VOV4.Bahnar - Sơ\, mă đơ\ng er^h sa hơdro# hơdrăn tăp dăr bri kông, mă lei ư\h khan kơ yuơ lơ lo\h kơna bơngai K’ho ư\h kơ đei tôm ‘nhot sa ‘lơ\ng hơ iă. Dôm ‘nhot chă pai sa đei chă phe\ io\k đei kơ d^h lơ\m bri kông; hlôi tơgop ăn pơjing đei đe hơdru\h tơdăm bơngai K’ho tơhrôn tơhran pran jăng, jang sa pơnam. Mă hơdăh nhen ‘nhot “tăng ‘me\h akar kơpô” kơ bơngai K’Ho .

Tăng ‘me\h tim mă pai

Kiơ\ đơ\ng kră pơlei [ok K’Dui, er^h sa tơ\ apu\ng Di Linh, dêh char Lâm Đồng, kơ yuơ er^h sa to\k bo\k bri kơdrơ\ng se\k kơ loe\k, j^ jăn dang yơ ư\h kơ tom băt, kơna bơngai K’ho lăng kơ jăp tru\h tơdrong pơm ăn lu\, hơh^r nhen hơmre\, rơya, rơkoăh … vă chă pai jing ‘nhot sa. ‘Nhot tăng ‘me\h pai hăm akar kơpô ‘no\h m^nh ‘nhot sa ‘lơ\ng hơ iă tơbăt ăn bri kông.

Kiơ\ đơ\ng kră pơlei K’Dui, tăng ‘me\h akar kơpô ‘no\h jing ‘nhot sa joăt joe hăm bơngai K’ho. Hăp ư\h khan lăp pơjing đei ‘nhot sa pơm ăn jơhngơ\m pran jăng grăng akau đe\ch ôh mă lei hăp oe\i jing tơlei tơgoăt d^h băl kơ jăp kơ bơngai K’ho hăm bri kông. Tăng ‘me\h pai hăm akar kơpô jing ‘nhot sa gơ\h tơgu\m ăn jơhngơ\m jăn kon bơngai ke\ tang găn tơdrong j^ kơdu\, ku\l tăng au to. “Bơngai K’ho gơnang sa tăng ‘me\h pai hăm akar kơpô kơ na jơhngơ\m pran jăng păng kơ yuơ lơ lo\h kơna năm tơ\ bri, jang mir prăt năr ư\h kơ băt kơ lap, ư\h kơ rơgăh jơ\ng, j^ kơdu\” – {ok K’Dui tơroi lơ lo\h. 

{ok K’Dui tơroi tơbăt dơ\ng: Tăng ‘me\h hăp chăt kơ d^h lơ\m bri kông, hăp ple\i prăt sơnăm. Plei tăng ‘me\h ie\, jơk tơ bronh. ‘Nhot sa chă pơjing [ônh hlo\h đơ\ng tăng ‘me\h kơ bơngai K’ho ‘no\h tăng ‘me\h drau hăm po\h hơmre\. 

Chă rơ\ih plei tăng ‘me\h ‘lơ\p, ôp mă rơgo\h đơ\ng no\h io\k săng bar să ch^ch hăp. Hơmre\ kơ se\ pe\h he\ch drau hăm tăng ‘me\h, tăh to\ se\t [o\h, [ôt ngok đơ\ng no\h chă pe\h hăp vă [o\h mre\ lơ\m. Lăp pơm lơ lo\h đe\ch mă lei hlôi jing ‘nhot so\ng sa hăm mơ\h [a mir. Hơ\ đơ\ng hơmre\, tăng đơ\ng tăng ‘me\h pơm ăn [a\t hơlo\ng. Trong pơjing au m^nh păh [ônh, m^nh păh đei đei tôm hơ\ tăng kơ tăng ‘me\h. Hmă hmă bơngai K’ho pơjing ‘nhot au tơ\ t^l pơgê vă hơnhăk năm jang tơ\ mir, dăh mă vă chă pơ pro\ ăn dôm năr yak năm tơ\ bri atăih yăih. 

‘Nhot tăng ‘me\h akar kơpô

Sơ\, hui đei rơvơn năm tơ\ kơchơ, hmă hmă kon pơlei chă sơ\k tăng ‘me\h kro, đơ\ng no\h mong răk tăh lơ\m pơrlơ (kơdu\ng tăh mơ\h); mư\h vă sa ‘no\h chă hơtu\k to\ se\t đơ\ng no\h pơjing ‘nhot sa. ‘Ngoăih kơ ‘no\h tăng ‘me\h jei đei bơngai K’ho io\k yua chă pai hăm ka kro. Trong chă pai au jei tôch [ônh [o\. Lăp đơ\ng ro\ng ôp, blăh tăng ‘me\h. Io\k ka kro pe\h mă he\ch. Đơ\ng no\h io\k ka kro au pai kho, păng tu\h đak, chă pai tru\h blôk ‘no\h mă tăh tăng ‘me\h. Păng pai đunh tru\h 10 pơn^t dơ\ng ‘no\h bơ\n tăh hơmre\, hla [au khach, [o\h, [ôt ngok. 

‘Ngoăih kơ ‘no\h, bơngai K’ho io\k tăng ‘me\h au chă pai jing lơ kơ loăi ‘nhot sa phara d^h băl, nhen: Tăng ‘me\h pai hăm kưt, tăng ‘me\h pai hăm rơnu\ng dăh mă pai hăm ‘nhe\m j^l, joe\i, jơma dăh mă [u\h tăng ‘me\h hăm ‘nhe\m . M^nh kơ loăi ‘nhot sa đei ‘lơ\ng phara d^h băl. “Mă lei g^t kăl hlo\h lơ\m ‘nhot sa kơ bơngai K’ho ‘no\h kăl tơroi tru\h ‘nhot tăng ‘me\h pai hăm akar kơpô” – [ok K’Dui pơma lơ lo\h. 

Găh tơm a la chă kơ ‘nhot sa g^t kăl au, [ok K’Dui adoi nhen rim bơngai kră hlo\h oei tơ\ Di Linh jei ư\h kơ băt đơ\ng đei đơ\ng dang yơ, lăp băt kon pơm kiơ\ me\, sau pơm kiơ\ yă, hơnơ\ng lơ lo\h đe\ch. Vă đei m^nh go\ ‘nhot tăng ‘me\h pai hăm akar kơpô [lep ‘lơ\ng, bơngai chă pai hơlen tôch kơ bre\ ‘mơ\i.

‘Măng mă blu\ng ‘no\h rơ\ih tăng ‘me\h păng akar kơpô. Plei tăng ‘me\h chă rơ\ih tơbo\l ‘lơ\ng, ư\h kơ kră dêh hnang, adoi ư\h kơ ‘lơ\p dêh. Akar kơpô ‘lơ\ng hlo\h ‘no\h kơpô 3 sơnăm. ‘Long u\nh ru\k ‘noh chă ‘long u\nh kơtôch khưi, ư\h kơ ‘nhui, ngar hăp khưi hơnơ\ng pơm ăn go\ pai tăng ‘me\h akar kơpô hăp blôk đơ đôl đunh jơ. Chă pai gô mơ\ng akar kơpô hơdr^h dăh mă akar kơpô kro kơna bơngai K’ho gô đei trong chă pai phara d^h băl. 

Tơdăh akar kơpô kro, mă blu\ng ‘no\h [u\h akar kơpô, io\k săng chă hơkôih. Đơ\ng ro\ng ‘no\h io\k gâu tơgăk chă ch^ch tru\h hăm rơmoăn ‘no\h io\k đak chă ôp. Đơ\ng no\h chă kăt kơ đe\h akar kơpô, tăh lơ\m go\ tu\h đak pai rơ\ d^ng kl^. Đơ\ng ro\ng ‘no\h chă tu\h hu\t đak rơ\ lơ ‘măng d^ng dang yơ đak hlăng ‘no\h tăh dơ\ng kơting, ple\i tăng ‘me\h păng pai dơ\ng. Tru\h dang yơ ta\ng ‘me\h hăm akar kơpô s^n kl^ ‘no\h mă tăh [o\h, [ôt ngok, jei gơ\h sa bơih. Mă lei, pai tăng ‘me\h akar kơpô kăl đei hơmre\ hăm hla [au khach ‘mơ\i mă ‘lơ\ng. Kơ yuơ lơ lo\h, lơ bơngai akhan, sa ‘nhot tăng ‘me\h akar kơpô d^ng tru\h le\ch đak pơ u\h pơ ang ‘no\h mă đei jing hlôi sa dôm ‘nhot sa kơ tơring Tây Nguyên.

Đei bơngai oei akhan, sa ‘nhot tăng ‘me\h ha\m akar kơpô hmă hmă ke\ pơm ăn bơngai bek jing hơke\ [iơ\, pơm ăn chă so\ng sa lu\ … Găh tơdăh akar kơpô hơdr^h, ‘no\h lăp kăt kơ đe\h akar kơpô chă pai hrau hăm tăng ‘me\h hoei bơih. ‘Nhot tăng ‘me\h akar kơpô đei [au phu đơ\ng ‘nhot hla [au khach, hơ\ đơ\ng hơmre\, tăng ‘nhơ ‘nhe\k đơ\ng tăng ‘me\h păng đei hloi [au phu tru hut đơ\ng akar kơpô, pơm ăn đei [au phu ‘lơ\ng lie\m kơ d^h kơ bri kông Tây Nguyên. 

Brọp kơpi io\k đơ\ng [a\o Lâm Đồng online

Tơblơ\ nơ\r: Amazưt