VOV4.Bahnar - J^ bạch hầu ‘no\h j^ tơ drong j^ [ơm pơ rang, [ơm pơ nhu\l yua đơ\ng pơ rang  bạch hầu pơm ăn; j^ đoa tơ [ơ\p tơ\ hơ io\h ie\, mă lei ku\m đei tơ [ơ\p tơ\ bơ ngai ‘lo\ tơ dăh hơ kâu jăn ư\h kơ ke\ tơ jră pơ rang.

Lăng [o#h băt kơ j^:

J^ mă kiơ\ kơ yuan krao ‘no\h bạch hầu tơ po\h [ônh [o\ kiơ\ trong dui jơ hngơ\m dăh mă kiơ\ trong pơ ma dơ nu\h, ngôi tơ je# kơ tă hăm đak mu\h, đak hai bơ ngai j^ dăh mă bơ ngai ư\h kơ j^ đei pơ rang mư\h hie\n, kơ se\h, mă loi ‘no\h lơ\m tơ ring kon pơ lei oei lơ lap dăh mă an^h ư\h kơ đei rơ go\h.

Đei [o#h j^ [ơ\t lăp đơ\ng păh lăp tru\h de#h, đoa đei lăm tơ bôk kok tơ\ hơ lo\ng, dăng hơ lo\ng, mu\h, [ơ\t lăp đei [o#h tơ\ hơ kar, lơ\m măt dăh mă tơ\ yă ‘no\h, bo\ng âu to… Bơ ngai j^ de#h gô pơm ăn j^ nai păng lôch.

J^ bạch hầu đoa tơ [ơ\p hăm dôm tơ drong j^ [o#h hơ dăh nhen yu\h păh lăp, j^ hơ lo\ng, hie\n, khor nơ\r, ư\h kơ ‘me\h so\ng sa. Đơ\ng ro\ng 2-3 năr, đei [o#h lăm tơ bôl kok, dăh mă đei kơ mâu găm tơ\ găh ro\ng dăh mă 2 păh hơ lo\ng. Lơ\m tơ bôk âu mơ ‘nhin, klep, [ônh kơ le\ch pham.

‘Nâu j^ tơ drong tơ [o#h g^t kăl vă lăng băt kơ j^. Bơ ngai j^ gô đei [o#h dui jơ hngơ\m mơ mat, luăn mơ mat. J^ gô klăih dăh mă roi de#h păng lôch lơ\m dang  6-10 năr. Bơ ngai j^ de#h ư\h kơ đei [o#h yu\h de#h mă lei đei [o#h pơ ‘nge\h t^h hơ ko, khor [ơ\r, dui jơ hngơ\m hre\nh, jo.

J^ đei 4 kơ loăi: bạch hầu hơ lo\ng hmă, bạch hầu ak t^nh, bạch hầu dăng hơ lo\ng păng bạch hầu mu\h.

Bạch hầu mu\h: Đoa pơ tơm blu\ng hăm le\ch đak mu\h păh lăp 1 păh dăh mă 2 păh, pơ dui đunh dôm năr hloi, [ơ\t lăp đak mu\h hrâu hăm pham pơm rơ ka hơ ku\ng păng đei [âu kơ ne#. Đei [o#h j^ jơ\p lơ\m hơ kâu tơ\ j^ păh lăp mă lei oei gơ\h pơ jing 1 lăm tơ\ cheng mu\h. J^ đoa tơ [ơ\p tơ\ nge oei mo\m.

Bạch hầu hơ lo\ng: Hơ io\h ư\h kơ ê j^ hơ lo\ng, j^ kơ\l păng ư\h kơ hiôk, hơ dai hăm hơ ‘nơ\k hre\nh de#h hnang pơ têng hăm tơ drong yu\h păh lăp. Khăm hơ lo\ng gô [ônh kơ lăng [o#h lơ\m kơ mâu kok tơ\ hơ lo\ng. Tơ dăh lak lơ\m kok âu gô pơm ăn le\ch pham.

Bạch hầu dăng hơ lo\ng: Đoa yua đơ\ng bạch hầu hơ lo\ng tơ po\h jur, j^ tơ đoa tơ [ơ\p tơ\ nge oei mo\m. Đei [o#h j^ blu\ng a ‘no\h j^ hie\n khor, đang kơ ‘no\h dui jơ hngơ\m sơk, chhơ chho\m kơ tơ\h, [o#h hli tăr văr. {o#h dui jơ hngơ\m mơ mat roi ‘năr roi to\k, tơ dăh ư\h kơ hơ met tơ tom gô pơm krê hơ mơt tru\h hơ kâu jăn.

Trong tang găn:

Vă kơ chăng tang găn j^ bạch hầu, an^h jang pơ gang tang găn j^ - an^h tơm vei lăng găh tơ drong jang pơ gang tơ tă ăn kơ kon pơ lei kăl kơ pơm kiơ\ ‘lơ\ng dôm trong tơ\ hơ la âu:

- Ăn hơ io\h năm [et bơ\ng pơ gang vaccine hơ dai hăm tang găn j^ bạch hầu mă tôm, [lep năr.

- Hơ nơ\ng ôp ti hăm sơ [o\ng, pe\ng [ơ\r mư\h hie\n dăh mă kơ se\h; vei rơ go\h hơ kâu jăn, mu\h, hơ lo\ng rim năr, ‘ne\ kơ gan ngôi tơ je# hăm bơ ngai j^ dăh mă bơ ngai jâu đei j^.

- Vei lăng rơ go\h hnam oei, hnam vei rong hơ io\h, lăm ho\k rơ hơi, ‘yâu păng đei tôm ‘năr hơ dăh.

- Mư\h đei [o#h j^ dăh mă jâu hơ mơt kơ je# bạch hầu athei đei ăn oei hơ dro# păng ba tru\h tơ\ hnam pơ gang vă đei khăm, hơ met tơ tom.  

- Kon pơ lei lơ\m an^h đei pơ rang j^ kăl kơ pơm kiơ\ tơ păt tơ drong huch pơ gang păng [et pơ gang vaccine tang găn j^ kiơ\ athei đơ\ng an^h jang pơ gang.

Thuem tơ blơ\