VOV4.Bahnar - Nghệ nhân A Tiêp, oe\i tơ\ pơlei Kon Wang, tơring Ea Yiêng, apu\ng Krông Pach, dêh char Dak Lak ‘no\h m^nh ‘nu bơngai hưch hanh hăm tơdra jo\h hơri kon kông Xơdang. ‘Ngoăih re\k răk tơ [a\k mong tơdra tôn ch^ng chêng kră sơ\, tơdrong hơri kơ hơdrung po bơ\n, pơche\h ple\i hle ăn [ai hơri, [ok oe\i hơnơ\ng chă pơtho tôn ch^ng chêng păng pơtho hơri ăn jơhnơr mơlo#h dơ\ng. Tru\h dang e\i, [ok hlôi chă hơvơn pơjing đe\i 4 khu\l tôn ch^ng chêng – jo\h asoang, vang năm chă jo\h asoang rim năr le#h, năr chă pơgau d^h băl rim tơring, tơgop lơ\m ve\i răk tơ [a\k mong tơdrong oe\i sa jo\h ayo\ ‘lơ\ng ro\ kơ hơdrung Xơdang.

Nghệ nhân A Tiêp

Nghệ nhân A Tiêp hưch hanh hơmanh bơnê tơdrong jo\h ayo\ kơdo\ soang kơ hơdre\ch hơdrung po. {ok tơroi, mư\h kơtơ\ng đe chă tôn ch^ng chêng, chă hơri ‘no\h [ok ư\h kơ su\k oe\i m^nh dơnơ\ng ôh. Jơva ‘lơ\ng ro\ kơ ch^ng chêng, hơgrang jơva t^ng n^ng, gơgring jơva pơ\t pơng; vang vơch kơ tơdrong hơri rơngê, ting ting…  “Rim ‘măng kơtơ\ng đe chă tôn ch^ng chêng pơm ăn jơhngơ\m ^nh dơđôl dang go\ tro\l, đơ đo\l dang go\ blôk, ư\h kơ su\k oe\i m^nh dơnơ\ng dơ\ng m^nh an^h ôh. &nh năm tơ\ dôm bơngai gơ\h tôn ch^ng chêng lơ\m pơlei vă chă pơhra\m tôn ch^ng chêng. Dang e\i, đe [ok, đe m^h ma đ^ kră bơih, m^nh [ar ‘nu bơngai hlôi lôch bơih. Kơ yuơ hưch hanh kơna ba hơdrin chă pơtho păng pơjing 4 khu\l tôn ch^ng chêng, lơ\m au đe\i 2 khu\l tông ch^ng chêng đe kră păng 2 khu\l ch^ng chêng đe tơdăm, đe hơ io\h. Ba chă pơtho đ^ jơhngơ\m đon po băt, ư\h khan kơ yuơ tơdrong vă đe chă hơpăh au to ôh. Lăp hơmo\ đe hăp băt che\p tơlo\ chă tôn, băt ‘mêm kơ eng ch^ng chêng, lăp lơ lo\h đe\ch, pơm ăn kơ ba đe\i jơhngơ\m hưch hanh chă pơtho pơ hrăm ăn đe sư hok pơhra\m dơ\ng’’. 

Khu\l tôn ch^ng chêng hơ io\h pơlei Kon Wang lơ\m ‘Măng pơlong Pơlei pơchơt pơhiơ\ - Pơlei jo\h hơri

Hrei au, nghệ nhân A Tiêp to\k bo\k chă pơtho 24 ‘nu tơdăm păh kơchong lơ\m pơlei. Rim gie\ng, mư\h tru\h kơsơ\ năr tơdrau păng năr tơpơ\h đe o\h năm ako\m tơ\ hnam [ok A Tiêp vă ho\k pơhra\m tôn ch^ng chêng păng tơchă băt vao tơdrong oe\i sa jo\h ayo\ ‘lơ\ng ro\ joăng joe kơ hơdre\ch hơdrung po. Kơ yuơ măt bơngai lơ, [ok A Tiêp măh chă pơm dơ\ng ch^ng kram “chêng kơlă) vă đe o\h je\i gơ\h vang chă tôn ngăl. Mư\h đe o\h đ^ băt chă tôn hăm ch^ng kram, sư mă ăn đe o\h che\p tôn ch^ng chêng hmă. O|h A Yih, 13 sơnăm, oe\i lơ\m pơlei Kon Wang, tơbăt: “&nh tôch ‘me\h ho\k tôn ch^ng chêng, tru\h dang e\i đ^ ho\k tôn 5 khe\i kơ au bơih. &nh hlôi băt tôn 2 [ai ch^ng chêng bơih”.  

Lui jơhngơ\m đon hơge\i păng oe\i sa ‘lơ\ng đơ\ng nghe# nhân A Tiêp, kră pơlei Kon Wang pơjao ăn kơ [ok ve\i răk [ar hơmru\k ch^ng chêng so, ‘no\h đe\i: hơmru\k ch^ng chêng Hlêng 12 hlak păng hơmru\k ch^ng chêng Boa 6 hlak. Mư\h pơlei đe\i pơgơ\r et sa t^h ‘no\h đe hơdru\h tơdăm mă hơnhăk ch^ng chêng so chă pơhra\m tôn păng chă tôn. Hăm tơpang ti gơ\h hơge\i kơ Nghe# nhân A Tiêp păng hơdru\h tơdăm pơlei Kon Wang, jơva ch^ng chêng roi năr roi păr atăih hlo\h dơ\ng păng roi năr roi đe\i lơ đe tơnăm năm tơ\ [ok vă chă ho\k pơhra\m tôn ch^ng chêng, re\h t^ng n^ng.

‘Ngoăih chă pơtho ăn đe tơdăm, hơ io\h tôn ch^ng chêng, jo\h hơri păng tôn re\h t^ng n^ng ch^ng klơk, nghe# nhân A Tiêp oe\i hưch hanh hăm tơdrong ch^h răk tơ [a\k mong tơdrong oe\i sa jo\h ayo\ joăt joe ‘lơ\ng ro\ sơ\ ki. {ok năm tơ\ rim đe kră băt tôn ch^ng chêng vă chă ap^nh, ch^h răk dôm tơdra ch^ng chêng, tơdrong hơri so păng dôm tơdra re\h t^ng n^ng au to, ch^h tơle\ch nơ\r hle ăn rim tơdrong hơri rơngê, ting ting … dôm tơdrong hơri hle kơ yuơ [ok ch^h tơle\ch chă hơnguơ\i ăn tơdrong pơlung o\h, hơri găh cho\h jang sa, hơri găh chă pơtho khan ăn kôn mon kon sau, hơri hơ ‘nguơ\i kơ pơlei pơla, hơri tơtơl … 

Nghệ nhân A Tiêp hơri atu\m hăm Khu\l tôn ch^ng chêng hơ io\h pơlei Kon Wang

Jơhngơ\m đon hưch hanh chă tơchăr dôm tơdrong jo\h ayo\ joăt joe sơ\ ki đơ\ng nghe# nhân A Tiêp hlôi pơm ăn kon pơlei hôn bơnê păng kiơ\ yok rok jơ\ng. Ư|h khan chă tôn re\h, jo\h hơri lơ\m jơ ‘năr kon pơlei đe\i tơdrong et ot, khe\i năr au ki, 4 khu\l tôn ch^ng chêng – jo\h asoang kơ pơlei Kon Wang hlôi vang năm chă jo\h asoang atu\m tơpôl kon pơlei pơla, vang năm pơlong tôn ch^ng chêng tơ\ apu\ng, tơ\ dêh char păng je\i io\k đe\i tơmam hơpăh t^h ngăl. {ok A Điêt, kang [o# Dơno\ an^h bơ\ jang ve\i lăng Jo\h ayo\ - pơre nơ\r tơring Ea Yiêng, apu\ng Krông Pach, dêh char Dak Lăk tơbăt:“ {ok A Tiêp hlôi tơgop t^h tên lơ\m tơdrong ve\i răk tơ [a\k mong dôm tơdrong jo\h ayo\ kơdo\ soang joăt joe ‘lơ\ng ro\ kơ hơdru\ch hơdrung tơ\ tơring. Ba lui păng lui tơpă kơ nghe# nhân A Tiêp, hăm jơhngơ\m đon hơge\i păng kơru\n đ^ jơhngơ\m, [ok hlôi “tơ iung” jơva ch^ng chêng kơ hơdrung Xơdang păr phôt phông hlo\h dơ\ng’’.

Vă ch^ng chêng đe\i jơva atăih hlo\h dơ\ng, păr atăih hlo\h dơ\ng, hơpơi ‘me\h vă rim kon pơlei pơla oe\i tơ\ Tây Nguyên je\i băt lăng kơ jăp păng ‘mêm kơ eng ve\i răk tơ [a\k mong dôm tơdrong oe\i sa jo\h ayo\ joăt joe ‘lơ\ng ro\ sơ\ ki kơ hơdre\ch hơdrung po nhen le\ Nghe# nhân A Tiêp au. Ăp lơ lo\h, jơva ch^ng chêng ling lang djơ djr^ng, jo\h ayo\ kơdo\ soang ch^ng chêng ling lang chơt hiôk, pơm ato\k jơhngơ\m đon hưch hanh hơmanh bơnê tơdrong oe\i sa jo\h ayo\ ‘lơ\ng ro\ lơ\m groi te\h Tây Nguyên.

Bơngai ch^h: Nhat Lisa

Tơblơ\ nơ\r: Amazưt