VOV4.Bahnar - Lơ\m rim jơ ‘năr so\ng sa kơ kon pơlei dăh mă mư\h lơ\m pơlei đei tơdrong kơ\m kang kơnang gie\ng, pơkong, bơngai Êđê hmă hmă pai rim ‘nhot sa joăt joe hăm lơ ‘nhe\m ‘nhot chă phe\ đơ\ng bri, rôp đơ\ng hơbong thoong đak. Lơ\m kơso# au, ‘no\h đei ‘nhot hơte hla yao, hăm [au phu păng kơmau jơk, đei lơ bơngai lu\ lăp.

Tơmam tơm vă pai ‘nhot hơte hla yao

Jơva pe\h pơlăh atu\m hăm hla yao mơdu\k mơdăk, pe\h d^ng pơlăh he\ch. ‘No\h tơmam tơm ư\h kơ gơ\h kơ [a\h kơ bơngai Êđê mư\h chă pai ‘nhot hơte hla yao. Mo\ H’Linh Ayun, oe\i lơ\m buôn Cuôr Dăng B, tơring Cuôr Dăng, apu\ng Cư Mgar, dêh char Dak Lăk tơbăt, ‘nhot hơte hla yao ‘no\h ‘nhot sa joăt joe kơ bơngai Êđê hlôi đei đơ\ng me\ [a\ yă [ok đơ\ng sơ\, đei kon pơlei lu\ lăp tru\h dang ei. Rim ‘măng lơ\m u\nh hnam dăh mă lơ\m pơlei đei chă et ot, đe pơmai o\h hmơ hmêu pơgau, pơjao d^h băl m^nh ‘nu m^nh tơdrong jang, đei bơngai ko\h kơdret, bơngai kie\t mit, bơngai mă to ‘no\h ru\k u\nh vă chă pai ‘nhot. “ ‘Nhot hơte hla yao ‘no\h tơmam sa tôch g^t kăl hăm bơngai Êđê kơ yuơ ‘nau ‘nhot sa joăt joe kơ bơngai Êđê đơ\ng kră sơ\ khơ\ dang ei. Đei tơdrong chă et ot, kơ\m kang kơnang gie\ng lơ\m u\nh hnam, lơ\m pơlei dăh mă brư\ yang đang pơsat jei chă pai ‘nhot au ngăl”.

Lơ\m hnam go\, rim đe dro\ kăn Êđê to\k bo\k chă pai por ‘nhot

‘Nhot hơte hla yao hmă hmă đei chă pai hăm go\ bu\ng go\ [e\i, go\ gang t^h. ‘Nhot au đei chă pai hrau hăm lơ ‘nhot ‘nhe\m nhen ‘nhe\m rơmo, kơting ‘nhe\m nhu\ng dăh mă klak tăng rơmo, trau đak, pro sơ\k kro, plei tơne\h kơse\, kơdret prit, hơmre\, [um neng. Dôm ‘nhe\m ‘nhot au đei tơpl^h mơ\ng kơ d^h vă păng je\i kiơ\ pơyan đei.

Mă kal, tơmam ư\h kơ gơ\h kơ [a\h ‘no\h phe păng hla yao. Phe lăp đơ\ng ro\ng tong lơ\m đak đơ\ng ro\ng ‘no\h tu\h hu\t đak le# hăp hre\ng, lăp đơ\ng rong ‘no\h mă pe\h hơdoi hăm hla yao d^ng tru\h jing pơlăh, pe\h pơlăh roi he\ch sa roi ‘lơ\ng. Mo\ H Saly Mlô, oei tơ\ buôn Tai, tơring Krông Jing, apu\ng Mdrak, dêh char Dak Lăk tơbăt, sơ\, hla yao lăp đei tơ\ mir, lơ\m bri kơna mư\h ‘me\h vă chă pai ‘nhot au, rim đe duch nă pơmai o\h năm phe\ đơ\ng hrôih, dăh mă đơ\ng kơsơ\ brei. Mư\h phe\ lăp phe\ hla kră păh ai, ư\h kơ phe\ hla ‘lơ\p mư\h pai ‘no\h ‘nhot ư\h kơ gan jơk ‘lơ\ng. “Hla yao đei phe\ đơ\ng lơ\m bri, đơ\ng mir đơ\ng ro\ng ‘no\h tong phe lơ\m đak tru\h phe pông [iơ\ ‘no\h tu\h le# hăp hre\ng păng pe\h hăm hla yao. Bơ\n hơdo\ go\ đak d^ng đak blôk klơ klơ\k păng chă tăh bơ\n ‘nhe\m ‘nhot hơdrol đơ\ng ro\ng ‘no\h mă tu\h pơlăh pe\h hăm hla yao pai hơdoi. Hmă hmă chă tăh pai hơdoi hăm ‘nhe\m nhu\ng, ‘nhe\m rơmo, ăp lơ lo\h ‘nhot hơte chă sa roi ‘lơ\ng hlo\h dơ\ng”.

Pơnhan ‘nhot hla yao đei ming hơdoi hăm rim ‘nhe\m ‘nhot joăt joe anai

Mư\h pai ‘nhot hơte hla yao, bơngai Êđê hmă hmă chă pai ‘nhe\m, kơting hơdrol d^ng mă s^n ‘mơ\i, đơ\ng ro\ng ‘no\h mă tăh ‘nhot mit, kơdret prit, pro kro d^ng hăp s^n đơ\ng no\h mă tăh pai drau đak pơlăh. Mư\h dôm ‘nhot ‘nhe\m au s^n ‘no\h mă tu\h đak đơ\ng tơpe\t pơlăh pe\h hrau hăm hla yao au lơ\m go\ păng hơvơ\r, liăh lăng tru\h [a\t ‘no\h hoei bơih. Lăp đơ\ng ro\ng tu\h đak pơlăh lơ\m go\ ‘no\h ‘ne\ gan ru\k u\nh khơ\ng dêh hnang adoi chă hơvơ\r hơnơ\ng vă pơlăh hoei tơtoăl, kơnh pơm ăn ‘nhot sa ư\h kơ gan ‘lơ\ng.

Mo\ H Loan Byă, oe\i tơ\ buôn Cuôr Dăng B, tơring Cuôr Dăng, apu\ng Cư Mgar, dêh char Dak Lăk tơbăt, mă đơ\ng tơdrong er^h sa roi năr roi tơpl^h păng tơdrong oe\i sa kơ bơngai Êđê sơ\ ki roi năr roi vă hiong hiơt, mă lei lơ\m năr et ot kơ kon pơlei, bơngai Êđê jei chă pai por ‘nhot joăt joe sơ\ ki. Mă kăl hăm duch nă pơmai o\h dro\ kăn, ‘nau jing jơ ‘năr vă lơ jơhnơr rim đe yă, đe duch nă, đe pơmai chă pơma dơnu\h, pơtho tơbăt d^h băl trong chă pai por ‘nhot kơ pơlei pơla.“ ‘Nau jing m^nh tơmam sa mă u\nh hnam lu\ lăp, mă kăl hăm dôm bơngai oe\i tơ\ atăih nhen năm ho\k dăh mă năm jang tơ\ tơring atăih mư\h bro\k tơ\ hnam ‘nau jing ‘nhot sa mă pơm ăn kơ đe blo\k păng ‘me\h sa hlo\h. Hăm ^nh bơngai mơlo#h ‘no\h ^nh ‘me\h vă ho\k pơhra\m chă pai ‘nhot au ăn ư\h khan lăp ăn kơ d^h ba chă sa mă lei oe\i chă pơtho ăn bôl boăl, tru\h hloi đe kôn mon vă đe sư ve\i răk tơ [a\k mong tơdrong pai ‘nhot au”.

Pơđ^ u\nh hnam vang so\ng sa

Adoi nhen pro hai, ‘nhot hơte jing ‘nhot sa joăt joe kơ bơngai Êđê. Pơtêng hăm ‘nhot pro har ‘no\h ‘nhot hơte hla yao chă pai hăp hơlen hlo\h. Lơ\m năr kơ\m kang kơnang gie\ng, et ot kơ pơlei ‘no\h ‘nhot hơte jing ‘nhot sa kăl hlo\h mă u\nh hnam chă tơpơng ăn tơmoi chă so\ng sa.

Lơ\m so\ng sa kơ ‘năr, ‘nhot hơte hla yao hmă hmă chă sa hăm mơ\h, atu\m hăm ‘nhe\m ‘nhot anai kơ bơngai Êđê nhen pro pe\h, tơne\h pe\h hăm hmôch trit, ‘nhot hla [lang, tơyông  … lơ\m dôm ‘nhot sa đei chă pơdă, ‘nhot hơte hla yao oe\i pơm ăn đe chă sa lơ hlo\h, ‘lơ\ng hlo\h kơ yuơ hăp [au phu ‘lơ\ng. Mư\h sa ‘no\h mơn hăp tăng ‘nhơ ‘nhe\k kơ pro, hơ\ kơ hơmre\, rơhu^n kơ đak ‘nhot, blơch kơ ‘nhe\m păng pơ đ^ [au phu kơ hla yao. Ro\ năng kơ yuơ lơ lo\h kơna sa roi sa ‘nhot hơte hla yao pơm ăn por ư\h kơ măh, sa roi ‘me\h sa păng đơ\ng ro\ng ‘no\h ư\h kơ lai yơ hiơt.

Bơngai ch^h: H’Xíu

Tơblơ\ nơ\r: Amazưt