdra hri kon kông, ăh oei pơtho mầm non, yă hơnơ\ng năm ako\m pơlong tơdra hri kon kông, păng chă năm chih ako\m dôm [ai hri kră xơ\ kơ kon kông po. Xơnăm 2015, đơ\ng ro\ng kơ pơdơh kơ jang, đei tơdrogn tơgu\m đơ\ng anih jang joh ayo\ dêh char Dak Nông hăm tơdrong jang  “Vei răk, tơ[ăk mong rim kơjă joh ayo\ kon kông, lêh ako\m, tơdra ching chêng, hri hơxuang kơ kon pơlei Mnông”, yă H’Plơ roi đei lơ jơ ‘năr păng trong hiôk vă pơm kiơ\ tơdrong hơpơi po găh joh ayo\ juăt jue. Yă vang chă pơtho tơdra hri kon pơlei M’nông tơ\ hnam trưng Phôh tho\ng Dân tộc Nội trú apu\ng Dak Mil, hơvơn roi năr roi lơ boăl mơlôh vang jang: Pơih lăm pơtho hơnhông tơ\ hnam trưng no#i tru\ apu\ng noh lơ boăl mơlôh kiơ\ ho\k, minh lăm đei pơhlom 20-30 ‘nu kiơ\ ho\k, yuơ hăp ako\m đei đe oh păng đe oh lăp ho\k mơ\n. Pơtho ăh kơmăng ‘năr tơdrau, ‘năr gie\ng rim [lon. Đơ\ng lăm ho\k âu lơ boăl gơh hri hơnhông bơih, mă [ơ\r tam mă ‘lơ\ng mă lei thoi noh adoi xơđơ\ng bơih, đe oh hri rơgei nhen H’Ren, H’zen, Y Na… đe oh adoi năm pơlong hri hơnhông păng đei io\k tơmam hơpăh mơ\n.  

Hăm đon bơnôh tơnăp păng hlôh vao lơ\m tơdrong jang pơtho pơhrăm, yă pơtho hri hơnhông đơ\ng tơdra hiôk truh tơ\ tơdra hri tơnap, atu\m hăm noh gơnơm lơ\m tơdrong hơbe\ch đơ\ng rim ‘nu kiơ\ ho\k vă chă tơblang pơtho hơdăh tơdrong kăp g^t kơ [ai hri vă pơm ăn bơngai ho\k lăp hloh. Yuơ noh lăm ho\k hri hơnhông kơ yă ưh adro# đei ho\k tro tơ\ hnam trưng no#i tru\ mă oei đei lơ hơdruh tơdăm chih măt năm ho\k. Oh H’ Ren, oei tơ\ pơlei Bu Dak, xăh Thuận An, apu\ng Dak Mil, Dak Nông, minh lơ\m dôm bơngai ho\k rơgei păng đei io\k jơnei lơ\m ‘măng pơlong nge# nhơ\n dêh char Dak Nông pơgơ\r ‘nao âu ăn tơbăt: “Kô pơtho hri hơnhông noh nhôn [ônh hlôh vao. Kô tơnăp hăm tơdrong pơtho, pơthod dơ\ng tơdra hri hiôk truh [ai hri tơnap nhen [ai hri pơlung oh, Têt ta wêu… đang kơ noh tơblang tơdrong kăp g^t kơ rim [ai hri. Ho\k đang ‘măng khuă âu, inh hlôi băt chă hri păng đei rơih năm pơlong joh ayo\ tơ\ dêh char lơ\m khei năr âu ki”.

{ok Ngô Văn Khoa, Pho\ kơdră Anih jang joh ayo\ tơroi tơbăt apu\ng Dak Mil, dêh char Dak Nông xơkơ\t: Yă H’Plơ jing bơngai lăp kơ tơdra hri kon kông, đei xơnong tơnăp hăm kơjă joh ayo\ kơ hơdrung hơdre\ch po, tơgop tih tên lơ\m tơdrong vei răk tơ[ăk mong kơjă joh ayo\ kơ kon pơlei M’nông: “Atu\m hăm lăm pơtho tôn ching chêng kiơ\ pơkăp đơ\ng dêh char, xơnong jang kơ nhôn atu\m hăm duch âu pơih lăm pơtho hri hơnhông vă răk vei tơdra hri kăp g^t âu. ‘Nâu jing tơdrong hơ iă hăm kơdih po duch păng dih vă rim anih jang kơpal xơkơ\t hơto\k tơ iung vei răk tơ[ăk mong rim tơdra hri kon pơlei M’nông. ‘Meh vă joh ayo\ kră xơ\ gô hơto\k tơ iung tơnăp hloh, mưh ưh kơ đei lăm ho\k âu dăh mă ưh đei bơngai nhen duch H’Plơ noh tơnap kơ răk vei tơnăp”.

Atu\m hăm tơdrong pơtho hri hơnhông, yă H’Plơ oei jing bơngai jang dơnơm lơ\m khul tôn ching chêng juăt jue kơ apu\ng Dak Mil. Khul tôn chêng duh nhen tơ ‘ngla yă hlôi đei io\k lơ tơmam hơpăh lơ\m lơ tơdrong pơlong joh ayo\ tơ\ tơring Tây Nguyên. Lơ\m tơdrong erih, yă oei jang [^ thư chi bộ tơ\ pơlei tơnăp, tơgop kăp g^t lơ\m tơdrong jang kơ pơlei pơla kơ xăh. Yă tơroi: “đon lăp hăm joh ayo\ juăt jue hlôi pơdjoi ăn kơ inh jơhngơ\m pran đon lui. Oei  grăng pran noh inh oei jang tơdrong jang [lep hăm jơhngơ\m jăn vă tơgu\m ăn pơlei pơla, ăn tơpôl, pơm ăn đon bơnôh gơh xơđơ\ng hiôk hian hơ iă hloh”.

Lan chih păng rapor