VOV4.Bahnar - Dôm ‘nhot sa nhen: ‘Nhot pro har pai hăm klak tăng rơmo (djam trong tuk hong vêch), ‘nhot hơte (djam pung, oei krao akhan djam tê), ‘nhot hla trau (djam boa) … đơ\ng sơ\ hlôi jing ‘nhot sa joăt joe kơ bơngai Êđê pơma hơdro# păng rim hơdrung kon kông Tây Nguyên pơma atu\m. Lơ\m so\ng sa kơ ‘năr kơ u\nh hnam, chă et sa lơ\m u\nh hnam dăh mă tơdrong pơgơ\r kơ\m kang kơnang gie\ng pơlei pơla je\i đei [o#h kang bang kơ\l dôm ‘nhot sa g^t kăl au. Lơ\m dôm ‘nhot ‘nhe\m sa joăt joe ‘no\h, ‘nhem đak tơ ‘ngum hla prit (Kan êa h’um) chă pơjing [ônh, tơchă [ônh mă lei [a\t ‘lơ\ng kơ d^h kơ ‘nhe\m ‘nhot Tây Nguyên.

Mo\ H’Noel Bdap to\k bo\k chă jrau [o\h hơmre\ hăm ‘nhe\m đak

Mo\ H’Noel Bdap, bơngai Êđê oe\i tơ\ tơring Tân Tiến, apu\ng Krông Pach, dêh char Dak Lăk tơbăt, ‘nhot ‘nhe\m đak tơ ‘ngum hla prit chă pơjing [ônh. Ka hơdang chă yau rôp đơ\ng đak v^h ‘no\h io\k [o\h hơ mre\ jrau mă lơ\m hăm bơ\n hla [au, ‘nu\ng hăm hla prit, tơ ‘ngum lơ\m tơnu\h u\nh. ‘Nhot sa au chă pơm tôch kơ [ônh, kơ yuơ tơchă [ônh, adoi gơ\h chă tơ ‘ngum hloi tơ\ mir, mă lei je\i [au phu tru hu\t ‘lơ\ng: “Sơ\ me\ [a\ ^nh chă năm tơ\ mir, kơ yuơ u\nh hnam tơnap kơna ư\h kơ đei răt đak măm, đak rơmă nhen dang ei ôh. Sơ\ tơdrong er^h sa mơ mat tat, mư\h tru\h ‘năr  soăn dơ\ng pơdơ\h jang mir, [a\ ^nh năm tơ\ thoong đak chă hơvơ\ rôp bơ\n pơđơ\m, [ơ, rôp bơ\n ka hơdang. Mư\h đei ‘no\h jrau hăm  [o\h hơmre\, tăh hrau bơ\n kơtoonh au to, đơ\ng no\h mă be\ hla prit, hur tơ\ u\nh. Io\k ‘nhe\m đak au tăh lơ\m hla prit đơ\ng tơ ‘ngum, tôch kơ [ônh mă lei sa tôch kơ ‘lơ\ng’.

‘Nhe\m đak vă chă tơ ‘ngum hmă hmă ‘no\h kon se, pơđơ\m. Pơđơ\m chă hơvơ\ rôp đơ\ng thoong đak hơboong, đak glung, hơnhăk bro\k đơ\ng ‘noh ôp pơ ‘lơ\ng, io\k [o\h hơmre\ jrau, tăh hrau hăm m^nh [ar ‘nhot bri vă hoei kơ khach, dăh mă chă tăh hrau bơ\n plăng, rơya, rơ koăh … Hla prit ư\h kơ măh ‘lơ\p, ư\h kơ măh kră lăp păh ai đơ\ng no\h chă phang tơ\ u\nh. Dôm ‘nhe\m đak hlôi jrau hăm [o\h hơmre\ ‘no\h tăh lơ\m hla prit ‘nu\ng, cho# mă pơ ‘lơ\ng, tơ ‘ngum lơ\m tơnu\h u\nh ngar khưi dang dôm j^t pơn^t jơ ‘noh ‘nhot tơ ‘ngum au hăp s^n păng [au phu tru hut.  “Dôm ‘nhot vă hrau hăm ‘nhe\m đak ‘no\h plăng, ‘nhot hla [au, hơmre\, rơya, rơkoăh klat ie\ pe\h hrau hăm [o\h, [ôt ngok, ư\h kơ đei chă hrau hăm s^k yă kiơ ôh. Io\k [o\h hơmre\ pe\h au jrau hăm ‘nhe\m đak, ‘nu\ng hăm hla prit đơ\ng ro\ng ‘no\h chă tơ ‘ngum [ơ\t tơnu\h u\nh. Mư\h hăp s^n tôch [au phu ‘nhem đak păng hla prit’’.

Mo\ H’Noel Bdap tơroi tơbăt ‘nhe\m đak tơ ‘ngum hla prit kơ bơngai Êđê

Mo\ H’Noel Bdap tơbăt dơ\ng, tơdrong kăl hlo\h ‘no\h ‘nhe\m đak tơ ‘ngum hăm hla prit le# m^nh măng lơ\m khei ‘năr tơngiet, tru\h t^l pơgê pai por phe [a mir chă so\ng sa tôch kơ ‘lơ\ng. Tơ\ pơm le#h chehphe phê Buôn Ma Thuột au ki, mo\ H’Noel hlôi pai sa ‘nhot au vang Pơlong pai por ‘nhot Tây Nguyên. ‘Nhot sa đei lơ tơmoi lu\ lăp chă sa, kơ yuơ sa tôch kơ ‘lơ\ng, [au phu, ‘nhot sa joa\t joe kơ groi te\h păng kon bơngai Tây Nguyên. Mo\ H’Noel Bdap je\i hưch hanh hơmanh bơnê kơ yuơ đei jơ ‘năr tơbăt ăn tơmoi băt găh ‘nhot ‘nhe\m sa joăt joe, adoi tơgop lơ\m vei răk tơ [a\k mong tơdrong joăt joe oe\i sa ‘lơ\ng hơ iă sơ\ ki kơ hơdre\ch hơdrung po: “&nh ‘me\h vă đe o\h, đe kôn mon je\i băt, hơdơ\r ‘nhot sa kơ hơdre\ch hơdrung bơ\n vă chă pai sa [lep hăm tơdrong joăt joe kơ bơngai Êđê, ve\i răk tơ [a\k mong ăn đunh đai tai sơnăm. Pơt^h gia nhen kơ d^h ba, pơtho tơbăt găh trong chă pai sa ăn kôn mon kon sau, đơ\ng no\h đe hăp chă pơtho ăn kôn mon kon sau đơ\ng ro\ng au dơ\ng. Lơ tơmoi đơ\ng jơ\p tơring năm tơ\ au, ba jei ‘me\h vă tơbăt rim ‘nhot ‘nhe\m ‘lơ\ng hơ iă kơ bơngai Êđê, vă tơmoi băt găh tơdrong por ‘nhot kơ hơdre\ch hơdrung nhôn’’.  

Hrei au, lơ\m rim an^h te\ch mơdro đơ\ng pơlei tơm tru\h tơring tơrang tơ\ Tây Nguyên je\i đei tôm bơ\n ka đak dơs^, ka hơdang đak hmă, hăm đei tôm tơmam chă hrau, đei hloi hla bơar pơlơ\k vă chă ‘nu\ng, dăh mă đe hlôi pơjing đang. Mă lei dôm tơmam ‘no\h ư\h kơ gơ\h vă pơjing ‘nhe\m đak tơ ‘ngum ôh, adoi ư\h kơ gơ\h chă tơpl^h đei tơdrong [au phu tru hut kơ ‘nhe\m ‘nhot bri kông Tây Nguyên, đei [a\t đơ\ng ka, [au phu ‘lơ\ng đơ\ng hla ‘nhot bri brăh păng mă kăl tơdrong chă pai tơ ‘ngum hmă ‘lơ\ng lie\m au.

 ‘Nhe\m đak tơ ‘ngum hla prit (Kan h’u\m) – m^nh ‘nhe\m ‘nhot chă pơjing [ônh lơ\m kon pơlei Êđê, ling lang pơm jơhngơ\m đon hưch hanh hơmanh bơnê ăn tơmoi tơmang pơ hiơ\ năm tơ\ hnam. Bơngai bu hlôi chă “sa hơla” ‘nhe\m đak au bơih, ư\h kơ jor gô ‘me\h vă chă sa hơla dơ\ng, kơ yuơ [au phu ‘lơ\ng đơ\ng ‘nhe\m đak, hla prit atu\m hăm [o\h hơmre\ hla [au ‘lơ\ng pha kơ d^h kơ bơngai Tây Nguyên.

Bơngai ch^h: Nhat Lisa 

Tơblơ\ nơ\r: Amazưt